Quốc y Đại sư nổi tiếng Trung Quốc Nam Hoài Cẩn (Nan Huaijin) từng nói: Có ba điều chính để giữ sức khỏe, một là ngủ ngon, hai là đại tiểu tiện thuận lợi, ba là chế độ ăn uống, còn lại sinh hoạt và quần áo đều là yếu tố phụ trợ. Trong đó, giấc ngủ đđược xếp vị trí đầu tiên trong cả ba điều quan trọng nhất.
Ông Cẩn sinh ngày 18/3/1918, tại Ôn Châu, Trung Quốc và mất ngày 29/9/2012, Tô Châu, Trung Quốc, thọ 95 tuổi.
Có một câu nói nổi tiếng "Ngàn lượng vàng cũng khó mua được một giấc ngủ ngon". Điều này bạn sẽ thực sự thấu hiểu sâu sắc ý nghĩa của nó khi bạn bị mất ngủ dài ngày mà không có cách nào để khắc phục.
Giấc ngủ cũng quan trọng như chúng ta cần ăn, uống và tập thể dục.
Tuy nhiên, dù già hay trẻ, nhiều người nói rằng họ ngủ không ngon: đêm không muốn ngủ, sáng dậy không dậy được, vòng luẩn quẩn, số khác thì khó ngủ, dễ thức giấc, ngủ không ngon giấc...
Theo Quốc y đại sư Nam Hoài Cẩn, có 6 nguyên nhân gây mất ngủ
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến mất ngủ, theo quan điểm của y học Trung Quốc có thể chia thành 6 trường hợp, hãy cùng xem các phương pháp đối phó và điều hòa cho 6 tình huống này.
1. Luôn gặp ác mộng và ngủ không yên giấc: Thiếu năng lượng, dinh dưỡng và khí không đủ
Khi đi ngủ, người thường xuyên cảm thấy buồn ngủ nhưng cả đêm không thể ngủ hoặc ngủ không ngon giấc. Cảm thấy tiếu năng lượng vào ban ngày, hay quên, thiếu tập trung, đôi khi hồi hộp.
Giải pháp: Điều hòa khí huyết và làm dịu thần kinh
Nên ăn thêm những thứ bổ khí huyết, chẳng hạn như táo tàu, những thức uống làm dịu thần kinh (lấy một lượng thích hợp lúa mì, hoa hòe, hạt sen, táo tàu rồi hầm chung. Hầm hai lần, lấy nước cốt, có thể uống bất cứ lúc nào trong ngày tùy ý).
2. Khó ngủ, nằm trên giường trằn trọc: Có thể bị khí trệ trong gan, chức năng gan kém
Dấu hiệu thường thấy nhất là đôi khi sẽ bị đau ở ngực và hai bên sườn.
Về điều hòa, chủ yếu là để xoa dịu gan, giải uất: Ăn thêm kê, sò, long nhãn và các thức ăn khác.
Khi tâm trạng không vui hoặc muốn nổi cáu, bạn có thể hít thở sâu một vài lần một cách tỉnh táo để điều chỉnh tâm trạng.
3. Nằm ngủ trong trạng thái mơ hồ từ đêm đến rạng sáng: Dinh dưỡng trong máu không đủ, máu nóng
Tình trạng sẽ bị tỉnh dậy sớm, thức dậy rồi lại buồn ngủ và đi ngủ tiếp, thường kèm theo các triệu chứng khô họng, khô miệng, nổi mụn và đổ mồ hôi ban đêm.
Giải pháp khắc phục: Bạn có thể thường xuyên xoa bóp các huyệt như Nội quan, Thần môn, Hậu khê…
Cố gắng bổ sung các món ăn như củ sen, hoa hòe (vị thuốc Đông y), đậu xanh, hạt ý dĩ, bưởi ướp đường phèn, dùng hà thủ ô thô và đường phèn ngâm nước uống thay trà sẽ có tác dụng tốt.
4. Ngủ không yên giấc: Rối loạn lá lách và dạ dày
"Nếu bụng khó chịu, dạ dày bất ổn thì sẽ không ngủ yên." Những người bị rối loạn lá lách và dạ dày thường sẽ rơi vào tình huống không thể tiêu hóa bữa tối một cách dễ dàng.
Nguyên tắc điều trị là làm hài hòa dạ dày, tăng cường sinh lực cho lá lách và làm dịu thần kinh: Đầu tiên, kiểm soát chế độ ăn uống của bạn, bữa tối nên ăn no khoảng 70%, bữa ăn nhẹ, ăn ít thức ăn gây chướng bụng như đậu và ngũ cốc, thức ăn kích thích dạ dày như ớt, tỏi, đồ uống lạnh.
5. Cả đêm không ngủ được: Tim và gan hỏa vượng (nóng trong)
Triệu chứng này chủ yếu sinh ra từ tâm trạng không tốt của bạn, ví dụ như sự tức giận và buồn chán, và nó phổ biến hơn ở phụ nữ mãn kinh. Biểu hiện khó chịu, mắt đỏ và miệng đắng, phân khô, lưỡi đỏ và có lớp phủ màu vàng.
