Phó chủ tịch, phụ trách công nghiệp quốc phòng của Duma quốc gia Nga đã tuyên bố, Nga sẽ đầu tư cho công nghiệp quốc phòng Crimea 1,09 tỷ USD.
Tuyên bố trên được nêu sau buổi hội kiến với phó Thủ tướng Crimea Sergey Aksyonov.
Khoản đầu tư trị giá 40 tỷ Ruble Nga này sẽ được dùng để hỗ trợ cho các cơ sở hạ tầng kinh tế và công nghiệp của Crimea, trong đó chủ yếu là giành cho các doanh nghiệp công nghiệp quốc phòng, công nghiệp chế tạo máy và bảo trì tàu thuyền, bao gồm cả các chiến hạm thuộc hạm đội biển Đen của Nga.
Nước cộng hòa tự trị Crimea là nơi đặt trụ sở của 13 cơ sở trực thuộc công ty công nghiệp quốc phòng Ukraine, nằm trong cơ cấu của Tập đoàn công nghiệp quốc phòng Nhà nước Ukraine, trong đó trọng điểm là cơ sở chế tạo và dịch vụ bảo dưỡng máy bay và tàu thuyền, cùng với một số công trình sản xuất quốc phòng quan trọng khác.
Hạm đội biển Đen của Nga đóng quân tại quân cảng Sevastopol, các dịch vụ bảo dưỡng và cung cấp thiết bị chủ yếu dựa vào Crimea và Nhà máy đóng tàu biển Đen. Trong thời kỳ chiến tranh lạnh, đây là nhà máy đóng tàu duy nhất đặt tại Ukraine có khả năng chế tạo được hàng không mẫu hạm cho hải quân Liên Xô.
Các cơ sở công nghiệp quốc phòng Crimea cũng chính là “cố vấn” đắc lực cho Trung Quốc cải tạo tàu sân bay Liêu Ninh từ đống sắt vụn là tàu sân bay Varyag đã bị bỏ phế từ thập niên 90 của thế kỷ trước; hỗ trợ cho Trung Quốc chế tạo tiêm kích hạm J-15 trên cơ sở bán cho họ 1 nguyên mẫu của Su-33 là T-10K-3 và giúp Bắc Kinh chế tạo thành công cáp hãm đà cho tiêm kích hạm J-15.
Sau khi Liên Xô tan rã, ở Crimea có 3 doanh nghiệp đóng tàu lớn là Công ty cổ phần “Nhà máy đóng tàu Zaliv”, Công ty cổ phần “Nhà máy đóng tàu Feodosia” và Công ty vật liệu và chế tạo tàu thuyền quốc doanh “Stekloplastik”. Trong đó, Feodosia là doanh nghiệp chủ lực, nổi tiếng trong ngành đóng tàu quân sự.
Các sản phẩm đóng tàu của Crimea rất nổi tiếng và phòng phú về chủng loại, bao gồm: tàu khu trục, tàu hộ vệ, tàu đổ bộ, tàu chở dầu, tàu vận tải… Theo thống kê, hơn 1 nửa số tàu cánh ngầm thế giới được đóng ở Crimea. Ngoài ra, các công ty thuộc ngành công nghiệp đóng tàu cũng đảm nhận các dịch vụ sửa chữa, bảo dưỡng tàu thuyền.
Công ty cổ phần “Nhà máy đóng tàu Zaliv” là nhà sản xuất hàng đầu của chủng loại tàu chở dầu tầm trung. Công ty thực hiện các công trình đa dạng trong đóng tàu và dịch vụ tàu biển, sản xuất thiết bị cho các nhà máy đóng tàu, kỹ thuật tàu thuyền, các tàu đặc chủng vận chuyển nhiên liệu dễ cháy nổ như: Oxy, axetylen…
Công ty cổ phần “Nhà máy đóng tàu Feodosia” là một nhà sản xuất hàng đầu trong lĩnh vực tàu cao tốc, ví dụ như tàu cánh ngầm, tàu đệm khí; du thuyền và xuồng máy vỏ hợp kim nhôm - magiê... Công ty này chính là nhà sản xuất 2 chiếc tàu đổ bộ đệm khí Project 958 Bizon (Zubr) trong gói thầu đặt mua 4 chiếc của hải quân Trung Quốc.
