Tổ hợp tên lửa phòng thủ bờ biển cơ động Bal (phiên bản xuất khẩu là Bal-E, E là viết tắt của export-xuất khẩu) sử dụng tên lửa hành trình Kh-35, có nhiệm vụ bảo vệ vùng biển và các cơ sở ven biển, ngăn chặn đối phương đổ bộ. Bal được xem như những mũi lao từ bờ biển, tiêu diệt những kẻ quấy phá vùng biển chủ quyền.
Tên lửa được phóng từ tổ hợp Bal-E
Tổ hợp có khả năng phát hiệt, theo dõi, phân loại và tiêu diệt các mục tiêu là các tàu, cụm tàu mặt nước. Bal có khả năng tác chiến trong điều kiện thời tiết phức tạp, cả ngày và đêm, ngay cả khi bị chế áp hỏa lực và chế áp điện tử rất mạnh từ phía đối phương.
Tổ hợp Bal bao gồm một bệ phóng di động, một xe chỉ huy - thông tin liên lạc và điều khiển, một xe vận chuyển-nạp đạn.
Hệ thống Bal tiêu chuẩn bao gồm: 2 xe chỉ huy và trinh sát, 4 xe bệ phóng tự hành, 4 xe vận tải và nạp đạn, 1 xe thông tin liên lạc, tổng cộng 11 xe chuyên dùng. Thời gian triển khai tổ hợp trên địa bàn tác chiến mới là 10 phút. Tốc độ hành quân trên đường nhựa là 60 km/h, trên đường có địa hình phức tạp là 20 km/h. Cơ số đạn mỗi tổ hợp là 64 tên lửa. Tổ hợp có thể hành quân liên tục không tiếp nhiên liệu tới 850 km.
Đài chỉ huy trinh sát có nhiệm vụ trinh sát tìm kiếm, chỉ thị mục tiêu, phân bổ khu vực hỏa lực và mục tiêu quản lý đến các xe phóng đạn. Trên cơ sở sử dụng radar mạng pha chủ động và thụ động có độ chính xác cao, tổ hợp có thể phát hiện được hầu hết các mục tiêu tàu chiến hiện đại, bao gồm cả những tàu có khả năng tàng hình.
Xe chỉ huy trinh sát
Ngoài ra, hệ thống trinh sát có thể kết nối với các thiết bị chỉ thị mục tiêu khác như: máy bay trực thăng trinh sát hoặc trên máy bay không người lái, cho phép tăng độ chính xác. Để nâng cao khả năng sống còn của tổ hợp, đặc biệt là xe chỉ huy tác chiến, trên tổ hợp Bal lắp đặt hệ thống gây nhiễu thụ động.
Tên lửa của tổ hợp còn có thể bay theo hệ thống dẫn đường vệ tinh GPS hoặc GLONASS hoặc bay theo quỹ đạo đã được định sẵn trước vào khu vực tác chiến, sau đó đầu tự dẫn sẽ đưa tên lửa tới mục tiêu.
Xe vận chuyển - nạp đạn
Các xe phóng đạn và xe vận tải đạn có thể ẩn nấp sau các địa hình tự nhiên hoặc công sự trận địa ven bờ biển để tránh bị phát hiện và đánh trả của đối phương. Những vật cản này hoàn toàn không làm ảnh hưởng tới khả năng chiến đấu của tổ hợp.
Xe phóng lợi dụng ẩn nấp sau địa hình
Trên mỗi xe phóng có 8 ống phóng, cho phép phóng đạn theo loạt với số lượng khác nhau tạo ra cường độ hỏa lực cao và chính xác nhất trên một mục tiêu. Khoảng cách giữa các loạt phóng dưới 3s. Các lần phóng có thể là 1 tên lửa vào một mục tiêu hoặc tới 4 tên lửa tới một mục tiêu trong khoảng giãn cách thời gian tự chọn và góc tiếp cận mục tiêu tùy theo yêu cầu của người chỉ huy bắn.
Phóng loạt cực đại đến 32 tên lửa cùng một lúc. Với này có thể tiêu diệt hoàn toàn một cụm tàu sân bay, một cụm tàu tấn công gồm 3 tàu khu trục, hoặc một binh đoàn đổ bộ đường biển ở khoảng cách 7-130 km .Với cơ số đạn dự trữ trên các xe vận tải chở đạn, loạt phóng đạn thứ hai có thể bắt đầu sau 30 đến 40 phút nạp đạn.
Góc ngoặt của quỹ đạo tên lửa tới 90 độ cho phép tổ hợp bao quát được chiều dài bờ biển lên đến 350 km nếu với đạn Kh-35 cải tiến. Quỹ đạo khi bay của tên lửa là 3-5m, vị trí tấn công cách khoảng 2 m so với mức nước. Với độ cao này khi nước biển sẽ nhanh chóng tràn vào lỗ thủng trên thân tàu và nhanh chóng nhấn chìm tàu đối phương.
Tên lửa có thể ngoặt 90 độ và bao quát bờ biển dài 350 km với Kh-35UE
Quỹ đạo tên lửa cực thấp chỉ 4 m ở giai đoạn cuối
Trong một cuộc thử nghiệm tên lửa thậm chí chỉ bay cách mặt biển 2,4 m
Hệ thống Bal do Viện KBM thuộc Tập đoàn Vũ khí tên lửa chiến thuật KTRV-Nga phối hợp với hơn 10 xí nghiệp khác nghiên cứu chế tạo, hoàn thành thử nghiệm vào 9/2004, năm 2008 một tiểu đoàn được đưa vào trang bị của Hải quân Nga. Năm 2011, một hệ thống Bal đã đưa được biên chế cho tiểu đoàn tên lửa bờ biển của Hải đoàn Caspie, thuộc Quân khu phía Nam của Nga. Hiện nay tổ hợp Bal chưa được Nga xuất khẩu cho các nước khác.
Theo nhiều nguồn tin khác nhau, Việt Nam đã ký kết được họp đồng chuyển giao công nghệ chế tạo tên lửa Kh-35E. Khi được trang bị tổ hợp Bal-E, Việt Nam sẽ nâng cao hơn nữa khả năng bảo vệ biển Đông.
Mời các bạn đón đọc kỳ 10: Kh-35 và kế hoạch "made in Vietnam"