Nguyên tắc điều hòa chủ yếu là thanh nhiệt, làm mát cơ thể: Có thể nấu cháo với nhân táo tàu (50 gam nhân táo tàu giã nhuyễn lấy nước cốt, thêm 100 gam gạo tẻ nấu cháo để ăn).
6. Thường thức giấc vào ban đêm: Chức năng thận kém
Tiểu đêm là biểu hiện điển hình của chứng thận dương thiếu hụt.
Nên bắt đầu bằng việc bảo vệ thận để giảm bớt tình trạng tiểu đêm: Bổ sung các loại thực phẩm màu đen ví dụ như đậu, gạo đen, mộc nhĩ… có tác dụng bổ thận.
Trong các bữa ăn hàng ngày, thường xuyên bổ sung thêm gạo đen, đậu đen, vừng đen,…; ngâm chân nước ấm trước khi đi ngủ, có thể cho thêm gừng khô, quế hoặc lá ngải cứu.
Kinh nghiệm ngủ ngon của các bậc thầy về y học cổ truyền Trung Quốc
Tôi không biết bạn có phát hiện ra rằng nhiều người già sống lâu họ thường có đặc điểm giống nhau - ngủ rất ngon. Chúng ta cùng tham khảo thêm những bậc danh y nổi tiếng sống thọ dưới đây chia sẻ về kinh nghiệm để có giấc ngủ ngon của họ, từ đó có thể học hỏi để áp dụng.
Quốc y Đại sư Lý Ngọc Kỳ: Phải để cho trái tim của bạn ngủ ngon, thì bạn mới có thể ngủ ngon
Lý Ngọc Kỳ là một bậc thầy về y học cổ truyền Trung Quốc, hưởng thọ 94 tuổi, và được ca tụng là "vị thần của rừng mai phương bắc và là trụ cột của y học cổ truyền Trung Quốc ở Liêu Sơn". Ông thường nói rằng, "muốn thân ngủ thì tâm phải ngủ trước". Trái tim bình yên thì cơ thể sẽ bình yên.
Y học cổ truyền Trung Quốc tin rằng máu trong mười hai kinh mạch là ở tim, và khí trong mười hai kinh mạch là phản ứng với tim. Vì vậy, việc điều trị chứng mất ngủ nên bắt đầu từ việc bồi bổ tâm khí.
Theo lời dạy của y học cổ đại Trung Quốc như "Tâm quản trị tâm", "Ngủ tâm trước, người ngủ sau".
Quốc y Đại sư Trung Quốc Lộ Chí Chính: Massage chân trước khi đi ngủ để có giấc ngủ ngon
Danh y Lộ Chí Chính, bác sĩ trưởng của Học viện Khoa học Y khoa Trung Quốc và là quốc y Đại sư Trung Quốc, năm nay 97 tuổi. Ông thường xoa mặt vào buổi sáng và ngâm chân trước khi đi ngủ vào buổi tối. Ông nói rằng ngâm chân vào ban đêm có thể giúp lưu thông máu đi xuống bên dưới và giúp não bộ dễ ngủ hơn.
Một số người lớn tuổi ngủ không ngon có thể do huyết ứ hoặc mất cân bằng Âm Dương. Ngoài thuốc bắc uống, liệu pháp ngâm chân còn có thể kết hợp với thuốc bắc điều trị bên ngoài thì hiệu quả sẽ tốt hơn.
Dân gian có câu: Ngâm chân nước nóng, đua nhau ăn nhân sâm, người giàu uống thuốc bổ, người nghèo ngâm chân. Thực tế đã có những lý do khoa học chứng minh cho tuyên bố này.
Quốc y Đại sư Trung Quốc Li Shimao: Kiên trì ngủ trưa
Khi 80 tuổi, Lý Sĩ Mậu (Li Shimao), một bậc thầy về y học cổ truyền Trung Quốc, được học trò tôn là "hậu 80", ông là lứa hậu tiến sĩ đầu tiên kế thừa tại Học viện Khoa học Trung y Trung Quốc.
Bí quyết giữ gìn sức khỏe của ông là "nâng cao trí tuệ". Ông Lý từng tâm sự, từ trước đến nay, ông dậy rất sớm để học vì cảm thấy mình sáng suốt nhất tâm hồn. Do có thói quen dậy vào buổi sáng và đọc sách nên ông luôn nhất quyết thực hiện lịch ngủ nghỉ trưa để đảm bảo thời gian ngủ.
Trung y cho rằng buổi trưa từ 11 giờ đến 13 giờ, cũng là thời điểm âm dương gặp nhau, lúc này dương khí dồi dào nhất gọi là dương khí, lúc này ngủ trưa rất tốt để dưỡng dương.
Đồng thời, chợp mắt vào buổi trưa còn có tác dụng cải thiện tâm trạng, giảm căng thẳng, giảm stress, xua đuổi trầm cảm hiệu quả giúp bạn có được giấc ngủ ngon.
*Theo Health/TT