Gia đình tên lửa hành trình đối hạm của Liên Xô và Nga (P4)
Gia đình tên lửa hành trình đối hạm của Liên Xô và Nga (P5)
Thông số cơ bản của tên lửa P-700 Granit (SS-N-19 Shipwreck)
Dài: 10 m
Đường kính: 835 mm
Sải cánh: 2,6 m
Tầm bắn: 550 km
Tốc độ: Mach 2,5
Đầu đạn: 750 kg HE hay 200/ 350 kT
Trọng lượng phóng: 7.000 kg
Tàu trang bị: Tàu ngầm dự án 949-Osca I và dự án 494A-Osca II; Tàu sân bay Đô đốc Kuznetsov-dự án 1143.5 và Tuần dương hạm hạt nhân lớp Kirov.
Nước sử dụng: Liên Xô/ Nga
Trong suốt những năm 1970, hệ thống phòng thủ ASW xung quanh các hạm đội tàu sân bay Mỹ đã làm giảm khả năng tác chiến của các tàu ngầm Liên Xô vũ trang với tên lửa Ametist/ Malakhit (SS-N-7/9 Starbright/ Siren). Cùng thời điểm này Hải quân Liên Xô mong muốn sẽ vững mạnh lên bằng các hệ thống phòng thủ SSBN Bastion, điều này dẫn đến yêu cầu trang bị một loại tên lửa mới sử dụng động cơ turbojet có hiệu suất cao hơn P-500 Bazalt (SS-N-12 Sandbox). Đây sẽ là loại tên lửa chống tàu tầm xa bay thấp được phóng đi từ tàu mặt nước và các tàu ngầm hạt nhân lớp Osca.
Hệ thống tên lửa P-700 được bắt đầu phát triển vào năm 1969 nhưng quá trình này bị kéo dài vì sự phức tạp của công việc. Tên lửa Granit được dẫn đường chủ yếu thông qua hệ thống vệ tinh do thám và nó có khả năng giao tiếp trực tiếp với vệ tinh ngay sau khi được phóng lên. Các thông tin ban đầu về mục tiêu được nhận bởi một tàu ngầm di chuyển ở độ sâu khoảng 30 m thông qua một hệ thống thông tin liên lạc sóng dài từ các căn cứ mặt đất.
Cuộc tấn công của tàu ngầm thường được phối hợp với một nhóm máy bay chống tàu tầm xa Tu-22M. Nhóm tàu ngầm tấn công gồm có từ 3-5 chiếc Osca I và Osca II, mỗi chiếc mang 24 tên lửa P-700. Những tàu ngầm này sẽ phóng đi từ 70-120 tên lửa để chống lại hạm đội tàu sân bay trong cuộc tấn công phủ đầu. Khoảng 30-50% số tên lửa là dành cho tàu sân bay trong khi những tên lửa còn lại dành cho các tàu hộ tống. Một loạt đạn khác từ 12-24 tên lửa được phóng từ các máy bay để dập tắt cuộc phản công từ hạm đội đối phương. Tốc độ 30 Knot của các tàu ngầm Osca I/II sẽ giúp nó tiếp cận nhanh chóng khu vực tác chiến cách nhóm tàu sân bay khoảng 450 - 500 km và nhanh chóng tẩu thoát sau khi tấn công.
Máy bay ném bom Tu-22M Backfire
P-700 Granit sử dụng tất cả các công nghệ của Bazalt và Vulkan. Mỗi tên lửa dẫn đầu trong loạt đạn 24 tên lửa sẽ bay ở tầm cao để tìm mục tiêu, nó sử dụng radar ở cả chế độ chủ động và thụ động trong đó chế độ chủ động dùng để tìm nhanh rồi chuyển sang chế độ thụ động để tăng khả năng thâm nhập. Tên lửa dẫn đầu sẽ chỉ định mục tiêu cho những tên lửa trong nhóm và giao tiếp với các tên lửa dẫn đầu khác để phối hợp tấn công trong một loạt đạn lớn.
