SOHA NEWS
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi năm có khoảng 15 triệu người mắc đột quỵ não, khoảng năm triệu người trong số đó tàn phế vĩnh viễn và năm triệu người tử vong.
Mất vợ sau nửa ngày
Đến giờ anh T vẫn không quên được buổi sáng định mệnh đó: Sau khi thức dậy, vợ anh sửa soạn đi làm thì đột ngột thấy chóng mặt, tê bì nửa người, nói hơi khó nghe. Nghĩ là vợ chỉ bị mệt sau đợt chấm thi căng thẳng, anh T đỡ vợ nằm nghỉ trên giường.
Đến trưa, không thấy vợ dậy, thương vợ vất vả, anh để vợ nghỉ ngơi thêm. Chiều tối, cũng không thấy vợ dậy, anh đến bên giường lay gọi nhưng lúc này, đáp lại anh chỉ là tiếng ú ớ, ánh mắt như mất hồn của chị vợ.
Anh vội vã gọi xe cấp cứu đưa vợ mình tới bệnh viện tỉnh. Bệnh viện tỉnh thăm khám rồi chuyển lên Trung tâm Đột quỵ, Bệnh viện Bạch Mai trong tình trạng hôn mê.
Sau khi khám và đánh giá, các bác sỹ của Trung tâm Đột quỵ nhận định: Bệnh nhân bị Đột quỵ tắc thân nền.
Các bác sĩ chỉ định cho bệnh nhân chụp MRI với mong muốn tìm kiếm chút ít cơ hội dù biết là khó. Kết quả chụp tổn thương rõ toàn bộ trung não, cầu não 2 bên, thùy chẩm, tiểu não do tắc hoàn toàn động mạch thân nền. Bệnh nhân không còn chỉ định can thiệp lấy huyết khối, điều này đồng nghĩa là bệnh nhân sẽ có kết cục xấu, có thể tử vong.
Và một kết quả buồn như tiên lượng đã đến với cô giáo trẻ đó.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi năm có khoảng 15 triệu người mắc đột quỵ não, khoảng năm triệu người trong số đó tàn phế vĩnh viễn và năm triệu người tử vong.
Thống kê của Tổ chức Đột quỵ Mỹ năm 2019 cũng cho thấy số lượng bệnh nhân đột quỵ ở những người trẻ đã tăng hơn 44% trong 10 năm gần đây, và khoảng 15% bệnh nhân đột quỵ mỗi năm có độ tuổi từ 18 đến 50.
Tại Việt Nam, tỷ lệ đột quỵ ở người trẻ tuổi đang có xu hướng tăng lên, trung bình khoảng 2% mỗi năm, trong đó số lượng nam giới cao gấp bốn lần nữ giới.
Ghi nhận tại Trung tâm Đột quỵ não – Bệnh viện Trung ương Quân đội (TƯQĐ) 108, năm 2020 đã ghi nhận nhiều trường hợp trong độ tuổi thanh thiếu niên bị đột quỵ não, trong đó có trường hợp nhỏ tuổi nhất là 12 tuổi.
Tương tự tại BV Bạch Mai, Trung tâm Đột quỵ bệnh viện này mới đi vào hoạt động 20 ngày nhưng đã tiếp nhận 750 ca bệnh nhân đột quỵ. Đáng báo động trong số đó có 60 người có độ tuổi từ 18 – 44, chiếm tỷ lệ xấp xỉ 10%.
PGS.TS. Mai Duy Tôn, Giám đốc Trung tâm Đột quỵ, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, điều đáng tiếc cho những ca đột quỵ ở người trẻ là đến viện muộn. Kết quả là họ mất đi cơ hội vàng để phục hồi và để lại những hệ lụy đáng tiếc.
Đến viện muộn, tự đánh mất cơ hội vàng
Ca lâm sàng trên chỉ là 1/60 trường hợp người trẻ bị đột quỵ được khám, cấp cứu và điều trị tại Trung tâm Đột quỵ. PGS.TS. Mai Duy Tôn chia sẻ: “Số bệnh nhân trẻ chiếm gần 10% số bệnh nhân đột quỵ nói chung tại Trung tâm.
Đây là con số không nhỏ và có xu hướng ngày càng gia tăng. Điều đáng nói, phần lớn bệnh nhân nhập viện muộn và hệ lụy là mất đi cơ hội hồi phục trong giờ vàng.
Lý do của việc đến viện muộn là do người trẻ thường chủ quan, không nhận diện rõ các dấu hiệu điển hình của đột quỵ và không nghĩ là đột quỵ có thể xảy ra ở người trẻ tuổi. Khi đến viện muộn, họ đã làm mất đi cơ hội vàng để phục hồi và để lại hệ lụy đáng tiếc về sức khỏe, trở thành gánh nặng cho gia đình và xã hội”.
