Nam bệnh nhân 22 tuổi được người nhà phát hiện đưa đi cấp cứu sau khi gục ngay trên bàn làm việc. Qua hình ảnh chụp cắt lớp vi tính, các bác sĩ phát hiện có một ổ nhồi máu não nhỏ gây liệt nửa người bên phải bệnh nhân.
Ngủ ngày, cày đêm
May mắn ổ nhồi máu não được xử lý kịp thời. Theo người nhà, bệnh nhân có tiền sử hút thuốc lá, thừa cân, béo phì và thường xuyên làm việc đến 2-3 giờ sáng. Thời gian gần đây bệnh nhân than phiền về tình trạng mệt mỏi, không tỉnh táo và khó tập trung vào công việc. Bên cạnh đó, chứng đau đầu xuất hiện ngày càng dữ dội.
Hầu hết người trẻ cho rằng họ làm việc khuya để giải quyết các công việc cá nhân, học tập. Ngoài ra, còn có những nguyên nhân khác như: đi chơi khuya, tán gẫu trên mạng, lướt Facebook, "cày" phim, game… "Tôi đi làm thêm đến 11-12 giờ đêm mới về tới nhà. Ăn uống, tắm gội xong thì đã sang ngày mới. Lúc đấy mới có thời gian rảnh để giải trí, thư giãn sau một ngày căng thẳng. Dần dần việc thức khuya, ăn đêm trở thành thói quen. Có những hôm mệt người, muốn đi ngủ sớm cũng không thể ngủ được" - Hoàng Nam, sinh viên đại học năm thứ 4, nói.
Bác sĩ Nguyễn Đặng Khiêm, Khoa Cấp cứu Bệnh viện Hữu Nghị (Hà Nội), cho biết đây không phải là trường hợp hiếm gặp. Những năm gần đây, tỉ lệ bệnh nhân trẻ nhập viện do đột quỵ não và đột quỵ tim có xu hướng gia tăng. Tình trạng này có liên quan đến thói quen sinh hoạt không điều độ của người trẻ như thừa cân, béo phì, lạm dụng rượu bia, thuốc lá, thức khuya... Trong đó, thói quen thức khuya cần được cảnh báo.
Theo sinh lý cơ thể và nhịp sinh học của con người thì ban đêm là thời gian nghỉ ngơi, phục hồi của các cơ quan, tế bào trong cơ thể. Thức đêm đi ngược lại nhịp sinh học bình thường, gây căng thẳng tế bào, đặc biệt là các tế bào thần kinh, gây rối loạn chuyển hóa, từ đó có thể dẫn tới nguy cơ đột quỵ não, tim.
Thức khuya, ăn đêm, sử dụng đồ ăn nhanh, đồ ăn nhiều đường, nhiều năng lượng là nguyên nhân gây béo phì ở người trẻ, kèm theo đó là các hệ lụy rối loạn chuyển hóa mỡ, nguy cơ xơ vữa mạch máu, hình thành cục máu đông… gây đột quỵ não và tim. Việc thức khuya, sinh hoạt không điều độ kéo dài, trở thành thói quen sẽ làm tăng nguy cơ bệnh lý đối với người trẻ.
Các dấu hiệu cảnh báo đột quỵ đôi khi có thể nhầm lẫn với mệt mỏi, căng thẳng thông thường, đặc biệt ở người trẻ. Các dấu hiệu đôi khi chỉ thoáng qua như đau đầu, mờ mắt, tê nhẹ mặt. Người trẻ, đặc biệt là những người có nhiều yếu tố nguy cơ, cần kiểm tra sớm nếu như có các dấu hiệu đau đầu, mờ mắt, nhức mắt, tê bì mặt, chân tay, đau tức ngực, cảm giác mệt kéo dài…
Các bác sĩ cảnh báo thức khuya không trực tiếp gây ra nhồi máu não, thế nhưng nó lại là một trong những nguyên nhân hàng đầu dẫn đến các bệnh về tim mạch và mạch máu não, từ đó có thể dẫn đến nhồi máu não và tử vong bất cứ lúc nào. Bởi khi con người thức khuya sẽ đi ngược lại với chu trình sinh học của cơ thể và các tế bào phải làm việc quá sức gây nên tình trạng căng thẳng tế bào và rối loạn chuyển hóa. Về lâu dài gây tổn thương các cơ quan chức năng trong cơ thể.
