Viêm gan là hiện tượng viêm nhiễm do virus gây bệnh ở gan. Bệnh rất nguy hiểm vì nó âm thầm lặng lẽ phá hoại gan mà không hoặc rất ít có triệu chứng rõ rệt cho đến khi bệnh phát nặng. Vậy có bao nhiêu loại viêm gan?
Ảnh minh họa.
Bệnh thường nhẹ ở trẻ con và nặng hơn ở người có tuổi. Gan là cơ quan lớn nhất trong cơ thể nằm bên phải và dưới lồng ngực phải. Gan là "nhà máy lọc máu" chính và quan trọng nhất trong cơ thể. Máu từ tim vớidưỡng khí và nhiên liệu sẽ nuôi dưỡng các tế bào gan. Máu đến từ tĩnh mạch cửa là máu đến từ những cơ quan như bao tử, lá lách, tụy tạng, túi mật, ruột non, ruột giàcũng như các cơ quan khác nhau trong bụng.
Gan là cơ quan đầu tiên tiếp nhận các chất dinh dưỡng và hóa tố khác nhau hấp thụ từ hệ thống tiêu hóa nên thức ăn và tất cả các nhiên liệu phải đi qua gan trước để được thanh lọc và biến chế thành những vật liệu khác nhau. Nói chung gan có những nhiệm vụ chính là chuyển hoá chất đường, sản xuất và chuyển hoá chất béo, sản xuất và thoái biến chất đạm, thanh lọc các độc tố và tổng hợp chất mật.
Cũng như tất cả các cơ quan khác trong cơ thể, gan cũng có thể bị tàn phá bởi độc tố, vi trùng, vi khuẩn và nhiểu bệnh tật khác nhau. Viêm gan rất nguy hiểm vì nó âm thầm lặng lẽ phá hoại gan mà bệnh nhân không có hoặc rất ít có triệu chứng rõ rệt cho đến khi bệnh phát nặng. Có 5 loại viêm gan do siêu vi khuẩn. Đó là các viêm gan A,B,C,D và E. Các chủng này khác nhau về đường lây truyền và mức độ nặng của bệnh.
Viêm gan A
Viêm gan A (Hepatitis A) là một bệnh truyền nhiễm cấp tính tại gan, gây ra bởi virus viêm gan A (hepatitis A virus). Bệnh thường lây qua đường tiêu hóa, từ phân người bệnh tới người lành, chẳng hạn qua thức ăn nhiễm bẩn.
Bệnh viêm gan A thường không có giai đoạn mãn tính và không gây tổn thương vĩnh viễn đối với gan. Hệ thống miễn dịch của bệnh nhân tạo các kháng thể chống lại virus viêm gan A, kháng thể này thực hiện miễn dịch đối với các lần nhiễm trong tương lai.
Bệnh thường không gây ra một triệu chứng nào, và nếu có, không cần chữa tự nhiên cũng hết. Siêu vi khuẩn viêm gan A chỉ gây sưng gan cấp tính chứ không tạo nên những biến chứng lâu dài, như sơ gan, chai gan, hoặc ung thư gan.
Có vắcxin phòng viêm gan A. Thuốc rất an toàn và hiệu quả. Nếu chưa tiêm phòng hoặc trong người chưa có kháng thể chống siêu vi khuẩn viêm gan A, thì các bạn phải giữ vệ sinh ( rửa tay bằng xà bông trước và sau khi dùng nhà cẩu, rửa tay cẫn thận trườc và sau khi ăn hay làm bếp, rửa sạch các bát đĩa của người bệnh) và tránh quan hệ tình dục với người đang ở thời kỳ ủ bệnh.
Viêm gan B
Bệnh viêm gan B là bệnh truyền nhiễm, nên tất cả chúng ta ai ai cũng có thể bị, không kể tuổi tác. Bệnh thường lây trực tiếp từ người này qua người kia, dễ dàng nhất là qua máu (lây từ mẹ khi mới sanh, tiếp máu, dùng kim chích và dung cu y khoa thiếu vệ sinh, hoặc bị nhiểm qua vết trầy trụa hay côn trùng) và qua đường sinh lý (tinh dịch). Chung đụng trong đời sống hằng ngày, như đụng vào mồ hôi nước mắt của người bệnh, cũng có thể bị lây. Tuy trong nước bọt của bệnh nhân viêm gan B cũng thấy có một số ít vi khuẩn nhưng cho tới nay chưa ai bị lây bệnh viêm gan B khi ăn uống chung với người có bệnh.
Viêm gan B được coi là căn bệnh nguy hiểm? Vì đây là căn bệnh lây lan lặng lẽ, tiến triển âm thầm. Đa số người bị nhiễm siêu vi B đều không biết là mình bị nhiễm và có thể vô tình lây sang người khác qua đường máu. Viêm gan B là một trong những nguyên nhân chính gây ra viêm gan cấp tính viêm gan kinh niên, chai gan và ung thư gan. Rượu, bia và một số thuốc men trong đó có dược thảo có thể làm gan bị chai nhanh hơn.
Phương pháp duy nhất để định bệnh viêm gan B là thử máu. Các phép thử nghiệm khác như siêu âm ,. chụp scan chỉ cho biết thể chất hình thù và kích thước của gan, còn sinh thiết gan chỉ giúp bác sĩ biết về sự tiến triển và trang thái bệnh tật của gan.
Viêm gan C
Bệnh viêm gan do virus viêm gan C (HCV) lây chủ yếu qua tiếp xúc trực tiếp với máu người bệnh. Cụ thể như dùng kim chung để tiêm chích, nhận máu - sản phẩm từ máu, hoặc các bộ phận cơ thể từ một người cho nhiễm HCV. Virus cũng có lây do chạy thận nhân tạo dài ngày, dùng chung trang thiết bị y khoa bị nhiễm máu của người bệnh chưa được xử lý vô trùng.
Trẻ cũng có nguy cơ bị lây nếu mẹ bị viêm gan C vào thời điểm sinh. Quan hệ tình dục với người nhiễm HCV, dùng chung dao cạo, bàn chải răng có dính máu của người bệnh cũng là nguyên nhân lây bệnh. Lưu ý, bệnh không lây qua không khí hay qua đường ăn uống như một số người vẫn thường nghĩ.
Người bệnh cần phòng ngừa cho những người thân bằng cách dùng riêng những vật dụng cá nhân có thể dính máu như đồ cắt móng tay, dao lam, bàn chải đánh răng, không cho máu trực tiếp cho người khác. Ngoài ra, những người trong gia đình cũng nên đi xét nghiệm kiểm tra xem có bị nhiễm siêu vi C không.
Thử máu định kỳ hàng nămlà phương pháp thường xuyên nhất trong việc tìm kiếm bệnh viêm gan C. Ngoài ra sinh thiết gan có thể mang lại cho bác sĩ nhiều dữ kiện quan trọng trong việc định bệnh và chữa bệnh viêm gan.
Viêm gan D
Viêm gan D là một dạng nhiễm trùng ở gan do vi rút viêm gan D (HDV) gây ra. Đây là một loại vi rút RNA gây ra. HDV là một vi rút không đầy đủ vì thế nó đòi hỏi phải có chức năng trợ giúp của HBV để nhân rộng và phát triển. Vì thế nó chỉ xảy ra ở những người có nhiễm vi rút viêm gan B. Viêm gan D có thể là cấp tính hoặc mãn tính.
Hiện tại chưa có vắc xin chủng ngừa viêm gan D, tuy nhiên có thể ngăn ngừa nhiễm trùng HDV bằng cách chích ngừa viêm gan B do HDV cần HBV để nhân bản. Do đó tránh viêm gan B có thể tránh viêm gan D. Không dùng chung bơm kim tiêm, bàn chải đánh răng,… giữ gìn vệ sinh cá nhân sạch sẽ là cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe.
Khác với bệnh viêm gan B bệnh viêm gan D có khuynh hướng trở thành kinh niên nếu không chữa trị, để rồi tiếp tục tàn phá lá gan. Vi khuẩn viêm gan D được xem là một trong những vi khuẩn viêm gan dữ tợn và nguy hiểm nhất.
Viêm gan E
Vì viêm gan E là bệnh truyền nhiễm nên chúng ta ai cũng có thể bị. Tương tự như bệnh viêm gan A, bệnh lây từ người này qua người kia qua thức ăn và nước uống nhiễm vi khuẩn E. Bệnh dễ lây nhất qua phân. So với bệnh viêm gan A, bệnh viêm gan E khó lây hơn. Bệnh đôi khi lây qua máu và rất hiếm khi qua đường sinh lý.
Thông thường triệu chứng của bệnh viêm gan E chỉ rất nhẹ và nhất thời, kéo dài từ vài ngày đến vài tuần lễ. Bệnh không gây ra những hậu quả lâu dài, như trong trường hợp của bệnh viêm gan B, D và C. Tuy nhiên bệnh có thể trở nên ác tính và nguy hiểm, nhất là khi bệnh nhân đang mang thai.
Thông thường bệnh nhân bắt đầu bị hâm hấp sốt, mệt mỏi, đau nhức toàn thân như cảm cúm. Sau đó, da và mắt trở nên vàng, nước tiểu trở nên đậm mầu, phân có mầu nhạt như đất sét, bụng đau lâm râm, khó chịu, buồn nôn và ói mửa. Một số ít bệnh nhân bị tiêu chảy, nổi mề đay và đau khớp xương. Cũng như bệnh viêm gan A, đa số bệnh nhân không cần chữa, bệnh tự nhiên từ từ giảm dần và biến mất. Chỉ trong một số trường hợp hiếm hoi hơn, gan bị tàn phá một cách rất nhanh chóng và bệnh nhân có thể chếtnếu không được ghép gan.
Các triệu chứng chung của bệnh gan:
- Sốt nhẹ, đau cơ, đau khớp
- Chán ăn, buồn nôn, táo bón hoặc ỉa chảy
- Nước tiểu vàng, phân hơi bạc màu
- Gan to, ấn tức
