Hình minh họa
"Bằng chứng" của ông Trump
Hôm 23/12, thông qua tài khoản cá nhân trên mạng xã hội Twitter, Tổng thống Mỹ Donald Trump cáo buộc Iran phải chịu trách nhiệm cho cuộc tấn công trước đó 3 ngày ở Iraq:
"Đại sứ quán của chúng tôi tại Baghdad đã bị tấn công hôm Chủ nhật bởi một số rocket. Ba trái rocket đã bị phóng hỏng. Hãy đoán chúng đến từ đâu: Iran. Giờ đây chúng tôi nghe thấy lời xì xầm về các cuộc tấn công bổ sung nhằm vào người Mỹ ở Iraq...
...Một số lời khuyên thân ái cho Iran: Nếu một người Mỹ thiệt mạng, tôi sẽ quy trách nhiệm cho Iran. Hãy cân nhắc về điều đó", ông Trump nhấn mạnh.
Nguồn: Tài khoản Twitter của Tổng thống Mỹ Donald Trump.
Cùng với thông điệp đe dọa nói trên, ông Trump đã đăng tải một bức ảnh của 3 trái rocket (đạn 107 mm dùng cho pháo phản lực Type 63 Trung Quốc - thường gọi là H-12 ở Việt Nam) mà ông cho là đã bị "phóng hỏng" (failed to lauch).
Nhà báo Morgan Artyukhina của hãng tin Sputnik, Nga cho rằng:
"Type 63 đã tồn tại được nửa thế kỷ, được bán cho hàng chục quốc gia và được sử dụng trong nhiều cuộc xung đột, có nghĩa là sự xuất hiện của nó không cho thấy có sự tiếp tay của Iran".
Nguồn: Tài khoản Twitter của Tổng thống Mỹ Donald Trump.
Ở thời điểm hiện tại, thứ chúng ta có duy nhất là bức ảnh được ông Trump đăng tải trên Twitter. Từ "bằng chứng" này có thể tạm kết luận được một số điểm mấu chốt như sau:
Đầu tiên, dựa vào các dây điện kích nổ, ngòi nổ và thân của 3 trái đạn, có thể thấy chúng chưa rời khỏi bệ phóng. Nhiều khả năng những trái đạn 107 mm được triển khai theo cách thức mà quân nổi dậy Iraq đã sử dụng nhiều năm qua - đó là khai hỏa trên các bệ phóng tự chế.
Thứ hai, các dòng chữ tiếng Anh trên thân đạn bao gồm "107 mm ROCKET - Lot: 573 - DATE: 2016 - NW: 18 Kg - R.No:..." khá tương đồng với các trái đạn 107 mm Fajr-1 do Iran sản xuất cho pháo phản lực Haseb-1 (biến thể Type 63 của Iran).
Một đạn phản lực 107 mm do Iran sản xuất được triển khai trên một bệ phóng tự chế.
Chỉ là "phần nhỏ" trong hàng trăm triệu USD vũ khí Iran ở Iraq?
Theo Reuters, Iran đã ký một thỏa thuận bán vũ khí và đạn dược cho Iraq trị giá 195 triệu USD vào năm 2014.
Phát ngôn viên của ông Nouri al-Maliki (Thủ tướng Iraq ở thời điểm đó) nói rằng Baghdad sẽ không xác nhận hay phủ nhận việc mua bán, nhưng cho biết một thỏa thuận như vậy có thể hiểu được trong bối cảnh an ninh hiện tại của Iraq (thời điểm nhóm khủng bố IS trỗi dậy).
Các tài liệu mà Reuters có được cho thấy chi tiết 8 hợp đồng như sau:
75 triệu USD đạn vũ khí hạng nhẹ và trung, 57,178 triệu USD đạn pháo xe tăng và đạn "mortar", 25,436 triệu USD vũ khí hạng nhẹ, hạng trung và "mortar", 16,375 triệu USD đạn pháo 155 mm, 7,320 triệu USD kính nhìn đêm và kính ngắm cối, 6,676 triệu USD thiết bị phòng hóa, 3,795 triệu USD thiết bị truyền thông và 3 triệu USD đạn M12 USA 20x102 mm.
Dựa trên việc các bệ phóng Haseb-1 và đạn phản lực 107 mm Fajr-1 được dùng thường xuyên hơn nhiều so với súng cối bộ binh trong cuộc chiến chống IS (tới năm 2017), có thể suy đoán cụm từ "mortar" (súng cối) trong các tài liệu của Reuters là để mô tả chúng.
Dân quân Iraq thân Iran khai hỏa pháo phản lực Type 73 vào vị trí của nhóm khủng bố IS.
Sau cuộc chiến, khá rõ ràng rằng các trái đạn này vẫn tiếp tục nằm trong trang bị của các lực lượng an ninh và dân quân thân chính phủ Iraq. Nhưng điều này không đồng nghĩa với việc chúng là thứ vũ khí "độc quyền" của các lực lượng Iraq.
Vào ngày 31/1/2017, một đoạn phim được cho là ghi lại ở vùng nông thôn của thủ đô Damascus, Syria với cáo buộc tấn công bằng vũ khí hóa học đã được đăng tải trên các mạng xã hội cũng như truyền thông Phương Tây.
Trang phân tích Bellingcat đã nhanh chóng "vào cuộc", chỉ ra rằng những trái "bom bình gas" chứa chất độc hóa học được đẩy bằng đạn phản lực 107mm "do Iran sản xuất".
Không khó để nhận ra những thông số được in trên các trái đạn là "107 mm ROCKET - Lot: 524 - DATE: 2016 - NW: 18 Kg - R.No:1767".
Có thể hiểu rằng những "bằng chứng" do phe đối lập ở Syria cung cấp được sản xuất cùng năm và trước vài chục lô (Lot) so với những "bằng chứng" vừa được Quân đội Mỹ phát hiện ở Iraq.
Cho tới thời điểm hiện tại, chúng ta chỉ có thể thấy rằng các "trái đạn Iran" tiềm ẩn rất nhiều "vấn đề".
Nó không chỉ liên quan tới Iran, Mỹ, Iraq, Syria mà có thể là các quốc gia cũng như các thế lực phi chính phủ khác ở Trung Đông và thế giới.
Hôm 24/12, Ngoại trưởng Iran Mohammad Javad Zarif cho rằng cáo buộc của ông Trump là "sử dụng một bức ảnh vô giá trị để buộc tội Iran một cách liều lĩnh".
Nguồn: Bellingcat.