Để tăng xác suất thành công, các tên lửa được trang bị 1 máy tính kỹ thuật số mạnh gồm 3 bộ vi xử lý và bộ thiết bị chống đối kháng điện tử để tránh các tên lửa phòng không và biện pháp gây nhiễu của kẻ thù. Máy tính có thể ra lệnh cho tên lửa thực hiện đường bay thao diễn đa dạng ở nhiều độ cao khác nhau. Ở tầm cao tên lửa có tốc độ Mach 2.5 và ở tầm thấp là Mach 1.5. Các phần chính của tên lửa được bọc thép để có thể chịu được các loại hỏa lực như đạn 20mm của hệ thống Phalanx hoặc các mảnh vỡ của tên lửa phòng không. P-700 Granit có thể mang theo đầu đạn hạt nhân với nhiều lựa chọn từ 200kT - 350kT hay đầu đạn quy ước nặng 750 kg với thuốc nổ AP, HE cho mục đích chính là chống tàu nhưng cũng có thể dùng để tấn công các mục tiêu trên đất liền.
Granit sử dụng động cơ turbojet KR-93 cho giai đoạn bay hành trình sau khi được phóng lên bằng động cơ khởi tốc nhiên liệu rắn ở đuôi. Đầu dò của tên lửa được cho là hoạt động ở các chế độ ESM trên băng tần J (10-12 Ghz) và băng tần K (27-40Ghz) dùng ở giai đoạn cuối cho việc lựa chọn mục tiêu.
P-700 được nghiên cứu phát triển trong OKB-52 (sau là NPO Mashinostoyeniya) dưới sự dẫn dắt của Chelomey, sau khi ông qua đời vào năm 1984 công việc được tiếp tục dưới sự chỉ đạo của Gerberd Efremov. Hệ thống dẫn đường của tên lửa được phát triển bởi TsNII "Granit". Tên lửa được thử nghiệm lần đầu vào tháng 11/1975 và đã trải qua nhiều cuộc kiểm tra nghiêm ngặt cấp nhà máy đến tận năm 1979, vào mùa thu năm đó tên lửa đã bắt đầu được thử nghiệm nhà nước. Do phát sinh nhiều khó khăn về kỹ thuật mà phải đến tháng 3/1983 tên lửa đã mới chính thức chấp nhận đưa vào phục vụ. Tại thời điểm này, hệ thống trinh sát vũ trụ Legenda đã được triển khai đầy đủ. Ngoài vệ tinh, tàu ngầm cũng có thể sử dụng sonar MGK-540 Skat-3 của mình để nhắm mục tiêu.
Tên lửa P-700 cũng được giới thiệu để trang bị cho tàu chiến mặt nước. Bốn chiếc tuần dương hạm chạy bằng năng lượng hạt nhân lớp Kirov được đưa vào làm nhiệm vụ từ năm 1980 đến năm 1998 gồm Kirov (đổi tên thành Đô đốc Ushakov), Frunze (đổi tên thành Đô đốc Lazarev), Kalinin (đổi tên thành Đô đốc Nakhimov) và Yuriy Andropov (đổi tên thành Pyotr Velikiy). Chúng được trang bị 20 ống phóng thẳng đứng tương tự như tàu ngầm để phóng P-700.
Tuần dương hạm hạt nhân lớp Kirov
Do được chuyển trực tiếp từ tàu ngầm lên tàu nổi nên các bệ phóng yêu cầu phải được mô phỏng bằng cách làm ngập nước trước khi phóng. Hệ thống kiểm soát hỏa lực của P-700 gồm radar MR-212 Vaygach-U lắp trên tàu và các hệ thống điện tử khác chẳng hạn như hệ thống trinh sát thụ động Gurzuf hay Kantata-M. Hai chiếc tuần dương hạm hạt nhân lớp Kirov đầu tiên đã ngưng hoạt động từ cuối những năm 1990, nhưng chiếc Đô đốc Nakhimov và Pyotr Velikiy vẫn tiếp tục phục vụ. Chỉ duy nhất 1 tàu khác được trang bị P-700 Granit là hàng không mẫu hạm Đô đốc Kuznetsov được đưa vào phục vụ từ năm 1990 và hoạt động trong hạm đội Biển Bắc của Nga từ năm 1995, chiếc tàu này vũ trang với 12 ống phóng P-700. Việc bố trí tên lửa đối hạm tầm xa giữa đường cất hạ cánh của máy bay khiến người Nga xếp con tàu này vào loại "Tuần dương hạm hạng nặng mang máy bay" bất chấp tất cả phần còn lại của thế giới đều gọi nó là tàu sân bay.
Các ống phóng P-700 trên boong tàu sân bay Đô đốc Kuznetsov
Tên lửa P-700 Granit được phóng đi từ tuần dương hạm hạt nhân lớp Kirov
