Sau 3 thập kỷ liên tiếp tăng trưởng kinh tế 2 con số, Trung Quốc đang dần chuyển hoá sức mạnh kinh tế thành sức manh quân sự. Trung Quốc đang đẩy mạnh việc tạo ra một ảnh hưởng lớn trong khu vực nhưng điều này chỉ có thể thành công nếu như họ làm giảm ảnh hưởng của Mỹ ở khu vực Tây Thái Bình Dương.
Nếu tiếp tục gia tăng ảnh hưởng về mặt quân sự cũng như chính trị ở khu vực, Trung Quốc sẽ thống trị không chỉ ở khu vực mà còn gần như toàn bộ năng lực sản xuất của thế giới. Nhận thấy điều này, chính quyền Tổng thống Obama đã xoay trục các kế hoạch quân sự của mình sang Tây Thái Bình Dương sau hơn chục năm sa lầy ở Tây Nam Á.
Hải quân là trọng tâm trong sự dịch chuyển, bên cạnh đó là sức mạnh của không quân tầm xa. Nhưng điều này đặt ra một vấn đề, làm sao Hạm đội Thái Bình Dương với hơn 200 tàu chiến và hàng nghìn máy bay có thể đối đầu với quốc gia được mệnh danh là "công xưởng của thế giới" ngay trên chính sân nhà của họ? Các lực lượng quân sự của Trung Quốc có lợi thế về địa lý khiến họ không cần phải có một lực lượng hải quân đứng đầu thế giới nhưng vẫn đủ khả năng thống trị khu vực.
Thách thức này đặt ra cho Lầu Năm Góc một loạt các vấn đề, đầu tiên là làm sao bảo vệ các tàu chiến của hải quân Mỹ trước một cuộc tấn công quy mô lớn từ Trung Quốc? Tàu sân bay cũng như tàu chiến của hải quân Mỹ được bảo vệ bởi sự rộng lớn của Thái Bình Dương và rất khó để xác định được vị trí khi các tàu này đang di chuyển, nhưng người Trung Quốc đang cố gắng để thay đổi điều này.
Một khi vấn đề tìm kiếm mục tiêu được giải quyết, một số lượng nhỏ các tàu chiến của hải quân Mỹ hoạt động gần Trung Quốc sẽ là mục tiêu của các loại tên lửa chống hạm (kể cả hành trình và đạn đạo). Đánh giá gần đây nhất của Lầu Năm Góc cho thấy Trung Quốc đang có sự phát triển nhanh chóng về công nghệ tên lửa hành trình cũng như tên lửa đạn đạo, có khả năng tiêu diệt tàu chiến ở cách xa bờ biển Trung Quốc. Các tên lửa hành trình có thể phóng từ máy bay, tàu chiến hay từ bệ phóng mặt đất, trong khi đó, các tên lửa đạn đạo được phóng từ các bệ phóng di động nên rất khó để tiêu diệt.
Hiện nay, hải quân Mỹ đã phát triển một hệ thống phòng thủ nhiều tầng lớp để bảo vệ tàu chiến của họ trước các mối đe doạ như vậy nhưng có một giới hạn về số lượng vũ khí mà tàu chiến có thể mang theo. Ngoài hạn chế về không gian trên các tàu chiến Mỹ, chi phí cao cũng là một vấn đề. Một quả tên lửa đánh chặn có giá từ 9-15 triệu USD. Muốn tiêu diệt 1 tên lửa của đối phương sẽ tốn khoảng 20 triệu USD và hải quân Mỹ phải lên kế hoạch cho hàng trăm cuộc tấn công như vậy trong một trận chiến lớn.
Đồ họa mô phỏng hoạt động của vũ khí laser
Điều này dẫn đến một phương án là trang bị nhiều vũ khí hơn cho tàu ngầm của Hạm đội Thái Bình Dương vì Trung Quốc sẽ không thể nào dò tìm được chính xác vị trí của tàu ngầm trên một vùng biển rộng lớn. Hải quân Mỹ hiện đang "mô đun" hoá hệ thống vũ khí trên các tàu ngầm lớp Virginia, tăng cường khả năng tấn công các mục tiêu trên bờ nhờ việc sử dụng tên lửa hành trình, biến nó thành vũ khí quan trọng trong các xung đột tương lai ở Thái Bình Dương.
