Cuối năm 1965, lực lượng radar đã phát triển tương đối hoàn chỉnh, biên chế từ cấp đại đội, tiểu đoàn đến trung đoàn, bảo đảm hiệp đồng đầy đủ 4 binh chủng: Radar, Tên lửa, Không quân và Pháo phòng không.
Bộ đội radar là một bộ phận hợp thành của Quân chủng Phòng không-Không quân (PK-KQ), giữ vai trò nòng cốt trong thực hiện nhiệm vụ quản lý, bảo vệ chủ quyền bầu trời Tổ quốc. Thực hiện kế hoạch của Bộ Tổng tham mưu và Bộ tư lệnh Phòng không, hồi 0 giờ ngày 1-3-1959, những cánh sóng radar chính thức được giao nhiệm vụ trực ban chiến đấu, cảnh giới, trinh sát địch trên không, quản lý, bảo vệ chặt chẽ vùng trời miền Bắc.
Trước âm mưu xâm lược mới của đế quốc Mỹ, các đơn vị radar ngày càng trưởng thành phát triển. Công tác huấn luyện nâng cao chất lượng chiến đấu của bộ đội radarcàng được tăng cường khẩn trương hơn, tổ chức chiến đấu 24/24 giờ. Ngay từ trận chiến đấu đầu tiên đêm 4-6-1963, các đơn vị của các Đoàn H90, H91, H92 đã lập công xuất sắc, phát hiện, thông báo kịp thời, chính xác những chiếc máy bay C-47 của Mỹ đột nhập vào vùng trời miền Bắc Việt Nam thả biệt kích xuống phía tây tỉnh Thanh Hóa, Khe Nép (Yên Bái), đèo Vàng (Yên Tử, Quảng Ninh), Khe Cọ (Lào Cai).
Nhận được thông báo sớm, kịp thời và với quyết tâm cao, quân và dân ta ở những khu vực trên đã bắt gọn các tốp biệt kích của địch. Trong trận chiến đấu thầm lặng này, bộ đội radar đã lập chiến công đầu xuất sắc, “quyết không để Tổ quốc bị bất ngờ". Ngày 5-8-1964, nhờ sự chuẩn bị chu đáo từ trước, bộ đội radar đã cảnh giác, SSCĐ cao, kịp thời phát hiện chính xác các tốp máy bay của không quân và hải quân Mỹ bay vào đánh phá các tỉnh ven biển miền Bắc, thông báo kịp thời cho các lực lượng phòng không giành thế chủ động đánh thắng ngay từ trận đầu. Cuối năm 1965, lực lượng radar đã phát triển tương đối hoàn chỉnh, biên chế từ cấp đại đội, tiểu đoàn đến trung đoàn, bảo đảm hiệp đồng đầy đủ 4 binh chủng: Radar, Tên lửa, Không quân và Pháo phòng không.
Bộ đội radar cùng với các lực lượng phòng không ba thứ quân càng chiến đấu càng trưởng thành, góp phần đánh bại các cuộc tiến công đường không của Mỹ leo thang ra đánh phá miền Bắc (từ năm 1964 đến 1972), đỉnh cao là cuộc tập kích đường không chiến lược bằng máy bay B-52 vào thủ đô Hà Nội, Hải Phòng và các tỉnh miền Bắc tháng Chạp năm 1972, lập nên chiến thắng "Điện Biên Phủ trên không". Năm 1975, bộ đội radar cùng các lực lượng PK-KQ tham gia cuộc Tổng tiến công chiến lược, góp phần giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước.
Hơn nửa thế kỷ xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, bộ đội radar luôn trung thành vô hạn với Đảng, với Tổ quốc, nhân dân, chiến đấu dũng cảm, kiên cường, mưu trí, sáng tạo, tự lực, tự cường, không ngừng vươn lên làm chủ khoa học-kỹ thuật hiện đại, phát huy hiệu quả các loại VKTBKT; đoàn kết hiệp đồng, lập công tập thể; đã góp phần cùng quân và dân miền Bắc bắn rơi 2.422 máy bay các loại, trong đó có 64 chiếc máy bay B-52, 13 chiếc F111..., trong tổng số 4.181 máy bay Mỹ bị bắn rơi trên bầu trời miền Bắc.
