Trưa ngày hôm qua (16/1), website của Ủy ban Kiểm tra kỷ luật Trung ương Trung Quốc (CCDI) chính thức công bố thông tin Thứ trưởng Bộ an ninh quốc gia (MSS) Mã Kiến "vi phạm kỷ luật nghiêm trọng, đang tiếp nhận điều tra của tổ chức".
Trước đó, hôm 12/1, BBC tiếng Trung đã đưa tin về việc ông Mã bị "song quy" - tức bị "giam lỏng" trong một thời gian và tại địa điểm theo quy định để phục vụ điều tra.
Tờ Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng (SCMP) và Takungpao (Hồng Kông) cũng tiết lộ, nguyên nhân "ngã ngựa" của Mã Kiến là do ông này dính líu đến các tập đoàn tham nhũng của Chu Vĩnh Khang và Lệnh Kế Hoạch.
Hãng thông tấn của người Hoa Tân Đường Nhân (Mỹ) ngày 17/1 đưa tin, rất có thể Mã Kiến đã giúp Chu Vĩnh Khang và Lệnh Kế Hoạch "thu thập thông tin tình báo".
Cựu Thứ trưởng Mã Kiến từng là lãnh đạo Cục 10 của MSS, chuyên thực hiện hoạt động giám sát và phản gián ở hải ngoại.
Ông Mã đồng thời bị nghi ngờ là "gián điệp hai mang cấp cao nhất trong nội bộ đảng".
Điệp viên hai mang?
Theo Tân Đường Nhân, cựu Thứ trưởng MSS Mã Kiến từng duy trì mối quan hệ "rất mật thiết" với Lệnh Kế Hoạch - cựu trợ lý thân tín của ông Hồ Cẩm Đào.
Ông Mã được cho là đã "vâng lời" ông Lệnh trong suốt một thời gian dài.
Thời kỳ Bạc Hy Lai rầm rộ khởi xướng phong trào "xướng hồng đả hắc" ở Trùng Khánh - chiến dịch trấn áp "xã hội đen" và tôn vinh đảng cộng sản TQ, Bắc Kinh đã có những lo ngại rằng Bạc sẽ "gây rối loạn công tác của Trung ương".
Cựu Thứ trưởng MSS Mã Kiến bị cho là dính líu tới cả Chu Vĩnh Khang (trái) và Lệnh Kế Hoạch.
Tân Đường Nhân tiết lộ, ông Lệnh Kế Hoạch đã nhận được chỉ thị "theo dõi hành tung Bạc Hy Lai" từ Trung ương.
Ông Lệnh đã giao lại "trọng trách" này cho Mã Kiến - Thứ trưởng MSS khi đó.
Tuy nhiên, ngoài giám sát Bạc Hy Lai theo đúng chỉ thị, ông Lệnh được cho là đã "dối trên lừa dưới" và lợi dụng nhiệm vụ trên để... theo dõi cả các lãnh đạo khác, thông qua ông Mã.
Theo tờ Đông Phương Nhật báo của Hồng Kông, đường dây của các ông Lệnh - Mã đã thông qua "anh em thân tín" trong MSS cũng như CCDI để thu thập thông tin về các quan chức cao cấp của TQ.
Bên cạnh việc "dốc lòng công tác" theo chỉ đạo của Trung ương, Mã Kiến cũng đồng thời làm "tay chân" cho Chu Vĩnh Khang và trở thành một mắt xích quan trọng trong tập đoàn tội phạm của Chu.
Trên thực tế, ông Mã chính là quan chức cấp cao nhất ngành an ninh TQ bị "ngã ngựa" sau cựu Ủy viên Bộ chính trị Chu Vĩnh Khang.
Cũng theo Tân Đường Nhân, trong chuyến thăm Mỹ năm 2012, ông Tập Cận Bình đã được Phó tổng thống Mỹ Joe Biden trao lại những thông tin tình báo mà cựu Cục trưởng công an Trùng Khánh Vương Lập Quân - người định "đào tẩu" về phía Mỹ - cung cấp.
Hãng tin này nhận định, đây có thể là nguyên nhân ông Tập buộc phải mạnh tay chỉnh đốn ngành an ninh của TQ, mà "cú đấm" đầu tiên chính là vụ xử lý "đầu rồng" Chu Vĩnh Khang của ngành này.
Quan hệ lợi ích với đường dây Lệnh Kế Hoạch
Cựu CEO tập đoàn Bắc Đại Phương Chính Lý Hữu vừa bị điều tra hôm 9/1, được cho là có quan hệ mật thiết với Mã Kiến và đường dây Lệnh Kế Hoạch.
Theo Sohu, đã có "phong thanh" về vụ "ngã ngựa" của cựu Thứ trưởng Mã từ hôm 9/1, cho rằng ông này còn dính líu đến tranh chấp giữa tập đoàn Bắc Đại Phương Chính và công ty Chính Tuyền.
Mã Kiến bị cho là có quan hệ với CEO Lý Hữu của Bắc Đại Phương Chính, trong khi Lý cũng bị điều tra từ hôm 9/1 và được cho là có liên quan tới vụ ông Lệnh Kế Hoạch.
Theo Tân Đường Nhân, Lý Hữu từng nhiều lần "chu cấp" tiền bạc cho Mã đầu tư tài chính, với số tiền lên tới nhiều tỉ NDT, thậm chí Lý còn đưa nhiều thông tin nội bộ để giúp họ hàng của Mã trục lợi bất chính trên thị trường chứng khoán.
Cũng theo hãng tin này, em gái của Lý từng nhiều lần mang tiền tới căn hộ của Mã Kiến ở Bàn Cổ Đại Quan, tổng số tiền được cho là vào khoảng 24 triệu NDT (khoảng 84 tỉ VNĐ).
Tờ Apple Daily (Hồng Kông) tiết lộ thông tin, Lý Hữu chính là nhân vật giúp đỡ vợ ông Lệnh Kế Hoạch là bà Cốc Lệ Bình trốn sang Nhật, nhưng không thành công.
