Mỹ nhận thông điệp sắc lạnh từ Thổ Nhĩ Kỳ: S-400 đã mua, tại sao không thể mua Su-57?

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdoğan và Tổng thống Nga Vladimir Putin đã gặp nhau ngày hôm qua (27/8) bên lề Triển lãm hàng không MAKS 2019, nơi trưng bày và giới thiệu các sản phẩm công nghiệp quốc phòng mới nhất của Moscow.

Mặc dù lý do chính khiến hai ông Erdoğan và Putin gặp nhau có thể chỉ liên quan tới những diễn biến gần đây ở Syria, đặc biệt là ở Idlib và ở phía đông Euphrates nhưng địa điểm mà họ gặp gỡ tự nó đã chứa đựng rất nhiều hàm ý.

Động thái này được nhìn nhận như một bước phát triển mới trong nỗ lực thúc đẩy chương trình hợp tác quốc phòng giữa hai quốc gia.

Chính sự hiện diện của ông Erdoğan bên cạnh ông Putin trong buổi lễ khai mạc MAKS 2019 là một biểu tượng quá rõ ràng cho mối quan hệ này. Cũng quan trọng không kém khi nó diễn ra vào đúng ngày Nga tuyên bố bắt đầu vận chuyển lô tên lửa phòng không S-400 thứ hai cho Thổ Nhĩ Kỳ.

Nga đã chuyển giao cho Thổ Nhĩ Kỳ lô S-400 thứ hai. Ảnh: Anadolu

Trong bài phát biểu của mình, Tổng thống Erdoğan đã ca ngợi mối quan hệ ngày càng phát triển giữa hai quốc gia dưới nhiều hình thức đa đa dạng, gồm cả hợp tác công nghiệp quốc phòng.

"Tôi tin rằng sự hợp tác sôi động của chúng tôi với Nga liên quan đến lĩnh vực hàng không và vũ trụ sẽ làm sâu sắc thêm mối quan hệ song phương giữa hai nước", ông Erdogan nói.

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ trước đó đã từng đề nghị cùng Nga hợp tác nâng cấp các hệ thống phòng thủ S-400 bằng vũ khí của S-500.

Tất cả những tuyên bố này của ông Erdoğan có thể được coi là một thông điệp trực tiếp gửi tới Mỹ, nước gần đây quyết định gạt Thổ Nhĩ Kỳ ra khỏi chương trình chế tạo máy bay tiêm kích tàng hình F-35 do Ankara đã mua S-400 từ Nga bất chấp sự phản đối của Washington.

Thông điệp trên là quá rõ ràng: Mỹ đừng tưởng Thổ Nhĩ Kỳ không tìm được đối tác cung cấp vũ khí mới nếu bị loại khỏi các dự án quốc tế do Mỹ chủ trì hoặc bị Washington từ chối bán.

Tiêm kích Su-57 bay trình diễn tại MAKS-2019 ngày 27/82019. Ảnh: RT

Danh mục vũ khí mà Thổ Nhĩ Kỳ định mua có thể bao gồm cả máy bay thế hệ 5 Su-57 của Nga để thay thế cho F-35 của Mỹ vì Ankra đang rất cần nâng cấp năng lực không quân của mình trong thập kỷ tới đây.

Thổ Nhĩ Kỳ đang rất nỗ lực phát triển các máy bay chiến đấu phản lực TF-X cho riêng mình nhưng cũng sẽ phải mất thêm nhiều thời gian trước khi chúng chứng tỏ được hiệu quả hoạt động.

Việc ông Putin quảng bá Su-57 với người đồng cấp Erdoğan tại MAKS 2019 lại càng làm cho thông điệp của Thổ Nhĩ Kỳ trở nên mạnh mẽ hơn.

Dĩ nhiên, còn quá sớm để suy đoán liệu Thổ Nhĩ Kỳ có chọn mua Su-57 từ Nga hay không nhưng kinh nghiệm từ thương vụ S-400 chứng tỏ rằng lựa chọn này hoàn toàn có thể được đặt lên bàn đàm phán.

Tất nhiên, động thái này sẽ làm phức tạp thêm vị thế của Thổ Nhĩ Kỳ trong NATO và cấu trúc liên minh quốc phòng cũng như mối quan hệ của Ankara với các đồng minh nổi bật trong khối quân sự phương Tây này.

Nhưng tại thời điểm hiện nay, dường như ông Erdoğan muốn gửi một thông điệp cứng rắn tới Tổng thống Donald Trump rằng các chính sách của Washington đang thúc đẩy Thổ Nhĩ Kỳ tiến gần hơn tới các nhà cung cấp khác giống như họ đã mua S-400 từ Nga vì yêu cầu mua các hệ thống tên lửa Patriot đã không được Mỹ đáp ứng.

Ông Trump đã nhiều lần thừa nhận thực tế này và cho thấy sự thấu hiểu về việc Thổ Nhĩ Kỳ mua S-400. Đó có lẽ là lý do tại sao ông cố gắng tránh áp đặt các lệnh trừng phạt đối với Ankara theo Đạo luật Chống đối thủ Thông qua các Biện pháp Trừng phạt (CAATSA).

Thời gian sẽ có câu trả lời cho việc liệu thông điệp của ông Erdoğan về các máy bay Su-57 và F-35 có được Washington tiếp nhận hay không và hai quốc gia đồng minh NATO này sẽ giải quyết mâu thuẫn như thế nào.