Nhưng đội tàu mặt nước của hạm đội cũng không thể "bỏ rơi" khu vực Tây Thái Bình Dương chỉ vì mối nguy đến từ tên lửa chống hạm của Trung Quốc. Họ cần các hệ thống phòng thủ chủ động có thể đáp ứng được nhu cầu nhưng đồng thời chi phí ở mức chấp nhận được. Một số sĩ quan cấp cao bao gồm cả Tư lệnh tác chiến hải quân Mỹ cho rằng vũ khí laser sẽ là câu trả lời cho vấn đề này. Laser tập trung chùm năng lượng điện từ vào mục tiêu với tốc độ ánh sáng, trong khi chi phí cho mỗi phát bắn chỉ khoảng vài USD. Hải quân Mỹ đã chứng minh rằng, laser có thể bắn trúng mục tiêu bay ở tốc độ cao trong mọi điều kiện thời tiết phức tạp.
Tuy nhiên, như các loại vũ khí khác, vũ khí laser cũng có nhược điểm của nó. Vũ khí laser không thể bắn qua các chướng ngại vật vì chùm năng lượng được truyền theo đường thẳng và nó yêu cầu phải có nguồn năng lượng điện cực kỳ lớn. Bên cạnh đó, chùm năng lượng có xu hướng bị hấp thụ hoặc phân tán khi bắn đi với khoảng cách xa do sự tương tác với môi trường, đặc biệt là khi thời tiết xấu. Và mặc dù có nhiều cách tạo ra chùm tia laser trên tàu chiến nhưng làm sao để tập trung đủ năng lượng tiêu diệt mục tiêu luôn là vấn đề lớn.
Hải quân Mỹ hàng năm chi khoảng 40 triệu USD cho việc phát triển vũ khí laser và trong năm nay sẽ lần đầu tiên triển khai vũ khí laser trên một tàu chiến đang hoạt động ở vùng vịnh Ba Tư để kiểm tra tính năng cũng như mức độ hiệu quả của loại vũ khí này.
Vũ khí laser có thể bắn trúng mục tiêu bay ở tốc độ cao trong mọi điều kiện thời tiết phức tạp.
Thách thức kỹ thuật của việc đưa vũ khí laser đến vùng biển Tây Thái Bình Dương là tạo ra mức năng lượng đủ lớn để tiêu diệt mục tiêu với chi phí chấp nhận được. Giả sử có vũ khí laser được tạo ra từ các chùm electron tự do có thể lắp đặt được trên tàu, tạo ra một chùm năng lượng đủ mạnh, có khả năng thay đổi bước sóng tối ưu phù hợp với từng điều kiện thời tiết thì một vấn đề mới lại xuất hiện. Hải quân Mỹ hiện nay chỉ có rất ít tàu đủ khả năng lắp đặt loại vũ khí laser như vậy và chi phí để tích hợp loại vũ khí đó sẽ rất lớn.
Với việc loại bỏ laser hoá học vì lý do an toàn, việc sử dụng laser thể rắn với kích thước vừa phải là giải pháp ngắn hạn khả thi nhất. Mặc dù laser thể rắn khó tạo ra đủ năng lượng để tiêu diệt mục tiêu nhưng những tiến bộ hiện nay trong công nghệ kiểm soát chùm tia giúp vũ khí laser thể rắn có thể tiêu diệt các mục tiêu ở khoảng cách từ 1-10 dặm. Và hơn cả, nó bổ sung một phương án rẻ tiền vào kho vũ khí tên lửa đánh chặn đắt tiền của Mỹ.
Nhưng hải quân Mỹ không thể chỉ mua một hệ thống vũ khí laser. Họ cần trang bị cho nhiều tàu chiến với vũ khí laser để có thể sử dụng chúng bất cứ khi nào và bất kể đâu khi họ cần.
Các biện pháp bảo vệ hạm đội tàu chiến sẽ không còn hiệu quả nếu Trung Quốc cải thiện được khả năng trinh sát. Người Mỹ cần phải thay đổi cuộc chơi và vũ khí laser là một trong những sự lựa chọn ít ỏi đó.
Xem vũ khí laser tiêu diệt máy bay không người lái:
