Rối loạn tiêu hóa
Đây là triệu chứng thường gặp nhất, chiếm 60 - 80%. Biểu hiện cụ thể như: Không muốn ăn, đầy hơi, chướng bụng, ăn không tiêu dẫn đến đau bụng thường xuyên, buồn nôn và nôn, sợ thịt, sợ mỡ, tiêu chảy hoặc táo bón, nước tiểu có màu vàng, phân vàng hoặc bạc. Các triệu chứng trên dẫn đến việc cơ thể bị trì trệ và suy nhược.
Mẩn ngứa, mề đay
Bị ngứa do gan nhiễm độc là tình trạng rất phổ biến. Các mụn nhọt, mẩn ngứa, nổi mề đay là dấu hiệu đặc trưng của bệnh,... Nguyên nhân nhiễm độc gan gây ngứa là do chức năng gan suy giảm nên việc thải độc cơ thể không còn hiệu quả, chất độc tích tụ gây kích ứng da.
Đau tức vùng hạ sườn phải
Người bệnh thường có cảm giác căng đau vùng thượng vị hoặc hạ sườn phải. Trong một vài trường hợp khác có thể đau bụng dữ dội vùng túi mật.
Đổ mồ hôi
Khi gan bị nhiễm độc, chức năng hoạt động của gan sẽ bị suy giảm nên gây ra tình trạng nóng gan. Dấu hiệu để nhận biết là thường xuyên cảm thấy nóng trong người, đổ mồ hôi nhiều dù nhiệt độ mát mẻ và không quá nóng.
Vàng mắt, vàng da
Gan nhiễm độc trong thời gian dài làm suy gan, khiến lượng sắc tố bilirubin tích tụ trong máu. Chất này có thể ngấm vào các mô như da và mắt làm chúng chuyển sang màu vàng. Cụ thể, bilirubin là các hồng cầu già, bị vỡ và được xử lý tại gan. Tuy nhiên khi gan nhiễm độc, tế bào gan bị tổn thương và hủy hoại làm bilirubin không được thu nhận, đào thải, kết quả bị ứ trong máu và tích tụ tại niêm mạc khiến vùng dưới da và lòng trắng của mắt chuyển màu vàng.
Những thói quen và thực phẩm gây hại cho gan
Ngủ không đủ giấc không tốt cho gan
Hiện nay, rất nhiều người có thói quen làm việc hoặc vui chơi đêm nên rất dễ gây ra bệnh gan. Nguyên nhân là trong quá trình ngủ, cơ thể đi vào quy trình phục hồi sức khỏe, thường xuyên thức đêm sẽ dẫn đến ngủ không đủ giấc, sức đề kháng của cơ thể giảm và sẽ ảnh hưởng đến quá trình tự phục hồi sức khỏe ban đêm của gan.
Những người đã bị mắc bệnh viêm gan mà thường xuyên thức đêm thì bệnh sẽ càng nặng. Một chuyên gia của Hiệp hội giấc ngủ của Mỹ cho biết, những người ngủ muộn nên cố gắng điều chỉnh thời gian nghỉ ngơi, tốt nhất mỗi tối nên ngủ trước 23h, đảm bảo ngủ đủ 7-8 tiếng, để cho gan có thời gian bài trừ độc tố và đảm bảo sức khỏe cho cơ thể.
Lạm dụng thuốc, thuốc bổ… gây hại gan
Nhiều người cho rằng thuốc tây chữa các bệnh nếu lạm dụng sẽ hại gan, còn thuốc bổ, vitamin dùng thoải mái vì bổ sung các vi chất thiếu hụt mà cơ thể không tổng hợp được. Tuy nhiên, điều này hoàn toàn không đúng. Việc lạm dụng thuốc kể cả thuốc bổ cũng hại gan, gây tổn thương gan.
Vì một trong những vai trò của gan là phân hủy các chất mà cơ thể tiêu thụ, kể cả thuốc uống, "thuốc bổ" và thảo mộc. Vì vậy, sử dụng quá nhiều một loại thuốc nào đó có thể dần dần gây hại cho gan. Tổn thương này có thể từ nhẹ đến suy gan hoàn toàn.
