Những năm gần đây, những người mắc bệnh sỏi ngày càng nhiều hơn. Những thông tin liên quan như “ăn đậu phụ gây sỏi”, “Ăn nhiều thức ăn giàu vitamin C gây sỏi”… Chúng ta ai cũng từng nghe.
Những “viên sỏi” trong cơ thể có thật là do ăn uống gây ra? Những trao đổi dưới đây với bác sỹ Thái Đông Liên chủ nhiệm khoa dinh dưỡng bệnh viện Trường Hải thuộc trường đại học quân y số hai (TQ) sẽ làm rõ câu hỏi này.
Theo bác sỹ Thái Đông Liên có rất nhiều nguyên nhân gây tích sỏi trong cơ thể. Ngoài nguyên nhân nơi sinh sống là vùng khí hậu nóng bức, ít vận động, hay mắc căn bệnh nào đó, thì thói quen ăn uống không tốt cũng là một trong những nguyên nhân quan trọng.
Dưới đây là những kiểu ăn uống dễ tích sỏi trong cơ thể và những hiểu lầm liên quan đến việc ăn uống gây ra sỏi chúng ta cần biết.
Những kiểu ăn uống dễ tạo sỏi trong cơ thể
1. Uống ít nước dễ dẫn đến sỏi
Thường gặp trong trường hợp sỏi thận, liên quan đến người có thời gian dài uống không đủ nước. Cơ thể chúng ta 70% là nước. Quá trình trao đổi chất, quá trình thải độc đều cần lượng nước lớn. Uống ít nước sẽ gia tăng gánh nặng cho thận, làm máu kém lưu thông dẫn đến nước tiểu bị cô đặc hình thành sỏi.
Vì vậy, uống đủ nước là điều cần thiết. Người lớn hằng ngày uống ít nhất 8 cốc nước. Bác sỹ Thái lưu ý, ở một số vùng nước uống ở dạng nước cứng, tinh thể, có hàm lượng can xi cao, cũng dễ làm cho cơ thể tăng canxi niệu, tạo thành sỏi.
2. Ăn quá nhiều thực phẩm có lượng protein cao
Chẳng hạn như người thường xuyên ăn nhiều thịt, thậm chí còn lấy thịt làm thức ăn chính. Protein trong cơ thể qua quá trình chuyển hóa sẽ làm tăng axit trong nước tiểu.
Cơ thể để trung hòa độ PH nước tiểu, sẽ giải phóng can xi có tính axít. Canxi và axit uric sẽ hình thành sỏi trong hệ thống đường tiết niệu.
Vì thế, chế độ ăn uống hợp lý rất quan trọng. Người lớn mỗi ngày chỉ cần 60-80gr protein. Đối với người thường xuyên ăn nhiều uống nhiều dễ vượt quá tiêu chuẩn cho phép, cần ăn nhiều rau củ trái cây và giảm bớt lượng thịt .
3. Nguy cơ từ việc ăn quá mặn
Khi lượng muối trong cơ thể cao, quá trình bài tiết qua đường tiểu cũng làm canxi niệu tăng cao. Chúng dễ kết hợp với oxalate để hình thành sỏi trong đường tiết niệu.
Cho nên khi nấu ăn, các bà nội trợ nên chế biến thức ăn ở dạng luộc hấp nhiều hơn, thức ăn ra ngoài nồi mới cho muối và nên hạn chế ăn thực phẩm nhiều muối như dưa chua, các loại tương…
4. Ăn quá nhiều thực phẩm purine cao
Như nội tạng động vật, hải sản chứa lượng purine cao, sau chuyển hóa sẽ tạo ra axit uric. Khi axit uric quá cao cũng có thể hình thành sỏi. Những người thường xuyên ăn thức ăn có purine tốt nhất không nên uống rượu mà uống nhiều nước để tăng cường thải độc.
5. Ăn nhiều dầu, mỡ
Chất béo gây cản trở chuyển hóa axit uric, làm tăng nồng độ axit uric trong máu. Khi cơ thể không đủ nước sẽ dễ sinh ra sỏi. Nên khi ăn đồ ăn nhiều dầu mỡ cần uống nhiều nước.
Những hiểu lầm liên quan đến việc “ăn uống gây sỏi”:
1. Ăn canh đậu phụ nấu cùng rau chân vịt (cải bó xôi) sẽ bị sỏi
Rau xanh trong đó có rau cải bó xôi chứa nhiều axit oxalic, đậu phụ giàu canxi. Khi hai thứ này ăn cùng nhau chúng ta thường nghĩ sẽ sinh ra sỏi canxi oxalat.
Bác sỹ Thái Đông Liên giải thích: Hai thứ trên ăn cùng nhau chắc chắn sẽ sinh ra canxi oxalate. Nhưng cơ thể không hấp thụ, cũng không bài tiết qua đường tiểu, mà sẽ theo thức ăn chưa tiêu hóa khác bài tiết qua phân ra ngoài, cho nên không thể tạo sỏi được. Cũng tương tự như thế, axit oxalate trong trà sữa cũng không thể gây ra sỏi.
2. Ăn thực phẩm giàu canxi sẽ dẫn đến sỏi
Rất nhiều người không dám ăn đậu phụ, không dám uống sữa vì nghĩ chúng là những thực phẩm giàu canxi.
Bác sỹ Thái Đông Liên giải thích: Chúng ta nói chung hoặc những người bị sỏi không cần phải tránh những thực phẩm giàu canxi, bởi vì thành phần tạo ra sỏi phải qua độ PH nước tiểu riêng biệt mới phân tách.
Ngược lại, canxi đủ sẽ kết hợp oxalate trong đường ruột, hình thành canxi oxalate không dễ bị hấp thụ, do đó tránh được việc hình thành sỏi. Khuyến cáo người lớn mỗi ngày uống 300ml sữa, mới bảo đảm lượng canxi cần thiết cho cơ thể trong ngày.
3. Ăn quá nhiều thực phẩm giàu vitamin C cũng có thể tích sỏi
Vitamin C sau trao đổi chất trong cơ thể sẽ sinh ra axit oxalic, có người lo lắng ăn quá nhiều thực phẩm giàu vitamin C sẽ làm tăng nồng độ oxalat trong nước tiểu. Nghiên cứu đã chứng minh, vitamin C trong thức ăn không liên quan tới việc việc hình thành sỏi canxi oxalate.
Theo bác sỹ Thái Đông Liên trừ phi chúng ta bổ sung lượng lớn vitamin C vào cơ thể, còn vitamin C từ trong thức ăn không đủ là nguyên nhân gây tích sỏi.
4. Uống bia có thể phòng tránh sỏi
Bia có tác dụng lợi tiểu nên chúng ta nghĩ là nó có thể phòng tránh sỏi. Tuy nhiên các nghiên cứu lại cho rằng: tác dụng lợi tiểu trong thời gian ngắn của rượu etilic có thể giúp thải tiểu. Nhưng nếu uống quá nhiều, thường xuyên đi tiểu lại làm nhanh mất nước, càng dễ sinh ra sỏi.
*Theo Health HQ