Bên cạnh những lý do về mặt y học như nội tiết tố, chuyển hóa hoặc bệnh di truyền..., về cơ bản, thói quen ăn uống không lành mạnh và thiếu hoạt động thể chất thường là những nguyên nhân chính dẫn đến tăng cân.
Ăn vặt hoặc ăn nhẹ giữa các bữa ăn
Ngoài lý do về mặt y học, một trong những nguyên nhân khiến bạn tăng cân không kiểm soát chính là ăn vặt. Tuy nhiên, bạn cần phân biệt giữa ăn vặt và ăn nhẹ. Ăn vặt có nghĩa là bất kỳ sự tiêu thụ thực phẩm nào ngoài bữa ăn và không liên quan đến cảm giác đói.
Trong khi đó ăn nhẹ là một bữa ăn được thiết kế sẵn trong ngày để đáp ứng nhu cầu cụ thể và nếu bạn không có bất kỳ mối lo ngại đặc biệt nào về sức khỏe, về mặt lý thuyết không cần phải ăn nhẹ. Vậy ăn nhẹ như thế nào để không khiến bạn tăng cân?
Không nên thêm năng lượng của bữa ăn nhẹ vào bữa ăn năng lượng của bữa trưa. Nói cách khác, nếu bạn dự định có một bữa ăn nhẹ 100 calo, bữa trưa nên giảm đi 100 calo so với bình thường. Ví dụ: một người đã quen ăn bữa sáng 900 calo, nếu anh ta muốn thiết lập một bữa ăn nhẹ, hãy ăn trưa với 800 calo và một bữa ăn nhẹ 4 giờ với 100 calo chẳng hạn.
Tại sao bạn ăn kiêng mà vẫn tăng cân mất kiểm soát?
Bỏ bữa sáng
Rất nhiều người ăn hai bữa một ngày và bỏ bữa sáng.
Họ ăn rất ít vào bữa trưa và ăn nhiều vào bữa tối. Ăn quá nhiều vào buổi tối có xu hướng biến đổi những gì chúng ta ăn thành chất béo và lưu trữ nó vì cơ thể của chúng ta không hoạt động vào ban đêm. Thông thường, chúng ta nên phân phối lượng calo của mình theo cách này: bữa sáng từ 500 đến 700 calo, bữa trưa ở mức 1.000 calo và bữa tối ở mức 400/500 calo.
Lý tưởng là "bữa sáng như một vị vua, bữa trưa như một hoàng tử và bữa tối như một người nghèo". Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng những người ăn bữa sáng cân bằng, lành mạnh sẽ gầy hơn và khỏe mạnh hơn những người bỏ qua bữa ăn quý giá này.
Bỏ bữa tối
Nếu chúng ta bỏ qua một bữa ăn, cơ thể sẽ có xu hướng lưu trữ bữa ăn tiếp theo nhiều hơn và sẽ khiến bạn tăng cân. Vì thế, việc đảm bảo 3 bữa một ngày vẫn đóng vai trò quan trọng.
Chỉ chọn thực phẩm ít béo hoặc ăn kiêng
Những sản phẩm ít béo hay ăn kiêng ví dụ như soda light hay soda zero thường tạo cho bạn cảm giác yên tâm. Song trên thực tế, chúng lại kích hoạt vùng liên quan đến cảm giác thèm đường và cảm giác đói.
Kết quả: chúng ta càng tiêu thụ nhiều chất ngọt (bởi những sản phẩm này dù không chứa đường nhưng lại có chất tạo ngọt), chúng ta càng đói, chúng ta càng muốn ăn và tăng sự thèm ăn các sản phẩm ngọt. Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng những người tiêu thụ các sản phẩm không đường có thể tăng cân trung bình hơn 40% so với những người không ăn nó.
Tốt hơn là tiêu thụ các sản phẩm thông thường với số lượng hợp lý hơn là tiêu thụ gấp đôi số sản phẩm không đường (soda, sữa chua...).
Quá ít vận động
Lượng tiêu hao năng lượng thay đổi khác nhau ở mỗi người. Chúng ta không thể thay đổi được quá trình chuyển hóa cơ bản hay ở não, nhưng có thể kiểm soát tiêu hao năng lượng vật lý bằng cách hoạt động nhiều hơn và vận động thể chất. Tiêu hao năng lượng không đủ và thấp hơn mức tiêu thụ năng lượng sẽ dẫn đến tăng cân.
Đối với công việc văn phòng khi chúng ta ngồi nhiều và ít vận động, thì điều quan trọng là phải cố gắng duy trì các hoạt động thể chất trong tuần. Tổ chức Y tế Thế giới khuyên bạn nên thực hành ít nhất 150 phút hoạt động sức bền ở cường độ vừa phải (đi bộ, giải trí, đạp xe...) hoặc ít nhất 75 phút hoạt động sức bền (chạy bộ, tập thể dục, tennis, bơi lội...) mỗi tuần cho những người từ 18 đến 64 tuổi.
Có vấn đề về trao đổi chất hoặc rối loạn di truyền
Đôi khi một số bệnh có ảnh hưởng đến cân nặng của chúng ta như một số bệnh về chuyển hóa như rối loạn chức năng tuyến giáp (suy giáp), hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS)...
Uống một số loại thuốc
Một số loại thuốc như thuốc chống trầm cảm, thuốc giảm lo âu, thuốc an thần kinh, corticosteroid có thể làm tăng cảm giác đói hoặc dẫn đến tăng cân. Nếu bạn đang thực hiện bất kỳ phương pháp điều trị nào, hãy nói chuyện với bác sĩ để họ có thể điều chỉnh liều lượng hoặc xem xét điều trị khác.
Uống quá nhiều nước
Điều này khá hiếm, nhưng thực tế uống quá nhiều nước (từ 3 đến 5 L nước mỗi ngày) có thể làm tăng cân nhẹ, trung bình từ 3 đến 4 kg. Điều này thường xảy ra ở phụ nữ hơn, bởi họ thường có suy nghĩ để giảm cân nên uống nhiều nước./.