Khi luyện tập hay thi đấu thể thao, đi nắng dễ bị mất nước cần hết sức lưu ý việc bù nước - Ảnh: Đoàn Văn Vinh
Khi chơi thể thao, chất điện giải sẽ bị mất đi vì đổ mồ hôi nhiều. Nếu lượng điện giải bị mất ít, cơ thể có thể tự "điều hòa" để cân bằng. Nhưng đối với một người chạy bộ đường dài, ví dụ chạy việt dã, marathon, việc bổ sung điện giải thông qua các loại thức uống là vô cùng cần thiết để đảm bảo an toàn và tăng năng suất tập luyện.
Đối với vận động viên tập thể hình, chơi các môn thể thao sức bền như chạy bộ, bóng đá thì việc dùng nước uống điện giải không quá xa lạ. Tuy nhiên, với những người mới bắt đầu rèn luyện sức khỏe, không phải ai cũng hiểu được tầm quan trọng của việc bổ sung chất điện giải. Chất điện giải là gì? Tác hại của việc mất điện giải?
Nói đơn giản là nước điện giải chứa các loại khoáng chất có khả năng "dẫn điện". Ví dụ, trong một nhà máy, muốn tạo thành sản phẩm, người kỹ sư cần điều khiển máy móc và phải có điện.
Tương tự, cơ thể con người muốn hoạt động, chơi thể thao, não bộ cần điều khiển cơ bắp và phải có chất điện giải. Trong trường hợp chuẩn bị chạy bộ, não sẽ "ra lệnh", và "mệnh lệnh" này truyền được tới chân là nhờ sự có mặt của chất điện giải.
Vì thế, khi điện giải suy giảm, cơ thể sẽ rơi vào trạng thái "cúp điện", khiến cho cơ bắp không điều khiển được, dẫn đến cơ thể rã rời, chạy loạng choạng, té ngã và nặng hơn nữa là tử vong.
Chúng ta thường bị mất điện giải qua mồ hôi, nước tiểu, phân hoặc sau khi nôn ói. Những dấu hiệu của việc suy giảm điện giải bao gồm: chuột rút, khó thở, mệt mỏi và lú lẫn.
Khi nào cần uống bổ sung nước điện giải?
Bên cạnh việc mất nước do chạy bộ, các hoạt động thể chất khác cũng cần được bổ sung nước điện giải như:
- Người tập thể dục hơn 60 phút: đặc biệt khí hậu Việt Nam nóng ẩm, lượng mồ hôi bị mất nhiều hơn.
- Vị trí tập luyện ở vùng cao: các khu vực địa lý đồi núi, lượng chất điện giải mất đi do hoạt động thể chất cũng cao hơn so với bình thường.
- Người bị tiêu chảy, sốt, nôn ói.
- Người theo chế độ ăn không tinh bột, đường.
Các loại nước điện giải tự nhiên, phổ biến:
- Nước dừa: trong nước dừa có chứa nhiều chất điện giải như natri, kali. Với ưu thế là dễ uống, dễ tìm và rẻ tiền, đây là loại nước điện giải phổ biến nhất hiện nay.
- Sữa: nhiều người có hệ tiêu hóa không hợp với sữa. Tuy nhiên, đây là một lựa chọn phù hợp cho trẻ nhỏ hiếu động, bổ sung được các chất như kali và phốt pho.
- Nước ép trái cây: ngoài việc bổ sung điện giải, trái cây còn giúp các chị em phụ nữ trẻ đẹp hơn nhờ có chứa các vitamin và chất chống ôxy hóa. Cụ thể như nước cam và dưa hấu, bổ sung các chất điện giải như kali, phốt pho, magie...
Đối với người mất điện giải mức độ nhiều như vận động viên chạy marathon, chạy việt dã, trail... những thức uống tự nhiên kể trên có thể không đáp ứng đủ lượng chất điện giải mất đi. Vì thế, họ cần bổ sung thêm các loại thức uống thể thao phù hợp với từng bộ môn cụ thể.
Tại Mỹ, các báo cáo đã ghi nhận những trường hợp vận động viên bị hôn mê trong quá trình thi đấu do bổ sung nước sai cách. Nguyên nhân được phát hiện là phù não vì uống nước lọc không có chất điện giải.
Khi cơ thể mất nhiều chất điện giải, uống đột ngột một lượng lớn nước lọc thông thường sẽ khiến nước từ mạch máu thấm vào nội tạng gây phù, trong đó có phổi và não. Việc bổ sung nước điện giải từ từ sẽ giúp tránh được yếu tố nguy hiểm này.