Sau sinh con, chị em thường phải đối mặt với vô vàn khó khăn, chăm con mệt mỏi, trầm cảm, táo bón, đặc biệt là những cơn đau lưng, nhức mỏi, thậm chí có người lưng gân xương yếu đi lại khó, vai tay tê yếu cho con bú cũng khó khăn.
Bệnh phần nhiều do thận khí hư sau sinh mất máu nhiều, huyết hư hàn khí ngưng trệ huyết nuôi dưỡng kém, gân cơ lỏng lẻo, nguyên nhân liên quan đến ngồi lâu, vận động sai tư thế, ăn uống, nghỉ ngơi không tốt...
Phép trị chủ yếu ôn bổ khí huyết, thông kinh lạc dưỡng gân xương. Nếu người mập yếu khí hư nên ăn bổ ấm, kiêng ăn sống lạnh mát quá. Người gầy tạng nhiệt huyết hư nên ăn bổ ấm tránh vị khô cay nóng táo bón. Dưới đây là 3 bài thuốc trị đau lưng nhức mỏi sau sinh.
Sau khi sinh nếu bị đau lưng nhiều cần đi khám để xác định bệnh. Ảnh: TM
Bài 1. Bát trân ích phụ thang: đương quy 20g, xuyên khung 16g, thục địa 20g, bạch thược sao 12g, phục linh 14g, bạch truật 12g, đảng sâm 14g, ngưu tất 14g, tục đoạn 12g, đỗ trọng sao 16g, sơn thù 14g, đào nhân 14g, phòng phong 10g, phá cố chỉ 12g, nhục quế 8g, thán khương 8g, chích thảo 6g. Sắc hoặc làm hoàn uống.
Tác dụng: bổ khí dưỡng huyết, ích gân xương, khử hàn, trấn thống... Trị sản phụ sau sinh lưng đau, gân xương yếu, vận động khó khăn. Bài thuốc này còn trị phụ nữ sau sinh khí huyết hư mệt mỏi, cơ nhục yếu hao tổn, chóng mặt, băng huyết, sản dịch kéo dài đều có thể gia giảm mà áp dụng.
Gia giảm: Nếu huyết ứ đau bụng gia diên hồ sách, tam thất 12g. Nếu táo bón gia nhục thung dung, bá tử nhân. Nếu khí hư nhiều gia hoàng kỳ, nhân sâm. Nếu người gầy nóng, huyết hư gia thục địa, bạch thược, xuyên khung, đương quy. Nếu lạnh đau nhiều do hàn trệ gia thiên niên kiện.
Kiêng kỵ: Sản phụ bị chứng nhức mỏi có sốt viêm nhiễm phụ khoa, chứng nhức mỏi do ngoại cảm.
Bài 2. Quyên tý thang gia giảm: đương quy 20g, xích thược 16g, hoàng kỳ 16g, khương hoàng 10g, khương hoạt 10g, phòng phong 10g, tang chi 18g, cam thảo 6g, đại táo 12g, đỗ trọng 14g. Sắc uống.
Tác dụng: bổ khí huyết, khu hàn trừ thấp, trấn thống... Trị sản phụ sau sinh đau mỏi vai tay do khí huyết hư, gân xương yếu, ngoại phong hàn thấp xâm nhiễm gây ngưng đọng huyết dịch gây đau tại khớp.
Gia giảm: Nếu người gầy huyết hư gia xuyên khung, thục địa, đơn sâm. Nếu mập yếu do khí hư gia nhân sâm, hoặc đảng sâm. Nếu lạnh huyết hàn gia quế chi hoặc nhục quế. Nếu táo bón gia đào nhân, hạnh nhân.
Nếu tỳ hư ăn kém gia bạch truật, phục linh. Nếu huyết ứ đau bụng gia ngưu tất, diên hồ sách, đơn sâm, tam thất 12g. Nếu tràng vị yếu, tiêu chảy gia bạch truật, đảng sâm, phục linh, trần bì.
Kiêng kỵ: Sản phụ bị mắc chứng nhức mỏi do cảm sốt, chứng sốt do viêm nhiễm tử cung.
Bài 3. Dưỡng vinh tráng thận thang gia giảm: đương quy 20g, xuyên khung 18g, phòng phong 8g, độc hoạt 10g, quế tâm 16g, đỗ trọng sao 16g, tục đoạn 16g, tang ký sinh 16g, thục địa 20g, thán khương 12g. Sắc uống ấm.
Tác dụng: Bổ huyết, hoạt huyết hóa ứ ôn kinh chỉ thống...
Trị sản phụ sau sinh đau lưng nhức mỏi do ngoại cảm phong hàn, biểu hiện sau sinh đau lưng ngang thắt lưng. Bài này rất thích hợp với chứng đau nửa người dưới cơ thể, đau tê, đau cố định một chỗ, do phong hàn thấp tý...
Gia giảm: Nếu huyết ứ đau bụng gia ngưu tất, diên hồ sách, tam thất 12g. Nếu đau vai tay gia hoàng kỳ, khương hoàng.
Kiêng kỵ: Sản phụ mới sinh đau lưng nhức mỏi, đi tiểu buốt, dắt, táo bón, đau bụng, xuất huyết, có sốt do viêm nhiễm...