Theo News-Medical, thứ mà các nhà khoa học từ Đại học Quốc gia Cheng Kung, Bệnh viện Chia-Yi Christian và các trường đại học y khoa ở Đài Bắc, Đài Trung, Đài Nam (Đài Loan - Trung Quốc) cảnh báo chính là sucralose, một chất tạo ngọt thay thế đường (NSS, hay được gọi là "đường ăn kiêng") phổ biến.
Lạm dụng "đường ăn kiêng" có thể gây hại cho sức khỏe (Ảnh minh họa từ HEALTH LINE)
Bài công bố trên Nutrients cho biết các NSS như sucralose từng được khuyến nghị để kiểm soát cân nặng và đường huyết. Trên thị trường, NSS thường được bán như một dạng thực phẩm hỗ trợ các chế độ ăn kiêng, dùng thay thế đường thật khi pha cà phê , nước trái cây. Tuy nhiên, nghiên cứu mới đây lại chỉ ra điều ngược lại.
Theo đó, nghiên cứu trên những con chuột cho thấy khi đi vào cơ thể, loại "đường ăn kiêng" này tuy không làm tăng đường huyết hay bổ sung thêm calo như cách của đường thật nhưng lại kết hợp với nhiều yếu tố sẵn có gây tăng tình trạng đề kháng insulin khi sử dụng lâu dài.
Các thay đổi xảy ra ở cấp độ tế bào, một kiểu phá hoại âm thầm nhưng tác động "từ gốc", rất đáng ngại.
Đề kháng insulin chính là "phát súng đầu tiên" khởi động cho bệnh tiểu đường . Và cho dù ở mức chưa đến nỗi gây bệnh, đề kháng insulin nhẹ vẫn ảnh hưởng lớn đến quá trình chuyển hóa, khiến khả năng tự điều hòa đường huyết trong máu giảm sút.
"Ngoài ra, việc sử dụng các chất làm ngọt nhân tạo thường có liên quan đến các rối loạn tim mạch và bệnh mạch máu não cao hơn. Tiêu thụ sucralose ở chuột mang thai có ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi và nhau thai" - nhóm nghiên cứu cảnh báo.
Tác động thúc đẩy gan nhiễm mỡ cũng được tìm thấy, thông qua việc thay đổi quá trình sinh tổng hợp và chuyển hóa axit béo dẫn đến rối loạn hệ vi sinh vật đường ruột cũng như thay đổi một số thụ thể vị giác và tăng stress oxy xóa.
Các phát hiện giúp cung cấp thêm bằng chứng về cơ chế gây bệnh, bổ sung cho nhiều nghiên cứu dạng quan sát thời gian qua, cho thấy "đường ăn kiêng" dùng lâu dài không những không giúp giảm cân, giảm đường huyết, mà còn gây tác dụng ngược.
Các dữ liệu ngày một nhiều cũng khiến Tổ chức Y tế thế giới (WHO) ban hành khuyến nghị mới hồi giữa tháng 5-2023 về NSS, khuyên không dùng các chất tạo ngọt này như một biện pháp để kiểm soát cân nặng hay giảm mỡ, nếu bạn không phải người mắc bệnh tiểu đường từ trước.
Theo WHO, việc lạm dụng các NSS không giúp bạn đạt được hiệu quả "ăn kiêng", thậm chí còn làm tăng nguy cơ bệnh tim mạch, tiểu đường type 2... Sucralose cũng nằm trong danh sánh NSS bị WHO "điểm mặt".
Với những người có bệnh lý, không thể dùng đường tự nhiên và buộc phải sử dụng NSS khi cần thiết, lời khuyên chung của các cơ quan y tế là chỉ nên dùng thật hạn chế.