Thuốc lá nguyên nhân hàng đầu của bệnh tật và tử vong trên toàn thế giới. Nó đã giết chết 100 triệu người trong thế kỷ 20 và sẽ là một tỷ người trong thế kỷ 21.
Theo con số thống kê của các nhà khoa học, trong thuốc lá có đến hơn 4.000 loại hóa chất trong đó có hơn 200 loại có hại cho sức khỏe bao gồm chất gây nghiện và chất gây độc.
Hơn 200 chất đó được chia ra làm 4 nhóm chính sau đây:
- Nicotine: Đây là một loại hóa chất không màu, chuyển thành màu nâu khi cháy và có mùi khi tiếp xúc với không khí. Nicotine được xếp vào nhóm có tính chất dược lý gây nghiện tương đương với heroin và cocain.
Trung bình một điếu thuốc có chứa từ 1 đến 2mg nicotine. Chất này được hấp thụ qua da, miệng, niêm mạc mũi, phổi và chỉ 10 giây sau khi hít vào là đã lên tới não, gây nghiện chủ yếu trên hệ thần kinh trung ương.
- Khí CO (monoxit carbon): CO là một loại khí gắn với hemoglobine với ái lực mạnh hơn 20 lần oxy sẽ làm nên sự tăng hemoglobine khử làm chuyển dịch đường cong phân tách oxy-hemoglobin.
Điều này sẽ dẫn đến việc giảm lượng oxy chuyển đến tổ chức gây thiếu máu tổ chức, góp phần hình thành các mảng xơ vữa động mạch.
Một người nếu hút trung bình 1 bao thuốc lá một ngày thì hàm lượng hemoglobine khử có thể tới 7-8%.
- Các phân tử nhỏ trong khói thuốc lá: Khói thuốc lá chứa nhiều chất kích thích dạng khí hoặc dạng hạt nhỏ.
Các chất kích thích này gây nên các thay đổi cấu trúc của niêm mạc phế quản dẫn đến tăng sinh các tuyến phế quản, các tế bào tiết nhầy và làm mất các tế bào có lông chuyển.
Các thay đổi này làm tăng tiết nhày và giảm hiệu quả thanh lọc của thảm nhày - lông chuyển. Những thay đổi này chỉ có thể hồi phục được khi ngừng hút thuốc lá.
- Các chất gây ung thư: Trong khói thuốc lá có trên 40 chất có tính chất gây ung thư trong đó tính cả các hợp chất thơm có vòng đóng như Benzopyrene.
Các chất này có thể tác động đến các tế bào về mặt của đường hô hấp, phá hủy tổ chức, biến đổi tế bào gây nên tình trạng viêm mạn tính, dị sản, loạn sản rồi ác tính hóa tế bào chuyển thành ung thư.
Tại Việt Nam, từ 1/1/2016, thuế thuốc lá sẽ được điều chỉnh từ 65% lên 70%, sau đó tăng theo lộ trình lên 75%.
Theo đánh giá của nhiều chuyên gia, nếu tăng 5% như dự thảo thì giá bán lẻ tăng không đáng kể, không theo kịp mức tăng thu nhập bình quân 4,8% một năm. Vì thế, sức mua thuốc lá vẫn tăng.
Tỷ lệ nam giới hút thuốc lá hầu như không thay đổi và có lẽ giữ nguyên ở con số như hiện tại. Hiện 47% nam giới trưởng thành Việt Nam hút thuốc lá.
Khói thuốc lá chứa hơn 7.000 hóa chất, trong đó có 70 chất gây ung thư. Sử dụng thuốc lá gây ra 25 loại bệnh như ung thư phổi, ung thư thanh quản, ung thư khoang miệng, ung thư da, các bệnh tim mạch...
Hút thuốc là nguyên nhân của 90% các ca ung thư phổi, 75% các ca bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, 25% ca bệnh tim thiếu máu cục bộ.
