Tổ chức phiến quân đông nhất Syria
Cho tới nay, Jaysh al-Watany Syria/Quân đội Quốc gia Syria ( viết tắt SNA) đã tồn tại gần 2 năm (ngày thành lập chính thức là 30/12/2017) và là "sản phẩm" của Chiến dịch Lá chắn Euphrates (2016-2017).
Với chỉ khoảng 25.000 tay súng trung thành với Thổ Nhĩ Kỳ từ thời điểm 2017, tới nay SNA đã có từ 70.000 đến 90.000 tay súng và là nhóm phiến quân có quân số lớn nhất trên chiến trường Syria.
Mục tiêu chính thức của SNA là hỗ trợ Thổ Nhĩ Kỳ thiết lập "vùng an toàn" ở miền bắc Syria và trở thành lực lượng vũ trang duy nhất của phe đối lập Syria.
Chính vì mục tiêu này nên SNA đối đầu với toàn bộ các lực lượng khác trên chiến trường Syria (trừ Nga) bao gồm cả các nhóm khủng bố IS và liên minh các nhóm khủng bố nằm dưới sự chỉ huy của Hayyat Tahrir al-Sham (HTS).
SNA là "cánh tay nối dài" của Thổ Nhĩ Kỳ ở miền bắc Syria.
Sau hơn 8 năm chiến tranh, phe đối lập Syria tuyên bố rằng tất cả các nhóm vũ trang đối lập (trước đây gọi là Quân đội Syria tự do - FSA) đã đoàn kết dưới sự chỉ huy của Bộ Quốc phòng Chính phủ lâm thời Syria (lưu vong tại Thổ Nhĩ Kỳ) và hoạt động dưới ngọn cờ của SNA.
Với vai trò ngày càng tăng của Thổ Nhĩ Kỳ với tư cách là "người chống lưng" duy nhất của phe đối lập Syria và áp lực của các đối thủ, các nhóm vũ trang ở Idlib, Afrin và miền bắc Aleppo đã quyết định kết hợp với nhau.
Lần đầu tiên, Chính phủ lâm thời Syria lưu vong (không được quốc tế công nhận) đã "chạm" tới một tập hợp các nhóm vũ trang đang chiến đấu trong nước. Với bước đi này, lần đầu tiên các chính trị gia đối lập có thể tự xưng là đại diện của toàn bộ lực lượng đối lập Syria.
Được đánh giá là cơ hội cho sự tồn tại và phát triển của các lực lượng chống chính phủ Syria, cơ cấu tổ chức SNA không đảm bảo sự thống nhất hoàn toàn của các nhóm vũ trang với mô hình quân đội thực sự.
Tuy nhiên, thâm nhập sâu hơn vào SNA cũng có thể đem lại cái nhìn quan trọng và dự đoán về tương lai xung đột cũng như giải pháp hòa bình cho cuộc chiến ở Syria.
Các quân đoàn 4-5-6-7 của SNA hiện đang tham chiến chống quân chính phủ ở Idlib.
Cấu trúc của SNA
Nói chung, SNA là một liên minh các nhóm vũ trang từ các khu vực hiện tại và trong quá khứ do phiến quân kiểm soát ở Idlib, Latakia, Afrin, Aleppo, Homs, Hama và Damascus.
Trong số 41 nhóm vũ trang trở thành SNA hiện tại có 15 nhóm thuộc Mặt trận Giải phóng Quốc gia (NLF) ở tây bắc Syria và 26 nhóm cũ. Đáng chú ý là 13 nhóm trong tổng số 41 nhóm nói trên được thành lập sau khi người Mỹ cắt viện trợ cho phiến quân Syria.
Các nhóm có quân số lớn nhất trong SNA là Ahrar al-Sham, Ahrar al-Sharqiyah, Faylaq al-Sham, Firka Hamza, Firka Sultan Murad, Quân đội Idlib tự do, Jabhat Shamiyah, Jaysh al-Islam, Jaysh al-Ahrar, Jaysh al-Ahrar Nasr, Jaysh al-Sharqiya và Jaysh al-Nukhba.
Cấu trúc và sự liên hệ giữa Chính phủ lâm thời Syria lưu vong và SNA
SNA là một phần của Chính phủ lâm thời Syria lưu vong với ông Abdurrahman Mustafa là Tổng thống và ông Selim Idris là Bộ trưởng Bộ Quốc phòng.
Ông Selim Idris, một cựu tướng lĩnh của Quân đội Arab Syria (SAA) đã trở phe năm 2012 cũng là Tham mưu trưởng SNA. Tuy nhiên, thực tế là các chỉ huy quân đoàn (Legion/Lê dương) mới là những người có "thực quyền" và tạo thành một hội đồng trong SNA.
