Nạn tham nhũng tràn lan khiến dân Trung Quốc (TQ) rất bức xúc. Từ khi nắm quyền lực năm 2012, Chủ tịch Tập Cận Bình khởi xướng chiến dịch bài trừ tham nhũng mang tên “đả hổ đập ruồi”.
Lúc đó ông Tập cảnh báo sự tồn tại của đảng Cộng sản TQ (CPC) bị nạn tham nhũng tràn lan đe dọa.
Ngay trong tháng 12.2012, chiến dịch đã bắt được quan tham đầu tiên, là Lý Xuân Thành, cựu Bí thư Tỉnh ủy Tứ Xuyên.
Trong 3 năm sau đó, đã tiếp tục có hơn 140 “hổ” (ý chỉ các quan chức cấp cao) lẫn hàng ngàn “ruồi” (cán bộ cấp cơ sở) bị sa lưới Ủy ban Kiểm tra-kỷ luật các cấp.
Nhưng có những nhận định về sự thiếu minh bạch xung quanh chiến dịch này, thậm chí nó còn được xem là cách để ông Tập loại trừ những đối thủ chính trị.
Để giải quyết tình trạng thiếu minh bạch, tạp chí trực tuyến ChinaFile (thuộc tổ chức Asia Society ở New York, Mỹ) đã lập một cơ sở dữ liệu để người dân TQ dễ tìm kiếm, tập hợp thông tin từ gần 1.500 mục tiêu bị lọt lưới chiến dịch bài trừ tham nhũng.
Nhân viên ChinaFile đã dành nhiều tháng biên soạn dữ liệu về tất cả các vụ án tham nhũng, trình bày chúng dưới dạng thiết kế đồ họa thông tin (infographic).
Các dữ liệu này cho thấy 231 quan tham bị bắt, bị tuyên án ở các tòa án TQ, chỉ có một ít số quan tham chịu sự điều tra của Ủy ban Kiểm tra-kỷ luật trung ương (CCDI, thuộc Đảng Cộng sản TQ-CPC).
Theo báo New York Times, các tòa án TQ do CPC kiểm soát, kết án hơn 99,9% số vụ án. Các dữ liệu của China File cho thấy các cấp tòa này phát hiện các quan tham Trung Quốc đã xơi bẩn gần 1 tỉ USD.
Chính xác là hơn 6, 3 tỉ nhân dân tệ (1,4 tỉ USD) đã bị chúng bòn rút khỏi công quỹ, theo các cáo trạng.
Chẳng hạn một tham quan nọ chi 200.000 tệ công quỹ để mua đồ kim hoàn, một quan tham khác giấu 30 triệu tệ tiền tham ô của công ty đem cho bồ nhí.
Hiện tại, cơ sở dữ liệu của ChinaFile đã thống kê được 146 “hổ” và 1.316 “ruồi” đang bị điều tra, đã khai trừ đảng hoặc đang bị truy tố, trên toàn quốc
Về trường hợp của “hổ lớn” Chu Vĩnh Khang, theo cơ sở dữ liệu ChinaFile, đã có một loạt quan chức dính líu đến Chu bị cơ quan điều tra xử lý trong vòng 3 năm nay.
Một quan chức từ khi bị cáo buộc tham nhũng cho đến khi bị điều tra phải trải qua nhiều bước xử lý.
Đầu tiên là CCDI thông báo điều tra, thường kèm theo quyết định miễn chức; sau đó quan chức sẽ bị khai trừ đảng và chuyển hồ sơ sang cơ quan tư pháp; cuối dùng mới đưa ra tòa và phán tội.
Chính vì việc điều tra phải qua nhiều bước như thế nên việc thống kê dữ liệu các vụ tham nhũng thật không dễ dàng.
Thông thường, các nhà báo chỉ có thể theo dõi được các bản tin ngắn về việc một quan chức nào đó vừa bị miễn chức, điều tra từ Tân Hoa xã hay Đài truyền hình trung ương (CCTV), còn thông tin tổng hợp về quan chức này thì lại không được đề cập.
Do đó, ChinaFile đã lập ra cơ sở dữ liệu “đả hổ đập ruồi” nhằm thống kê các vụ theo từng giai đoạn xử lý, cũng như liên kết vụ án trong tổng thể chiến dịch chống tham nhũng.
Cơ sở dữ liệu này có thể được hiển thị theo địa lý (tỉnh, thành, khu tự trị), theo thời gian, theo lĩnh vực (kinh tế, chính trị, quân sự) và thậm chí là theo mối quan hệ giữa “hổ” và “ruồi”.
Nếu thống kê theo địa lý, từ cơ sở dữ liệu này có thể thấy những tỉnh mà ông Tập từng công tác trước khi lên trung ương thường có ít quan chức bị bắt điều tra hơn các tỉnh khác.
Ví dụ như tỉnh Phúc Kiến, trong thời gian ông Tập giữ chức Bí thư Tỉnh ủy từ những năm 1990 đến hết năm 2000, chỉ có 2 quan chức cấp cao bị điều tra, đến năm 2015 thì mới có thêm một quan chức cấp cao sa lưới.
Trong khi đó, tỉnh Giang Tây đã có tới 5 quan chức cấp cao bị bắt điều tra.
Tương tự là trường hợp của tỉnh Chiết Giang, nơi ông Tập từng công tác từ năm 2002 đến 2007, cũng chỉ có 3 quan chức cấp cao bị bắt điều tra vì phát sinh quan hệ bất chính, theo cơ sở dữ liệu của ChinaFile.