Trong giai đoạn tình hình ở Ukraine đang căng thẳng, vào ngày 27-02, nhà máy đóng tàu Feodosiya đã thực hiện việc bàn giao cho hải quân Trung Quốc chiếc tàu đổ bộ đệm khí Project 958 Bizon (Zubr) thứ hai. Theo hợp đồng có trị giá 350 triệu USD này, 2 chiếc đầu sẽ do Feodosiya chế tạo, Trung Quốc sẽ tự đóng 2 chiếc còn lại theo điều khoản chuyển giao kỹ thuật và cung cấp 1 số vật liệu.
Còn doanh nghiệp nhà nước “Stekloplastik” có tiềm năng sản xuất đáng kể và là một doanh nghiệp lớn chuyên ngành công nghệ sản xuất của công trình xây dựng tàu thuyền chế tạo bằng vật liệu tổng hợp Polymer phức hợp. Các sản phẩm của doanh nghiệp là xuồng cứu sinh và xuồng máy đa chức năng, du thuyền, xuồng Kayak… được sử dụng rộng rãi trên thế giới.
Ngoài ra, không quân của hải quân Nga còn có một thời gian dài sử dụng căn cứ huấn luyện bay mặt đất Nitka, được xây dựng từ thời Liên bang Xô viết đặt tại chính Crimea để huấn luyện phi công tiêm kích hạm Su-33 cho tàu sân bay Kuznetsov của hải quân nước mình. Sau khi lá cờ đầu của phe xã hội chủ nghĩa tan rã, Ukraine chính thức tiếp quản Nitka năm 1991.
Khi đó, Ukraine không có tàu sân bay, Nga lại không có cơ sở huấn luyện phi công tiêm kích hạm cho tàu sân bay duy nhất là Kuznetsov nên họ đã tiếp tục thuê lại căn cứ này. Bộ Quốc phòng Nga đã phải trả khoảng 700.000 USD cho việc thuê căn cứ này năm 2012. Tuy nhiên, những bất cập trong công tác huấn luyện phi công tại một nước khác cùng với mức phí ngày càng cao đã khiến Nga đi đến quyết định chấm dứt hợp đồng.
Sau khi Nga từ chối gia hạn hợp đồng sẽ kết thúc vào năm 2013, Ukraine có dự định cho Trung Quốc hoặc Ấn Độ thuê lại, còn Nga cũng đã triển khai xây dựng một trung tâm huấn luyện tiêm kích hạm ở Eysk, thuộc khu vực biển Azov. Nếu Crimea về tay Moscow, Nga sẽ trở lại, tiếp tục sử dụng căn cứ huấn luyện phi công quen thuộc này.
Hiện nay, tuy sự quản chế của Nhà nước Ukraine đối với nước cộng hòa tự trị Crimea đã chấm dứt nhưng ngày 03-03 vừa qua, Tổng giám đốc của Tập đoàn quốc phòng Nhà nước Ukraine vẫn tuyên bố, tập đoàn này vẫn tiếp tục các hoạt động sản xuất và kinh doanh một cách bình thường ở Crimea. Tuy nhiên, là một doanh nghiệp quốc phòng Nhà nước Ukraine, chưa rõ họ sẽ hoạt động ở Crimea với chủ thể pháp nhân nào.
Chi nhánh của Tập đoàn ở Crimea cũng cho biết, tất cả các hợp đồng đã ký của họ vẫn sẽ được hoàn thành đúng tiến độ. Các hợp đồng gần đây nhất của họ là gói nâng cấp máy bay trực thăng Mi-8, máy bay chiến đấu MiG-21 Bis cho không quân Crimea và một hợp đồng nữa là chế tạo 4 chiếc tàu đổ bộ đệm khí Zubr cho hải quân Trung Quốc.
Hiện nay, chưa rõ nếu Crimea sáp nhập vào Nga thì các cơ sở cũ thuộc ngành công nghiệp quốc phòng quốc doanh Ukraine sẽ về tay Nga hay vẫn thuộc về Ukraine. Tuy nhiên, dù trong bất cứ tình huống nào, các nhà máy, doanh nghiệp này vẫn nằm trong vòng cương tỏa của Moscow và ngành công nghiệp quốc phòng Nga sẽ được hưởng lợi lớn.