Nhiều người trẻ đột quỵ do thói quen thức khuya. Ảnh: NGỌC DUNG
Nhiều nguy cơ tiềm ẩn
TS-BS Trần Chí Cường, Giám đốc Bệnh viện Đa khoa Quốc tế S.I.S Cần Thơ, dẫn ra nhiều câu chuyện đau lòng cần cảnh báo cho cộng đồng. Không ít doanh nhân thành đạt khá trẻ đã từ giã cõi đời. Nhiều trường hợp đột quỵ xuất huyết não tử vong ở lứa tuổi 8X (dưới 40)...
Theo giới chuyên môn, đột quỵ ở người trẻ chiếm khoảng 15% các ca đột quỵ. Con số này đang ngày càng tăng, tuy nhiên nhiều người trẻ hiện chưa quan tâm phòng bệnh đúng mức. Đặc biệt, chưa nhận biết được các dấu hiệu đột quỵ hay dấu hiệu tai biến ở người trẻ để kịp thời cấp cứu hiệu quả.
"Việc thức khuya còn ảnh hưởng tới hệ miễn dịch. Khi thức khuya cơ thể dễ bị thiếu năng lượng, mệt mỏi và làm cho sức đề kháng giảm sút. Vì vậy, những người thức khuya thường xuyên sẽ dễ bị mắc các bệnh do vi sinh vật gây nên như cúm, viêm nhiễm đường hô hấp... cao hơn so với người ngủ đủ giấc. Đặc biệt, nếu người trẻ ngủ dưới 5 giờ/ngày thì nguy cơ teo não tăng 25%; nguy cơ đột quỵ và tử vong do bệnh tim và các bệnh mạch vành tăng 48 lần so với người ngủ đủ giấc..." - bác sĩ Nguyễn Đặng Khiêm phân tích.
Các bác sĩ khuyến cáo ở bất cứ lứa tuổi nào, ngủ đúng giờ, đủ giấc cũng đều có lợi cho sức khỏe, giúp cơ thể phục hồi, cung cấp năng lượng đầy đủ cho một ngày hoạt động tiếp theo. Việc ngủ đủ giấc, chất lượng giấc ngủ tốt sẽ giúp cho các tế bào giảm căng thẳng, các quá trình chuyển hóa bên trong cơ thể diễn ra bình thường thể hiện bởi tinh thần sảng khoái, minh mẫn, tràn đầy năng lượng. Để có một giấc ngủ đủ về thời gian, tốt về chất lượng cần lưu ý không ăn quá no, không dùng chất kích thích, vận động vừa sức trước khi đi ngủ, dùng các biện pháp thư giãn như nghe nhạc, đọc sách để đi vào giấc ngủ một cách nhẹ nhàng.
"Thời điểm sau Tết cổ truyền nhiều người vẫn chưa hết bận rộn với công việc, chưa kể các cuộc liên hoan, tiệc tùng... Để giữ sức khỏe tốt trong dịp này cần quan tâm đến sự thay đổi của thời tiết, bố trí công việc hợp lý, hạn chế lạm dụng bia rượu, các đồ uống có cồn, sinh hoạt điều độ, tránh đảo lộn thói quen sinh hoạt hằng ngày, tuân thủ thuốc điều trị bệnh mạn tính nếu có" - một bác sĩ lưu ý.
Gánh nặng cho cơ sở y tế
Một nghiên cứu tại 10 trung tâm đột quỵ trên toàn quốc với hơn 2.500 bệnh nhân cho thấy người trẻ chiếm 7,6% số ca đột quỵ và bệnh có xu hướng tăng ở những người trẻ. Nhiều cơ sở y tế trên cả nước tiếp nhận bệnh nhân đột quỵ còn rất trẻ, trên dưới 25 tuổi. Triệu chứng ban đầu của đột quỵ thường không rõ ràng nên người trẻ chủ quan không đi khám, nhất là triệu chứng đau đầu. Khoảng 20% ca đột quỵ có cơn thiếu máu não thoáng qua nhưng không được chú ý, chỉ đến khi người bệnh có dấu hiệu đột ngột ngất lịm, gia đình mới phát hiện và đưa đến viện.