Ngày 5/5 âm lịch là một trong số những ngày Tết truyền thống tại một số nước như Việt Nam, Hong Kong, Đài Loan, Triều Tiên, Trung Quốc, Nhật Bản. Nhiều người lầm tưởng ngày mùng 5/5 là một "ngày đẹp" để tổ chức các lễ hội. Tuy nhiên điều này hoàn toàn ngược lại, ngày mùng 5/5 ở các nước Á Đông thường có các hoạt động khác nhau nhằm mục đích xua đuổi tà ma, ngăn ngừa bệnh tật, hướng đến giữ gìn sức khỏe, cầu bình an.
Việt Nam: Tết Đoan Ngọ hay Tết diệt sâu bọ
"Đoan" có nghĩa là mở đầu, "Ngọ" là thời khắc được tính từ 11 giờ trưa tới 1 giờ chiều. Người Việt ăn Tết Đoan Ngọ sau khi cúng trời đất vào buổi trưa. Tết Đoan Ngọ rơi vào tiết khí hạ chí, thời gian ban ngày dài nhất năm. Đây cũng là thời điểm người nông dân bắt đầu vụ mùa hè thu.
Thông thường trước và sau hạ chí là thời điểm nắng nóng gay gắt và côn trùng gây hại phát triển, làm hại mùa màng và ảnh hưởng đến sức khỏe. Vậy nên, trong giai đoạn này mọi người có tập tục giết sâu bọ bên ngoài ruộng đồng và cả "sâu bọ" tượng trưng bên trong cơ thể.
Trong mâm cúng người Việt vào buổi trưa không thể thiếu các loại trái cây, nhất là các loại quả hình tròn cầu mong một vụ mùa no đủ. Mọi người cũng ăn cơm rượu nếp. Rượu nếp với đầy đủ các vị chua, cay, đắng, ngọt có tác dụng tiêu diệt ký sinh trùng trong người.
Ăn bánh ú tro cũng là một phong tục lâu đời đến nay người Việt còn lưu giữ. Bánh ú tro được làm từ nếp và nước tro bếp để lắng. Mọi người tin rằng món bánh này giúp cơ thể giải độc, trừ tà ma và cũng tượng trưng cho mùa màng bội thu. Một món ăn khác cũng không thể thiếu trong bữa tiệc gia đình "ăn mùng năm" chính là thịt vịt. Thịt vịt có tính mát giúp giải nhiệt hiệu quả trong ngày hạ chí nắng nóng.
Trong ngày này, nhiều người sẽ chọn đúng giữa trưa để hái các loại lá thuốc. Họ tin rằng thời điểm này cây thuốc có thể nâng cao khả năng dược tính. Các loại lá còn được gọi "lá mùng năm" dùng để nấu uống, xông hơi, tắm... giúp tăng cường sức khỏe và có khả năng trị bệnh.
Trung Quốc: Lễ hội thuyền rồng
Tại Trung Quốc hoạt động nổi trội nhất trong ngày này chính là tổ chức lễ hội đua thuyền rồng. Chèo thuyền rồng trên sông không chỉ thể hiện sự thương tiếc nhà thơ yêu nước Khuất Nguyên (nước Sở, gieo mình trên sống Mịch La), mà còn cầu cho mùa màng bội thu, mưa thuận gió hòa, cơ thể khỏe mạnh.
Họ ăn Zongzi, tương tự bánh ú tro ở Việt Nam, được làm từ gạo nếp. Ngoài ra, người ta còn treo cây trúc, cây ngải cứu trước cửa nhà để đuổi muỗi, ruồi bay đi, thanh lọc không khí. Trẻ em đeo túi thơm trừ tà ma và dây lụa ngũ sắc đỏ, vàng, xanh, trắng, đen là những màu sắc mang ý nghĩa may mắn.
Nhật Bản: Tango - Lễ hội của bé trai
Những gia đình có bé trai trong ngày này sẽ treo cờ cá chép với ý nghĩa cầu chúc các bé luôn mạnh mẽ, có lòng dũng cảm và phát triển khỏe mạnh.
Trong ngày này người Nhật cũng ăn Zongzi, tuy nhiên loại bánh này được làm từ gạo tẻ thay vì gạo nếp. Họ uống rượu ngâm cây thạch xương bồ để chống lại những ảnh hưởng xấu từ ma quỷ.
Người Nhật cũng sử dụng cây cỏ ngọt như một phần quan trọng trong lễ hội, chúng biểu tượng cho lòng dũng cảm. Họ treo cỏ ngọt nơi mái hiên, phơi trên mái nhà, kê dưới gối, dùng để tắm hay ngâm rượu. Mọi người tin rằng điều này có thể giúp xua đuổi bệnh dịch và linh hồn ma quỷ.
Hàn Quốc: Lễ hội Gangneung Danoje
Lễ hội trong ngày này ở Hàn Quốc rất phong phú và đặc biệt nhiều màu sắc trong các hoạt động. Lễ hội Gangneung Danoje tại Hàn Quốc kéo dài hơn 20 ngày.
Trong thời gian diễn ra Gangneung Danoje, sẽ có các hoạt động mang tính đặc trưng địa phương như ném niêu, đấu vật, đu dây, thi đấu taekwondo, làm quạt Dano, múa với mặt nạ truyền thống… Người dân cũng làm mâm lễ với cây ngải đắng và bánh nướng để dâng cúng tổ tiên. Gangneung Danoje là một hoạt động dân gian quy mô lớn để người dân cầu mong mùa màng bội thu và sung túc.
Singapore: Lễ hội đua thuyền rồng
Ở Singapore, nơi rất nhiều người Phúc Kiến - Trung Quốc sinh sống, họ tổ chức nhiều lễ hội khác nhau để xua đuổi tà ma và cầu bình an. Vào ngày 5 tháng 5 âm lịch, họ sẽ luôn nhớ ăn Zongzi hay còn gọi Bak zhang với rất nhiều loại nhân bánh khác nhau.
Trong đó, tổ chức các cuộc đua thuyền rồng là hoạt động không thể thiếu. Xung quanh lễ hội Thuyền rồng hàng năm, một giải đấu thử thách thuyền rồng tuyệt vời sẽ được tổ chức tại Công viên Bờ biển phía Đông của Singapore.
Malaysia: Lễ hội thuyền rồng và cuộc thi làm bánh Zongzi
Ở Malaysia, người ta cũng ăn Zongzi vào ngày này. Cuộc thi làm Zongzi được tổ chức hầu như hàng năm. Có rất nhiều người ở mọi lứa tuổi tham gia cuộc thi. Cuộc đua thuyền rồng cũng là một sự kiện thường niên.
Tháng Ngọ là tháng nằm ở khoảng giữa nên được người Á Đông xem như Tết giữa năm. Tuy thời điểm này có rất nhiều hoạt động diễn ra ở các nước khác nhau nhưng quan niệm dân gian lại cho rằng, bạn nên tránh chọn ngày này để đi du lịch. Đây là thời điểm con người nên chú trọng đến sức khỏe và quây quần, tụ họp bên gia đình, người thân.
