Theo bác sĩ Kevin Adrian (Bệnh viện Radjak, Indonesia), thận là một trong những cơ quan quan trọng của cơ thể con người. Thận đảm nhiệm nhiều chức năng thiết yếu như lọc máu, đào thải chất thải và cặn bã từ quá trình chuyển hóa, kiểm soát huyết áp, đồng thời điều hòa cân bằng dịch và điện giải trong máu.
Khi một người bị suy thận, các chức năng này không còn hoạt động bình thường. Suy thận không chỉ do bệnh lý hay lối sống thiếu lành mạnh gây ra. Nguy cơ suy thận cũng có thể tăng lên nếu bạn thường xuyên tiêu thụ các loại thực phẩm không có lợi cho thận.
Để bảo vệ sức khỏe thận, bạn nên hạn chế tiêu thụ những nhóm thực phẩm sau đây.
- Thực phẩm chứa nhiều muối hoặc natri: Bạn vẫn có thể ăn các món có muối, tuy nhiên cần kiểm soát lượng tiêu thụ, không vượt quá 2.000 miligam natri mỗi ngày. Mức khuyến nghị này tương đương khoảng 1 đến 1,5 thìa cà phê muối mỗi ngày.
Khi ăn quá nhiều muối, thận phải làm việc nhiều hơn để đào thải natri ra khỏi cơ thể. Gánh nặng kéo dài này có thể làm tổn thương thận và dẫn đến suy thận. Ngoài ra, natri tiêu thụ quá mức còn gây tăng huyết áp. Nếu tình trạng này kéo dài, huyết áp cao có thể gây tổn thương thận vĩnh viễn. Những thực phẩm giàu natri cần hạn chế bao gồm đồ chế biến sẵn như xúc xích, thịt hộp và cá muối. Khi mua thực phẩm đóng gói, nên chú ý bảng thành phần dinh dưỡng và ưu tiên sản phẩm ít muối hoặc không muối nếu có.
- Thực phẩm chứa quá nhiều protein: Protein mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe như giúp phục hồi mô, duy trì xương chắc khỏe, hỗ trợ kiểm soát huyết áp và tăng khối lượng cơ. Tuy nhiên, nếu tiêu thụ vượt nhu cầu, protein lại có thể gây hại cho thận.
Khi cơ thể hấp thu protein từ thực phẩm, protein sẽ được chuyển hóa và tạo ra các chất thải. Những chất này cần được thận lọc và đào thải. Việc ăn quá nhiều thực phẩm giàu protein khiến thận phải hoạt động quá tải để loại bỏ lượng lớn chất cặn chuyển hóa, từ đó làm tăng nguy cơ tổn thương thận. Đây cũng là lý do vì sao người mắc bệnh thận, bao gồm suy thận, thường được khuyến cáo hạn chế protein. Lượng protein khuyến nghị cho người trưởng thành là khoảng 55 đến 60 gam mỗi ngày. Các thực phẩm giàu protein bao gồm thịt, cá, các loại đậu, trứng, sữa và các sản phẩm từ sữa như sữa chua và phô mai.
- Thực phẩm nhiều đường: Việc tiêu thụ nhiều thực phẩm chứa đường có thể khiến đường huyết tăng cao. Nếu thói quen này kéo dài, cơ thể có thể trở nên kháng insulin và dẫn đến bệnh đái tháo đường.
Khi đã mắc đái tháo đường, đặc biệt nếu đường huyết không được kiểm soát tốt, người bệnh có nguy cơ gặp biến chứng ở thận gọi là bệnh thận do đái tháo đường. Đây chính là lý do vì sao việc thường xuyên ăn thực phẩm nhiều đường có thể làm tổn thương thận. Những thực phẩm giàu đường thường gặp gồm nước tương ngọt, kẹo, sô cô la, kem và các loại ngũ cốc ăn liền.
- Thực phẩm giàu phốt pho: Phốt pho là khoáng chất cần thiết cho cơ thể, đặc biệt trong việc duy trì xương chắc khỏe. Tuy nhiên, lượng phốt pho nạp vào cần được kiểm soát vì một số nghiên cứu cho thấy tiêu thụ quá nhiều phốt pho có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh thận.
Lượng phốt pho khuyến nghị không nên vượt quá 1.000 miligam mỗi ngày. Nếu tiêu thụ nhiều hơn mức này, không chỉ nguy cơ bệnh thận gia tăng mà còn có thể ảnh hưởng đến tim mạch và làm xương yếu đi. Những thực phẩm chứa nhiều phốt pho cần hạn chế bao gồm sô cô la đen, sữa và các sản phẩm từ sữa như phô mai, cá biển, thịt và nội tạng động vật, một số loại rau như rau bina, rau muống, củ cải, cùng các loại đậu.
Những việc khác cần làm để phòng ngừa suy thận
Bên cạnh việc hạn chế các thực phẩm có nguy cơ gây suy thận, bạn có thể áp dụng thêm một số biện pháp sau để bảo vệ thận. Uống đủ nước mỗi ngày, tối thiểu khoảng 8 cốc nước lọc. Tránh hút thuốc lá và hạn chế đồ uống có cồn. Ưu tiên những thực phẩm tốt cho thận như lòng trắng trứng, táo, hành tây và dứa. Duy trì thói quen tập thể dục đều đặn. Không nên nhịn tiểu trong thời gian dài. Tránh sử dụng thuốc, thảo dược hoặc thực phẩm chức năng kéo dài, đặc biệt khi không có chỉ định y tế.
Ngoài ra, nếu bạn thuộc nhóm có nguy cơ cao mắc bệnh thận, chẳng hạn như người bị tăng huyết áp hoặc đái tháo đường, bạn nên khám thận định kỳ. Việc này giúp bác sĩ tư vấn cụ thể các biện pháp bảo vệ thận và phát hiện sớm những bất thường để kịp thời can thiệp.
Nhìn chung, các thực phẩm có nguy cơ gây suy thận thường chỉ thực sự gây hại khi được tiêu thụ quá mức. Vì vậy, điều quan trọng là phải chú ý đến cả loại thực phẩm lẫn khẩu phần ăn hằng ngày. Khi cần thiết, bạn nên trao đổi với bác sĩ để được tư vấn cụ thể về những thực phẩm nên tránh hoặc cần hạn chế, phù hợp với tình trạng sức khỏe của bản thân.
Nguồn và ảnh: alodokter.com