Theo đó, nam bệnh nhân N.P.H. (70 tuổi; ngụ huyện U Minh Thượng, tỉnh Kiên Giang) nhập viện trong tình trạng đột ngột tiêu phân đen và có tiền sử xuất huyết hang vị, phình động mạch chủ bụng. Bệnh nhân được chẩn đoán xuất huyết tiêu hóa trên do loét dạ dày tá tràng mức độ trung bình.
Các bác sĩ chuyên môn đang phẫu thuật cho bệnh nhân H.
Kết quả nội soi dạ dày - tá tràng thân vị có nhiều máu cục đỏ, hành tá tràng D3 có 1 túi thừa to không thấy chảy máu, đường kính 2,7 cm và 1 túi thừa đường kính 1,2 cm đang chảy máu thành dòng. Các bác sĩ đã kẹp 1 clip cầm máu, sau đó kẹp và chích cầm máu thì không chảy máu.
Sau thời gian được các bác sĩ theo dõi, bệnh nhân có nhiều đợt tiêu phân máu đỏ bầm, được xử trí truyền dịch, truyền hồng cầu lắng tổng cộng là 10 đơn vị, sau đó bệnh nhân lại tiếp tục xuất huyết tiêu hóa trở lại, có dấu hiệu xuất huyết tiêu hóa tái phát mức độ nặng với biểu hiện niêm nhợt, da xanh, mạch nhanh nhẹ, huyết áp thấp, lượng huyết sắc tố 6g/dl, nên có chỉ định can thiệp ngoại khoa cấp cứu.
Bệnh nhân H sau phẫu thuật đang được bác sĩ chăm sóc
Xác định đây là một khoa cấp cứu ngoại khoa nên các bác sĩ chuyên khoa trong ê-kíp thực hiện đã quyết định phẫu thuật và ghi nhận ổ loét ở D3 tá tràng thủng đường kính 1cm có clip bấm, máu chảy thành tia từng đợt nghĩ chảy máu từ mạch máu lớn, tiến hành cắt đoạn ruột loét thủng và túi thừa, mở hổng tràng nuôi ăn hông trái.
Các bác sĩ kiểm tra ổ bụng chỗ rò ở tá tràng D3 rò qua mặt trước trong động mạch chủ bụng và chỗ chia động mạch chậu chung phải và chậu chung trái, thì phát hiện chỗ rò chứa nhiều máu cục và nhiều mảng xơ vữa.
Ê-kíp đã cắt chỗ rò động mạch; cắt lọc động mạch chủ bụng đầu gần trên động mạch treo tràng dưới; cắt lọc động mạch chậu chung phải, tiến hành nối động mạch chủ bụng - động mạch chậu chung phải và chậu ngoài trái.
Hiện tại, bệnh nhân tỉnh táo, đã phục hồi vận động, tự sinh hoạt, các dấu hiệu sinh tồn và xét nghiệm đều trong giới hạn bình thường. Bênh nhân được dự kiến xuất viện trong vài ngày tới.
Theo BS CK2 Trầm Công Chất, Phó Trưởng Khoa Ngoại tổng hợp (phụ trách đơn vị phẫu thuật lồng ngực mạch máu) của Bệnh viện Đa khoa trung ương Cần Thơ, rò động mạch chủ tá tràng nguyên phát là sự thông nối trực tiếp giữa động mạch chủ bụng và tá tràng mà không có can thiệp mạch máu trước đó.
Đây là nguyên nhân hiếm gây xuất huyết tiêu hóa khó chẩn đoán và đôi khi không chẩn đoán được nguyên nhân cho tới khi phải mở ổ bụng. Hai phần ba bệnh nhân được chẩn đoán tại phòng mổ. Rò động mạch chủ tá tràng nguyên phát có tỉ lệ tử vong cao nếu không chẩn đoán được và không điều trị (tỉ lệ tử vong gần như 100% nếu không can thiệp phẫu thuật).
Đây là bệnh lý cực kỳ hiếm khi mổ tử thi với tỷ lệ là 0,04% đến 0,07%.Chậm trễ trong chẩn đoán và điều trị liên quan đến tử vong cực kỳ cao.