Hình ảnh khối "u quái" trên phim chụp CT phổi. Ảnh: BVCC.
Vừa được phẫu thuật cắt bỏ cục u quái dị trên ngực, bà Nguyễn Thanh Hoa (54 tuổi, ngụ quận Bình Thạnh, TP HCM) cảm thấy nhẹ nhõm hơn sau 6 tháng chịu những cơn đau khó chịu.
Bà kể, cách đây nửa năm, bà cảm nhận những cơn đau tức ngực nhẹ, tần suất khá thưa, nên không đi khám điều trị. Sau đó, mười đầu ngón tay của bà sưng lên nhưng một thời gian lại tự xẹp. Tình trạng này lặp đi lặp lại nhiều lần nhưng bà không nghĩ là bệnh nên cũng bỏ qua. Cho đến khi đi khám hậu COVID-19, kết quả chụp X-quang phổi phát hiện có khối u trung thất tồn tại đã lâu và được chỉ định phẫu thuật cắt bỏ. Tuy nhiên, do triệu chứng lúc đó không quá khó chịu nên bà xin uống thuốc mà không mổ.
Đến khi triệu chứng đau tức ngực ngày càng rõ rệt hơn, bà Hoa nhập viện điều trị tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM. TS.BS Nguyễn Anh Dũng - Trưởng khoa Phẫu thuật Tim mạch - Lồng ngực, cho biết: "Khối u trung thất của bệnh nhân có cấu tạo rất lạ gồm cả lông, tóc, xương…, được gọi là 'u quái'. Khối u này tồn tại hàng chục năm nay, không gây ra triệu chứng rõ rệt. Bệnh nhân lại không có bệnh lý nền, ít khi đi thăm khám, làm xét nghiệm nên không phát hiện khối u".
Theo bác sĩ Dũng, kết quả chụp CT ngực cho thấy khối u có đường kính hơn 5cm, bắt đầu chèn ép các tĩnh mạch chủ trên và động mạch chủ xung quanh. Nếu khối u tiếp tục phát triển sẽ cản trở máu từ tĩnh mạch chủ trên đi xuống, gây ra triệu chứng phù (hội chứng tĩnh mạch chủ trên). Vì thế, cần phẫu thuật ngay thời điểm này để loại bỏ hoàn toàn khối u quái, tránh những rủi ro sức khỏe sau này.
"May mắn đây là u quái nhưng không có khả năng phát triển thành ung thư. Do đó, khối u sau khi được loại bỏ sẽ không có nguy cơ tái phát sau này. Ca phẫu thuật nội soi lồng ngực cắt bỏ khối u quái cho bà Hoa diễn ra thuận lợi sau hai giờ đồng hồ", bác sĩ Dũng nói thêm.
TS.BS Nguyễn Anh Dũng rút ống dẫn lưu màng phổi cho bà Hoa chỉ vài giờ sau mổ. Ảnh: BVCC.
Bác sĩ Dũng cho biết khó khăn lớn nhất trong ca mổ là khối u nằm gần tĩnh mạch chủ, động mạch chủ và khí quản. Nếu thao tác mổ không thuần thục, các đường bóc tách không chính xác thì sẽ làm tổn thương mạch máu, thậm chí ảnh hưởng đến đường thở, nguy hiểm tính mạng.
Đặc biệt, với kỹ thuật mổ nội soi, bác sĩ chỉ mở 4cm bên ngực phải bệnh nhân, đưa dụng cụ vào để lấy khối u ra khỏi lồng ngực. Do đó, người bệnh ít đau, ít mất máu, hồi phục nhanh sau mổ. Bệnh nhân được rút ống dẫn lưu màng phổi, ăn uống bình thường ngay hôm sau và xuất viện hai ngày sau đó.
Theo bác sĩ Dũng, khối u trung thất kích thước nhỏ thường không biểu hiện bất kỳ triệu chứng nào và thường tình cờ phát hiện trong quá trình chụp X-quang ngực khi bệnh nhân khám tổng quát hoặc kiểm tra cận lâm sàng để chẩn đoán một bệnh lý khác. Khi người bệnh cảm nhận được các triệu chứng như ho, hụt hơi, đau ngực, sốt/ớn lạnh, đổ mồ hôi đêm, giảm cân không chủ đích, sưng hạch bạch huyết, tắc nghẽn đường hô hấp, khàn tiếng… là lúc khối u đã phát triển lớn, chèn ép các cơ quan xung quanh. Nếu không điều trị kịp thời, tình trạng sẽ diễn tiến nặng dần, gây suy hô hấp nặng dẫn đến tử vong.
Những triệu chứng hay gặp ở người có khối u trung thất
Khi các tế bào mầm hoặc tế bào tăng sinh phát triển trong mô tuyến ức, mô thần kinh và mô bạch huyết sẽ tạo ra khối u trung thất. U trung thất nằm trong lồng ngực, xuất hiện tại khu vực trước hoặc sau trung thất và chiếm đến khoảng 90% các bệnh lý thuộc trung thất. Khối u nguyên phát hoặc thứ phát, có thể được hình thành từ tế bào lành tính hoặc ác tính quá phát. Bệnh lý này cũng được phân thành nhiều loại khác nhau, dựa trên nguồn gốc hình thành của các u nang từ những tổ chức nằm trong hay ngoài trung thất.
Trong hầu hết các trường hợp, giai đoạn đầu bệnh nhân gần như không có triệu chứng vì khối u trung thất thường tiến triển một cách âm thầm, lặng lẽ. Chính vì vậy, bệnh ít khi được phát hiện sớm cho đến khi người có khối u xuất hiện các triệu chứng như:
- Đau ngực, khó thở khi nằm ngửa;
- Khò khè, thở rít, có khi ho ra máu;
- Khó nuốt do khối u chèn vào thực quản;
- Mệt mỏi, sụt cân, suy yếu cơ thể;
- Bội nhiễm đường hô hấp;
- Sưng phù nề, đau khớp;
Một số biểu hiện lâm sàng khác tùy theo tạng u bị chèn ép, khiến chức năng sống, tuần hoàn bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
Khối u trung thất dù là lành tính hay ác tính đều có nguy cơ chèn ép và gây biến chứng, ảnh hưởng đến phổi, đường thở và các cơ quan lân cận của người bệnh. Do đó, hầu hết khối u phát triển trong trung thất đều cần thiết được chỉ định xử lý bằng cách sinh thiết, phẫu thuật cắt bỏ hoặc dùng hóa trị/xạ trị đối với các trường hợp phát hiện tế bào ung thư trung thất.
* Tên nhân vật trong bài đã được thay đổi