Bằng tín hiệu rút quân, "lính đánh thuê Nga" đang kéo Thổ "sa lầy" ở tây Libya?
Trong một bài viết được đăng tải cuối tháng 5/2020, tổ chức phân tích Critical Threat của Mỹ đã đưa ra nhận định về chiến sự đang diễn ra một cách "chóng mặt" ở Libya như sau:
"Sự hỗ trợ về quân sự của Thổ Nhĩ Kỳ cho Chính phủ Hiệp định Quốc gia (GNA) dẫn tới chiến thắng tại căn cứ quân sự Al-Watiya ở tây nam Tripoli vào ngày 18/5 đã giáng một đòn quyết định vào lực lượng Quân đội Quốc gia Libya (LNA) đứng đầu bởi Tướng Haftar.
Ở trong nước, liên minh của LNA đang suy yếu còn các đồng minh nước ngoài (UAE, Ai Cập và Nga) đang cân nhắc có nên tiếp tục ủng hộ "chiến dịch thất bại" này hay không.
Tuy nhiên, chiến thắng của GNA trước LNA ở Tripoli vẫn không thể đảm bảo sự ổn định trong khu vực phía tây Libya bởi vì khi thiếu vắng một "kẻ thù" đủ mạnh, họ (dân quân thân GNA) sẽ tiếp tục xâu xé lẫn nhau".
Lợi thế nghiêng về GNA ở miền tây Libya hiện tại dựa trên một nền tảng không hề vững chắc, việc tái sử dụng "công thức" lính đánh thuê cùng với hỏa lực Thổ Nhĩ Kỳ ở một chiến trường cách xa hàng nghìn km so với Syria có thể là "điểm yếu chết người".
Sau khi "đánh đuổi" LNA ở miền tây Libya, các lực lượng Thổ và GNA có "trở mặt"?
Theo tổ chức SOHR có trụ sở tại Anh, vào đầu tháng 5/2020 có khoảng 8.950 tay súng người Syria đang tham chiến tại miền tây Libya và con số này đã gia tăng đáng kể sau các hoạt động không vận của Ankara những ngày gần đây.
Cũng theo tổ chức này, từ tháng 3/2020 các tay súng Syria ở Libya đã trở nên bất mãn với điều kiện sống tồi tệ và việc Ankara chậm trễ thanh toán lương tháng - được cho là do "hạn ngạch" tài chính của Thổ chỉ có thể duy trì mức 6.000 lính đánh thuê.
Trước khi LNA tuyên bố tiến hành chiến dịch giải phóng Tripoli vào tháng 4/2019, với từ 5.000 đến 6.000 tay súng dân quân Libya, tình hình ở miền tây nước này không hề "yên ả".
Kể từ sau khi nhà lãnh đạo Libya Gaddafi bị lật đổ vào năm 2011, các nhóm dân quân - tội phạm ở Tripoli, Misrata, Zintan đã nhiều năm giải quyết các tranh chấp liên quan tới nguồn lợi ở địa phương (thu thuế, buôn lậu, buôn người hoặc phân chia hàng cứu trợ) bằng bạo lực.
Còn các nhóm phiến quân Syria, suốt 9 năm chiến tranh diễn ra tại quốc gia Trung Đông này, những khi không còn bị áp lực quân sự của quân chính phủ, các nhóm này sẽ quay sang tấn công và tìm cách thôn tín lẫn nhau.
Nhiều khả năng, bằng quyết định rút quân khỏi một khu vực ở miền tây Libya, LNA và các đồng minh đang chuẩn bị cho một kịch bản phản công lớn sau khi các nhóm dân quân Libya và Syria "xâu xé" lẫn nhau và khiến Quân đội Thổ Nhĩ Kỳ (TAF) sa lầy.
Ngày 27/5, một đoàn xe cơ giới được cho là lính đánh thuê Nga đã cơ động khỏi khu vực căn cứ Bani Walid về phía nam. Tối cùng ngày nguồn tin đối lập Syria cho rằng nhóm quân này đã di chuyển tới Wadi Qurayyat gần Benghazi - khu vực thuộc sự kiểm soát của lực lượng LNA phía đông Libya.
"Cái bẫy giăng sẵn" ở nam Tripoli
Việc các lực lượng LNA và đồng minh để lộ việc họ rút khỏi Tripoli về hướng căn cứ Bani Walid nằm cách Tripoli khoảng 150km về phía đông nam và hoạt động không vận của máy bay Nga đưa lực lượng này về Benghazi hôm 25/5/2020 nhiều khả năng là động tác "nghi binh".
Nó cho thấy nhiều khả năng các "cố vấn" Nga và có thể là cả Pháp, Ai Cập... đã tham gia sâu vào chiến thuật của LNA, thay thế chiến lược "đánh nhanh thắng nhanh" được cho là không hiệu quả của Tướng Haftar ở Tripoli bằng chiến thuật bao vây và tiêu hao đối phương.
Ngày 1/6/2020, lực lượng LNA tuyên bố tái chiếm Al-Asaba, thị trấn chiến lược nối căn cứ Al-Watiya với Tarhuna, căn cứ tiền phương chiến lược của LNA ở tây Libya sau hơn một tuần rơi vào tay GNA.
Thất bại của GNA tại "yết hầu" Al-Asaba đã ngăn đà tiến của lực lượng này ở phía nam Tripoli và khiến tuyên bố của Thổ Nhĩ Kỳ "giải phóng toàn bộ lãnh thổ Libya" trên tờ Daily Sabah hôm 20/5 lâm vào thế bế tắc.
Vị trí của thị trấn Al-Asaba và một UAV Thổ bị Pantsir-S1 bắn rơi trong khu vực hôm 1/6.
Theo tờ Egypt Today, nhằm phản ứng lại thất bại ở Al-Asaba, đêm ngày 1/6 Thổ Nhĩ Kỳ tập hợp ít nhất 1.000 lính đánh thuê Syria và tổ chức phản công tại mặt trận Gharyan phía bắc Al-Asaba và phía nam thủ đô Tripoli.
Theo các nguồn tin tại hiện trường, cho tới sáng 2/6 các đợt tấn công của lính đánh thuê Syria đã bị LNA bẻ gãy và máy bay cường kích của lực lượng này đang săn lùng đối phương tại Magharebia trong khu vực.
Căn cứ vào các diễn biến nói trên, nhiều khả năng các "bộ não" của LNA đã chủ động "nhử" đối phương tập trung tại khu vực và với việc họ khống chế bầu trời bằng các tổ hợp phòng không Pantsir-S1 và hỏa lực vượt trội, các toán lính đánh thuê Syria tại Gharyan đã hoàn toàn bị tiêu diệt.
Dự kiến trong những giờ tới, LNA sẽ kiểm soát hoàn toàn khu vực Gharyan, siết chặt vòng vây xung quanh Tripoli và khiến nỗ lực can thiệp của Thổ Nhĩ Kỳ vào chiến sự ở Libya trở nên ngày một khó khăn và tốn kém.
Khói bốc lên sau pháo kích tại Gharyan và một tổ hợp Pantsir-S1 trong khu vực.