Với những thành tích đặc biệt xuất sắc, bộ đội radar đã được Đảng, Nhà nước tặng nhiều phần thưởng cao quý, trong đó, Binh chủng radar được tặng thưởng Huân chương Độc lập hạng nhất và được Đảng, Nhà nước tuyên dương danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân; nhiều tập thể và cá nhân được tặng thưởng các phần thưởng cao quý.
Để tiếp tục phát huy truyền thống đơn vị anh hùng, xây dựng bộ đội radar vững mạnh toàn diện, hoàn thành tốt nhiệm vụ quản lý, bảo vệ vững chắc chủ quyền bầu trời Tổ quốc trong giai đoạn cách mạng mới, Đảng ủy, BTL Quân chủng PK-KQ thường xuyên quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo; trước hết tập trung xây dựng bộ đội radar vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức, xứng đáng là chỗ dựa tin cậy của Đảng, Nhà nước và nhân dân; là “tai, mắt của Tổ quốc” về quản lý, bảo vệ vững chắc chủ quyền vùng trời, vùng biển, đảo của Tổ quốc. Hai là, tập trung huấn luyện, nâng cao trình độ nghiệp vụ và khả năng SSCĐ của bộ đội. Ba là, thường xuyên nghiên cứu nắm chắc âm mưu, thủ đoạn hoạt động, tính năng kỹ chiến thuật của các phương tiện tiến công đường không của địch trên không, trên biển, đảo, duy trì tốt khả năng SSCĐ của các lực lượng.
Những năm qua, Bộ đội PK-KQ luôn quán triệt sâu sắc các chỉ thị, nghị quyết của Đảng, đặc biệt là Nghị quyết Trung ương 8 (khóa XI) về “Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới” và Nghị quyết IX của Đảng bộ Quân đội; vận dụng, cụ thể hóa vào thực tiễn xây dựng Đảng bộ Quân chủng; phối hợp chặt chẽ với các lực lượng: Hải quân, Cảnh sát biển, Bộ đội Biên phòng và LLVT địa phương tạo sức mạnh tổng hợp trong quản lý và bảo vệ vững chắc chủ quyền vùng trời, vùng biển, đảo của Tổ quốc.
Hiện nay, trong sự nghiệp đẩy mạnh CNH, HĐH đất nước, nhiệm vụ quản lý, bảo vệ vùng trời trên đất liền, trên biển, đảo ngày càng nặng nề, phức tạp; nhiệm vụ của bộ đội radar càng đặc biệt quan trọng. Phát huy truyền thống đơn vị Anh hùng LLVT nhân dân, trưởng thành trong khói lửa của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, bộ đội radar luôn xứng đáng và thực sự là "tai, mắt" tin cậy trong quản lý, bảo vệ bầu trời Tổ quốc. Tự hào về truyền thống vẻ vang 55 năm qua, cán bộ, chiến sĩ bộ đội radar nguyện không ngừng phấn đấu vươn lên, xây dựng lực lượng vững mạnh toàn diện, luôn SSCĐ cao, viết tiếp trang sử mới, xứng đáng với lời khen ngợi của cố Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng Phạm Văn Đồng, khi đồng chí đến thăm Trạm radar 53 (Trung đoàn 293, Binh chủng radar) năm 1984: “Mắt người Việt Nam vốn đã sáng, nhưng mắt các chiến sĩ radar càng phải sáng hơn...”.
Trung tướng NGUYỄN VĂN THANH, Bí thư Đảng ủy, Chính ủy Quân chủng PK-KQ
