Được tiến hành kể từ năm 2009, chương trình OA-X ra đời nhằm tìm kiếm một mẫu máy bay nhẹ, chi phí hoạt động thấp, đảm nhiệm vai trò trinh sát và hỗ trợ hỏa lực tầm gần, phục vụ hoạt động chống khủng bố và trong các cuộc xung đột cường độ thấp.
Trả lời tờ Flight Global, Tổng giám đốc Aero Vodochody, ông Giuseppe Giordo, cho biết mặc dù tham gia chương trình OA-X muộn, F/A-259 là mẫu máy bay cường kích hạng nhẹ tin cậy, đạt được sự cân bằng giữa chi phí và tính hiệu quả cho vai trò trên.
Mô hình buồng lái máy bay F/A-259 tại Triển lãm hàng không Farnborough 2018 (Ảnh: Flight Global).
F/A-259 là sự cải tiến sâu về thiết bị điện tử của máy bay phản lực huấn luyện L-159 ALCA, phiên bản hiện đại nhất của dòng máy bay phản lực L-39 nổi tiếng của công ty Aero Vodochody. F/A-259 sử dụng radar mảng pha chủ động và hệ thống chỉ thị mục tiêu gắn trên mũ phi công do tập đoàn IAI chế tạo.
Máy bay có thể mang nhiều loại vũ khí như bom, rocket, tên lửa, pháo tự động gắn ngoài cánh. Đối với chức năng trinh sát, ngoài radar, máy bay được trang bị nhiều loại khí tài quang-điện tử và có khả năng liên kết dữ liệu với các khí tài khác trong quá trình thực hiện nhiệm vụ.
Loại máy bay này có lợi thế hơn so với những ứng viên khác khi sử dụng động cơ phản lực, cho tốc độ tối đa lên đến cận âm, tầm bay xa hơn, có khả năng mang radar ở mũi và có buồng lái bọc giáp.
Nhà sản xuất cho biết, nếu được lựa chọn cho dự án OA-X, công ty sẽ thiết lập một dây chuyền sản xuất máy bay tại Mỹ để cung cấp khoảng 350 chiếc F/A-259 phục vụ nhu cầu của Không quân Mỹ, song song với cơ sở hiện tại ở thủ đô Prague để duy trì sản xuất phiên bản huấn luyện L-159. Dự kiến, chiếc F/A-259 đầu tiên sẽ sẵn sàng được chuyển giao vào năm 2020.