Thổ Nhĩ Kỳ tính "tất tay" ở Idlib?
Mới đây, trước những bằng chứng cho thấy Quân đội Thổ Nhĩ Kỳ (TAF) đưa các loại pháo tự hành hạng nặng M107 175 mm và M110 200 mm tới tây bắc Syria trong liên tiếp 2 ngày 31/5 và 1/6/2020, trang tin quân sự Bulgarian Military đưa ra nhận định:
"Cho tới nay mục đích của việc TAF đưa các trọng pháo cỡ nòng lớn nhất trong trang bị tới "Idlib lớn" (khu vực phe đối lập kiểm soát thuộc các tỉnh Idlib, Aleppo, Hama và Latakia) vẫn chưa được làm rõ.
Không loại trừ khả năng pháo binh Thổ chuẩn bị tấn công vào lực lượng Nga ở Syria - đặc biệt là trong bối cảnh hai quốc gia đang ngày càng "tích cực" trong cuộc đối đầu tại Libya".
Một số chuyên gia quân sự cho rằng đây là phản ứng với việc Nga chuyển giao MiG-29SMT cho Không quân Arab Syria (SyAAF) và việc Quân đội Arab Syria (SAA) đang tăng cường lực lượng trong khu vực cho thấy một chiến dịch quy mô lớn chuẩn bị diễn ra tại tỉnh Idlib.
Theo Southfront, pháo tự hành M107 và M110 sẽ được triển khai phía tây thủ phủ tỉnh Idlib để có thể yểm trợ cho hoạt động của lính Thổ nếu giao tranh diễn ra tại khu vực phía đông cao tốc M4.
Cần lưu ý rằng trước Thỏa thuận Moscow được Nga và Thổ Nhĩ Kỳ ký ngày 5/3/2020, xung đột ở cường độ cao - nếu không muốn nói là tình trạng "chiến tranh cục bộ" đã nổ ra giữa TAF và SAA tại tây bắc Syria.
Với sự hỗ trợ của Không quân Vũ trụ Nga (VKS), SAA đã gây thương vong cho khoảng 162 binh sĩ TAF, hàng chục xe tăng, xe bọc thép bị phá hủy và khoảng 10 máy bay không người lái (UAV) Bayraktar TB-2 và Anka-S đã bị bắn rơi trong giai đoạn giao tranh ác liệt kể trên.
Sau Thỏa thuận Moscow và lệnh ngừng bắn được áp dụng vào ngày 6/3/2020, người Thổ đã tận dụng 3 tháng "hoãn binh" để có thể bổ sung lực lượng.
Vào đầu năm 2020, ở Idlib chỉ có 1 lữ đoàn đặc nhiệm TAF, từ 2 đến 3 nghìn phương tiện cơ giới và UAV tham chiến, còn ở hiện tại ước tính khoảng 10 nghìn lính Thổ và 6.920 phương tiện cơ giới bao gồm xe tăng, xe bọc thép và pháo cối các loại đã được đưa tới "Idlib lớn".
Câu hỏi về việc Thổ có dám "tất tay" ở Idlib hay không có lẽ sẽ chỉ được chứng thực một khi SAA vượt qua "lằn ranh đỏ" - chuỗi phòng thủ bằng một loạt cứ điểm tại Idlib dọc theo cao tốc M4, tuyến tỉnh lộ 60A nối từ Ariha tới Idlib và tỉnh lộ 60 nối Idlib với Aleppo.
Thổ Nhĩ Kỳ sẽ không phản ứng nếu SAA tấn công các vị trí nằm ngoài "lằn ranh đỏ"?
Cuộc đối đầu Nga - Thổ ở Trung Đông bao giờ sẽ kết thúc?
Nguyên nhân cốt lõi của xung đột tiếp diễn ở Syria và Libya là sự thiếu vắng một "quyền lực chi phối" - thứ người Mỹ đã và đang bỏ trống và biến Trung Đông và Bắc Phi thành một "sàn đấu" tranh giành ảnh hưởng giữa Nga - Iran - Thổ - Saudi - UAE - Ai Cập...
Trong bài viết được đăng tải trên tờ Guardian vào tháng 2/2020, nhà phân tích Martin Chulov đưa ra nhận định: "Trong một cuộc chiến tranh ủy nhiệm, việc nổ ra xung đột giữa các "người chơi chính" đều được coi là tình thế rất nguy hiểm.
Thổ Nhĩ Kỳ và Nga đã "trao đổi chiêu thức" trong "bóng tối Syria" hơn 3 năm qua, và nay thì họ đã gần như chuyển sang đối đầu quân sự - tất nhiên với tình thế này thì cả hai đều rơi vào thế bế tắc mà không bên nào có thể lùi bước.
Với việc Nga kiểm soát không phận trên tỉnh Idlib, UAV và pháo binh của Thổ Nhĩ Kỳ có thể sẽ được triển khai ồ ạt để có hủy diệt đối phương, nhưng rõ ràng mục tiêu không phải binh lính hay các căn cứ Nga mà là lực lượng chính phủ Syria..
Nhiều khả năng với việc được bổ sung MiG-29SMT và những chiếc cường kích Su-24M2 sẵn có, SyAAF sẽ phải "tự lực cánh sinh" trong hoạt động quân sự ở khu vực phía nam cao tốc M4.
Mặc dù đánh giá cao quyết tâm của Thổ Nhĩ Kỳ trong "cuộc phiêu lưu" ở Syria và Libya, ông Chulov nhận định rằng mặc dù sẽ có xung đột nhất định với các mục tiêu và hành động của Nga, mục đích cuối cùng của Ankara không phải là cuộc chiến quy mô với Moscow.
Nói cách khác, Ankara chỉ đang cố gắng "trám chỗ trống" mà người Mỹ để lại ở Syria và Libya và mở rộng ra là gây ảnh hưởng trong khu vực với giá phải trả thấp nhất - theo cách mà người Nga đã làm ở Syria từ năm 2015 tới nay.
Cuộc cạnh tranh Nga - Thổ ở Syria và Libya chỉ có thể kết thúc khi hai bên nhận ra rằng tại một "điểm bão hòa" nào đó của các cuộc xung đột, cái giá phải trả sẽ vượt những lợi thế mà chúng mang lại.
Tuy Thỏa thuận Moscow, Ủy ban Hiến pháp Syria hay các vòng đàm phán hòa giải về vấn đề Libya có thể là lối ra cho xung đột, nhưng ở thời điểm hiện tại cả Nga lẫn Thổ Nhĩ Kỳ đều nhận thấy họ chưa cần "phao cứu sinh" trước khi tìm ra "điểm bão hòa".
Có thể Moscow và Ankara sẽ phải một lần nữa "so găng" ở Idlib, nhưng với "sự cộng tác" vẫn đang tiếp diễn trong các cuộc tuần tra ở cao tốc M4, nhiều khả năng cuộc chiến sẽ quay trở lại hình thái vốn có - một cuộc chiến tranh ủy nhiệm với lực lượng hai bên chủ yếu là người Syria.
Pháo M107 trên thùng xe tải hạng nặng Thổ Nhĩ Kỳ tiến vào tây bắc Syria rạng sáng ngày 31/5.