3 chỉ huy quân đoàn là Muataz Raslan, Mahmud el Baz và Abu Ahmad Nour chịu trách nhiệm điều hành tất cả các nhóm vũ trang dưới quyền. Nói cách khác, các chỉ huy nói trên phối hợp với Selim Idris để ra các quyết định quan trọng của SNA và ra lệnh trong các hoạt động quân sự.
Selim Idriss chỉ có "thực quyền" với một số văn phòng trực thuộc SNA như Văn phòng truyền thông, Tòa án quân sự, Cảnh sát quân sự, tài chính, hành chính, điều hành và đào tạo.
Một lính Thổ Nhĩ Kỳ đọc kinh Koran cùng với các tay súng của nhóm phiến quân Jaysh al-Islam thuộc Quân đoàn 2 SNA.
Thành phần của các quân đoàn của SNA
Mặc dù lên tới hàng chục nghìn quân, nhưng các quân đoàn từ 4 đến 7 của SNA ở İdlib, bao gồm 15 nhóm vũ trang của Mặt trận Giải phóng Quốc gia (NLF) chưa được tổ chức "chính quy" theo cấu trúc của 3 quân đoàn đầu tiên.
Nói cách khác, các nhóm vũ trang ở Idlib khi quyết định tham gia các chiến dịch quân sự (Cành Olive, Mùa xuân Hòa bình) mặc dù thuộc các quân đoàn 4-5-6-7 sẽ phải chịu sự chỉ huy của 3 quân đoàn đầu tiên.
Trên chiến trường Syria, mặc dù các đơn vị thường được gọi là quân đoàn, sư đoàn và lữ đoàn nhưng quân số thực tế chỉ bằng 1/2 hoặc 1/3 so với đơn vị tương đương của quân đội các nước khác. Và dưới đây là thành phần của 3 quân đoàn SNA ở Afrin và Đông Bắc Syria.
Đồ họa miêu tả toàn bộ các đơn vị trong 3 quân đoàn của SNA.
Quân đoàn 1 bao gồm các sư đoàn từ 11 đến 14 là đơn vị được thành lập đầu tiên và chủ yếu là các nhóm vũ trang ở khu vực bắc Aleppo và tỉnh Hasakah.
Sư đoàn 11 bao gồm Lữ đoàn 111 (Liwa al-Shimal), Lữ đoàn 112 (Jaysh al-Ahfad) và Lữ đoàn 113. (Jaysh al-Ahfad).
Sư đoàn 12 gồm có Lữ đoàn 121 (Liwa Samarkand), Lữ đoàn 122 (Liwa Muntassir Billah) và Lữ đoàn 123 (Ahrar al-Sharqiyyah).
Sư đoàn 13 bao gồm có Lữ đoàn 131 (Sultan Mehmed Fatih), Lữ đoàn 132 (Kaidat al-Ghazil) và Lữ đoàn 133 (Liwa al-Wakkas).
Sư đoàn 14 gồm có Lữ đoàn 141 (Faylaq al-Sham), Lữ đoàn 142 (Sultan Sulaiman Shah), 142. Lữ đoàn 142 (Sư đoàn 9 FSA), Lữ đoàn 144 (Sư đoàn 20 FSA), 145. Lữ đoàn 145 (Jaysh al-Nukhba) và Lữ đoàn 146 (Jaysh al-Sharqiyyah).
Quân đoàn 2 chủ yếu là các nhóm vũ trang người Turkmen (gốc Thổ Nhĩ Kỳ) cùng với các nhóm vũ trang đến từ Đông Ghouta.
Quân đoàn 2 bao gồm Sư đoàn 21 (Firka Sultan Murad), Sư đoàn 22 (Firka Hamza và Liwa Suqour al-Shimal), Sư đoàn 23 (Firka Muattasim và Rejal al-Harb), Sư đoàn 24 (Firka Sultan Murad ), Sư đoàn 25 (Jaysh al-Islam) và Sư đoàn 26 (Faylaq al Rahman).
Quân đoàn 3 được đánh giá là có quân số ít nhất trong 3 quân đoàn. Quân đoàn này có 2 sư đoàn là Sư đoàn 31 (Jabhat Shamiyah), Sư đoàn 32 (Faylaq al-Majd) và 8 lữ đoàn. bao gồm:
Lữ đoàn 33 (Sư đoàn 51 FSA và Thuwwar al-Jazira), Lữ đoàn 34 (Fawc al-Mustafa), Lữ đoàn 35 (Liwa al Salam), Lữ đoàn 36 (Firka 23), Lữ đoàn 37 (Fawc al-Hamis), Lữ đoàn 38 (Jabhat Shamiyah), Lữ đoàn 39. (Sultan Osman) và 40. Lữ đoàn (Fawc al Awwal).
Một tên lửa chống tăng có điều khiển (ATGM) BGM-71 TOW của phiến quân thuộc Sư đoàn 2 SNA khai hỏa tại chiến tuyến Tell Tamr. ATGM nói trên có thể do Mỹ hoặc Thổ Nhĩ Kỳ viện trợ phiến quân.