Tương tự, Trung tâm Đột quỵ não – Bệnh viện TƯQĐ 108 theo BS Phạm Văn Cường gần đây nhất cũng từng tiếp nhận một bệnh nhân nam mới chỉ 26 tuổi nhập viện trong tình trạng đau đầu, buồn nôn, chóng mặt suốt ba ngày trước.
Bệnh nhân khi vào viện tỉnh, không liệt, không yếu chân tay. Tuy nhiên, kết quả chụp cộng hưởng từ cho thấy bị nhồi máu tiểu não trái, hẹp 40% V4 trái, 70% P1 trái.
"Bệnh nhân không có tiền sử bệnh lý tim mạch, tăng huyết áp. Gia đình không ai đột quỵ não. Bệnh nhân đến với chúng tôi cũng muộn, sau khi bệnh khởi phát ba ngày, bỏ qua thời gian vàng trong điều trị đột quỵ", BS Cường nhấn mạnh.
Giải thích rõ hơn về căn bệnh nguy hiểm này, PGS. Tôn cho rằng, có nhiều yếu tố liên quan đến đột quỵ: bệnh tăng huyết áp, bệnh lý chuyển hóa như đái tháo đường, béo phì, tăng mỡ máu, hút thuốc, lối sống ít vận động, không lành mạnh, làm việc căng thẳng…
Theo số liệu của Hội Tim mạch Việt Nam thì cứ 4 người từ 25 - 49 tuổi thì có một người tăng huyết áp và đây là nguyên nhân chính gây nên đột quỵ ở người trẻ.
Ngoài ra, bệnh nhân đột quỵ trẻ còn liên quan đến các yếu tố di truyền, có bất thường về mạch máu, hoặc tình trạng đông máu, dẫn đến nguy cơ vỡ mạch máu, hoặc tắc mạch máu gia tăng.
Khi bệnh nhân bị đột quỵ não, các triệu chứng sẽ xảy ra ngay lập tức sau vài phút hoặc sau vài giờ với các dấu hiệu sau: Đột ngột có cảm giác tê hay yếu liệt ở mặt, tay hoặc chân (các triệu chứng thường xảy ra ở một bên của cơ thể - nửa người);
Người bệnh đột ngột không nói được, giọng nói bị méo hoặc bệnh nhân bị nói nhảm, vô nghĩa, không hiểu được lời nói;
Người bệnh đột ngột mất thị lực, đặc biệt khi triệu chứng xuất hiện ở một bên mắt; Đột ngột đau đầu dữ dội; Chóng mặt, cơ thể bị mất thăng bằng hoặc không thể thực hiện vận động theo ý muốn…
“Nếu bất cứ ai có biểu hiện bất cứ triệu chứng nào như trên, thậm chí không rõ ràng, ngay lập tức gọi cấp cứu 115, vận chuyển an toàn tới bệnh viện gần nhất tìm cơ hội điều trị trong giờ vàng để "cứu não", PGS. TS Mai Duy Tôn nhấn mạnh.
Ngoài ra, với với người trẻ, để giảm nguy cơ đột quỵ cần khám sức khỏe định kỳ để tầm soát các yếu tố nguy cơ, nếu có cần điều trị sớm. Chẳng hạn điều trị tăng huyết áp, các bệnh lý chuyển hóa, béo phí… nên thay đổi thói quen, sinh hoạt khoa học, bỏ thuốc lá, bỏ rượu. Với bệnh nhân trong gia đình có người từng bất thường mạch máu, tăng động nên được tư vấn bởi các bác sĩ chuyên khoa để được sàng lọc loại trừ yếu tố nguy cơ”.
“Khoảng 1/3 các ca đột quỵ xuất hiện sau khi có một hoặc nhiều cơn đột quỵ nhẹ hay còn gọi là cơn thiếu máu não thoáng qua. Cơn thiếu máu não thoáng qua xảy ra do tình trạng ngừng tạm thời việc cung cấp máu lên não.
Các dấu hiệu như mất thị lực đột ngột, yếu một cánh tay hoặc chân trong ít phút có thể xuất hiện do các cơn thiếu máu não thoáng qua. Sau đó khả nặng vận động có thể sớm trở lại, điều này tạo nên cảm giác chủ quan cho người bệnh, tuy nhiên sẽ rất nguy hiểm nếu bỏ qua. Đây thường là dấu hiệu cảnh báo sớm của bệnh lý đột quỵ não”, PGS. TS Mai Duy Tôn.