Nếp cẩm, còn gọi là nếp than, gạo đen có tên khoa học là Philydrum lanuginosum Banks, là loại gạo có màu sẫm, khi nấu lên sẽ trở thành màu đỏ hoặc màu tím đen.
Nếp cẩm có thể dùng để thay thế các loại gạo thông thường hoặc để lên men thành một thứ cơm rượu gọi là cơm rượu nếp cẩm dùng như một món ăn nhẹ. Để phát huy hết tác dụng của nếp cẩm, nên chế biến thế nào để có thể ăn được hàng ngày.
Đây là loại gạo có thành phần dinh dưỡng rất cao nên còn được gọi là "bổ huyết mễ" (gạo bổ máu). So với các loại gạo thông thường, nếp cẩm có hàm lượng protein cao hơn 6,8% và chất béo cao hơn 20%.
Trong loại gạo này còn có chứa 8 loại acid amin, carotene và các loại nguyên tố vi lượng khác.
Đặc biệt, nếp cẩm chứa rất nhiều chất xơ không hòa tan - loại chất xơ rất tốt cho người bị bệnh ung thư tuyến tính, trực tràng. Người đau dạ dày, dạ dày yếu, khó khăn trong việc tiêu hóa cơm tẻ có thể thay thế bằng cơm nếp cẩm cũng rất hữu hiệu.
Trong Đông y, nếp cẩm được coi là vị thuốc có tính ấm, vị ngọt, dễ tiêu hóa, giúp làm ấm bụng.
Y học và dinh dưỡng hiện đại cũng đánh giá rất cao loại gạo này trong việc tăng cường dinh dưỡng và sức khỏe cho con người. Các nhà nghiên cứu đặc biệt đánh giá cao gạo nếp cẩm ở phương diện phòng ngừa ung thư và giúp điều trị căn bệnh cao huyết áp.
- "Thuốc" trị huyết áp cao:
Những cuộc nghiên cứu về công dụng của nếp cẩm đều cho thấy loại gạo này có tác dụng hạ huyết áp không thua gì thuốc chuyên dụng, thậm chí có thể thay thế được thuốc điều trị huyết áp đối với những bệnh nhân dị ứng với thuốc.
Cuộc thử nghiệm đã diễn ra với 1 nhóm bệnh nhân bị huyết áp cao. Nhóm này được cho dùng cơm rượu nếp cẩm để thay thế thuốc hạ huyết áp.
Kết quả đánh giá sau 12 tuần và 24 tuần cho thấy, ở những người này, lượng cholesterol bao gồm cholesterol có hại và tổng mức cholesterol đều giảm xuống nhiều. Điều đó có nghĩa cơm rượu nếp cẩm có thể là một lựa chọn thay thế thuốc hạ huyết áp.
Hơn nữa, những kiểm tra ở gan của các bệnh nhân này cũng cho thấy không có bất thường gì ở gan chứng tỏ loại thực phẩm này không gây ra tác dụng phụ khi được sử dụng đều đặn.
Tuy nghiên cứu chỉ tiến hành ở quy mô nhỏ nhưng cũng cho thấy cơm rượu nếp cẩm là loại thực phẩm rất có ích cho người bị bệnh huyết áp cao và nên sử dụng hàng ngày để ổn định lượng huyết áp.
- "Giải pháp" phòng ngừa bệnh ung thư
Kết quả nghiên cứu của nhóm nghiên cứu thuộc đại học bang Louisina (Mỹ) cho thấy: Trong gạo nếp cẩm có chứa một lượng lớn chất chất chống ôxy hoá anthocyanin. Đây là một hoạt chất giúp đẩy lùi các gốc tự do gây ôxy hoá tế bào.
Chính nhờ có chất các gốc tự do gây ôxy hoá tế bào mà nếp cẩm có thể giúp bảo vệ thành mạch và ngăn ngừa sự phá hủy ADN - yếu tố dẫn đến các bệnh ung thư.
Anthocyanin trong nếp cẩm cũng tương tự như những hoạt chất có trong các loại quả việt quất, nho đen... Chúng có giá trị tạo nên những siêu thực phẩm chống sự oxy hóa, ngăn ngừa căn bệnh ung thư.
Phải chăng cũng nên coi nếp cẩm là một loại "siêu thực phẩm" dù giá thành của nó không hề đắt đỏ?
