Theo PGS Trần Đắc Phu – Cục trưởng Cục Y tế Dự phòng, Bộ Y tế viêm gan vi rút đang trở thành gánh nặng cho ngành y nhất là đường lây của bệnh rất đa dạng. Các loại vi rút có đường lây khác nhau đa số chúng đều dễ lây lan.
Hiện nay, có 5 loại viêm gan vi rút, trong đó viêm gan vi rút B và C lây truyền qua đường máu và dịch thể, giống đường lây HIV. Còn viêm gan vi rút D chỉ lây truyền khi có mặt viêm gan B. Viêm gan do vi rút A và E lây qua đường phân và miệng do thức ăn, nước uống, vệ sinh không đầy đủ.
Vi rút viêm gan tấn công tế bào gan
Trong 5 loại vi rút viêm gan, vi rút viêm gan B và C có ảnh hưởng đến sức khỏe con người nhiều nhất. Trên thế giới có khoảng 240 triệu người hiện đang nhiễm vi rút viêm gan B mãn tính và khoảng 130-150 triệu trường hợp nhiễm vi rút viêm gan C mãn tính, mỗi năm có 1,4 triệu trường hợp tử vong có liên quan đến bệnh viêm gan vi rút.
PGS Phu nhấn mạnh đáng lo nhất đó là vi rút viêm gan B và C là nguyên nhân gây ung thư gan hàng đầu, ước tính có khoảng 57% các trường hợp xơ gan và 78% trường hợp ung thư gan nguyên phát đều có tiền sử nhiễm vi rút viêm gan B và C.
Tại Việt Nam, có khoảng gần 20% dân số nhiễm vi rút viêm gan B và trong số đó khoảng 6 % nhiễm viêm gan B mãn tính, khoảng 4% với vi rút viêm gan C.
Điều đáng lo ngại nhất đó là vi rút viêm gan B và viêm gan C đang diễn biến một cách âm thầm tổn hại lớn đối với sức khỏe người dân nước ta hiện nay, tiềm ẩn nhiều nguy cơ biến chứng và gây tử vong nhất là ung thư gan. Mỗi năm cả nước có hơn 23 nghìn người mắc ung thư gan nguyên phát và thủ phạm hàng đầu là viêm gan B và C.
Tiêm phòng vắc xin viêm gan là cách tốt nhất. Với những phụ nữ mang thai nhiễm vi rút viêm gan B cần có kế hoạch theo dõi sát sao tránh cho trẻ lây nhiễm từ mẹ. Các nghiên cứu cho rằng 90% số trẻ nhiễm vi rút viêm gan B sau khi sinh hoặc trong những năm đầu đời có nguy cơ chuyển thành nhiễm vi rút viêm gan B mãn tính.
Dấu hiệu viêm gan
Theo PGS Nguyễn Xuân Thành, nguyên bác sĩ chuyên khoa gan tại Bệnh viện Quân y 103 (Hà Nội) các bệnh lý về gan mật trong đó viêm gan vi rút là phổ biến hiện nay.
Theo PGS có 5 chủng viêm gan do vi rút A, B, C, D, E nhưng phổ biến nhất là viêm gan do A, B, C.
Khác với viêm gan B và viêm gan C, vi rút A là viêm gan lây qua đường tiêu hóa như dùng chung chén đĩa không vệ sinh, đối tượng hay mắc là trẻ nhỏ đặc biệt trẻ học trường bán trú.
Dấu hiệu nhận biết viêm gan A như sốt, vàng da, chán ăn, nước tiểu vàng, đau hạ sườn. Viêm gan A thường xảy ra cấp tính và có thể đanh dịch nhưng nếu được điều trị tích cực thì viêm gan A dễ khỏi, ít khi để lại di chứng hay chuyển sang mãn tính.
Dấu hiệu của viêm gan
Cách phòng viêm gan A tốt nhất là tiêm vắc xin cho trẻ, vệ sinh ăn uống, rửa tay thường xuyên, vệ sinh môi trường sạch sẽ để tránh bệnh thành dịch.
Viêm gan B và viêm gan C đây là bệnh âm thầm và ít khi có triệu chứng. Một số người có triệu chứng như vàng da, sốt, mệt mỏi, đau tức hạ sườn, chán ăn.
PGS Thành cho biết, viêm gan B và viêm gan C âm thầm trong một thời gian dài và phá hủy các tế bào gan khi bệnh có biểu hiện rầm rộ như trên thì bệnh đã nặng.
Một số trường hợp có dấu hiệu báo sớm như mệt mỏi, ăn uống kém, đau tức hạ sườn nhưng chỉ nghỉ ngơi vài ngày bệnh sẽ hết và người bệnh chủ quan không đi khám.
Có rất nhiều trường hợp bệnh nhân viêm gan B nhưng đều không biết mình bị bệnh vì các triệu chứng ở giai đoạn đầu thường rất nghèo nàn, thoáng qua. Đa phần các trường hợp khi đến bệnh đã năng, bụng báng, xơ gan.
PGS Thành khuyến cáo, không có bài thuốc nam nào có thể chữa được viêm gan B. Khi bị mắc viêm gan B, 85 - 90% người trưởng thành mắc bệnh có diễn biến cấp tính, 10% diễn biến thành thể mạn tính. Trong số những người mang vi rút viêm gan B mãn tính thì 40% có thể chuyển sang xơ gan, ung thư gan nguyên phát.
Viêm gan C chưa có vắc xin phòng như lại có thể điều trị khỏi vì thuốc đặc trị tốt. Nhưng điều trị không bài bản bệnh chuyển sang mãn tính. Ước tính khoảng 40 - 60% bệnh nhân bị viêm gan C sang mạn tính và giống viêm gan B đường đi của vi rút viêm gan C mãn tính là xơ gan và ung thư gan.