Trên thực tế có nhiều bệnh nhân uống quá nhiều thuốc, đặc biệt là thuốc, thực phẩm chức năng được quảng cáo trên mạng. Cùng một lúc, bệnh nhân uống đến gần cả chục loại thuốc, thực phẩm chức năng như: thực phẩm chức năng cải thiện nám da, viên uống chống nắng, Glucosamin, thuốc huyết áp, thuốc trị đau khớp, thuốc bổ não… khiến cho gan làm việc quá tải.
Nghiên cứu cho thấy, viêm gan do thuốc là một vấn đề khá phổ biến, với tỷ lệ lên đến 10% trong các phản ứng phụ do thuốc gây ra. Hầu hết thuốc dù được dùng bằng đường uống, tiêm, xịt hít qua mũi hoặc dán trên da… đều được chuyển hóa tại gan; sau đó sẽ được bài tiết qua mật hoặc nước tiểu.
Vì vậy, nếu gan bị suy, chức năng chuyển hóa, giải độc và bài tiết thuốc cũng bị ảnh hưởng. Sự tích tụ thuốc do không được chuyển hóa và giải độc có thể gây ngộ độc thuốc và có khi tấn công vào gan gây viêm gan. Việc sử dụng thuốc không đúng cách, lạm dụng hoặc tự ý uống thuốc là những nguyên nhân chính góp phần làm cho tổn thương gan do thuốc xảy ra ngày càng nhiều.
Dùng thuốc quá liều trong thời gian dài, hoặc tự ý dùng thuốc tây, thực phẩm chức năng không đúng chỉ định cũng gây độc hại cho gan, thận, làm hoại tử tế bào gan, viêm gan…
Uống nhiều rượu, bia hại gan
Có nhiều lý do khiến nam giới thường xuyên uống bia, rượu, thậm chí còn lạm dụng các thức uống có cồn. Trong khi đó rượu bia có hại cho gan, khoảng hơn 90% rượu, bia khi vào cơ thể là gan phải chuyển hóa. Khi gan tiếp nhận chất độc từ rượu, bia sẽ ảnh hưởng ngay đến các hoạt động khác của cơ thể.
Một chuyên gia nghiên cứu bệnh gan cho biết, uống quá nhiều rượu sẽ làm giảm khả năng thanh lọc huyết dịch của gan làm tăng độc tố trong cơ thể, dẫn đến tổn thương gan và gây ra rất nhiều bệnh.
Ngoài ra, uống quá nhiều rượu còn dẫn đến trúng độc gan, viêm gan. Uống nhiều rượu trong thời gian dài còn dễ dẫn đến xơ gan. Theo các chuyên gia tính toán, nếu mỗi ngày uống rượu nồng độ qua quá 2 ly (25ml) là sẽ làm tổn hại đến gan.
Đã biết đến những "tên sát thủ" trên mọi người hãy tự điều chỉnh cho mình có một lối sống lành mạnh để duy trì sức khỏe không chỉ cho gan mà cho toàn cơ thể.
Thực phẩm bị nấm mốc
Những loại thực phẩm hay bị nấm mốc như lạc, đậu tương, ngũ cốc, ngô...sản sinh chất aflatoxin có độc tính mạnh thuộc nhóm thức ăn hại gan, nguy cơ gây ra thoái hóa hoặc hoại tử tế bào gan và có thể dẫn tới ung thư gan.
Do đó, trước khi ăn cần chú ý kiểm tra xem thức ăn có bị nấm mốc hay hư hỏng gì không. Không nên cố ăn những thức ăn đã có dấu hiệu hư hỏng, để tránh nguy cơ gây hại cho gan, làm giảm tuổi thọ của lá gan.
Thức ăn có chứa nhiều dầu mỡ
Một trong những các món ăn hại gan đó là thức ăn có chứa nhiều chất béo như các loại đồ chiên xào, rán, mỡ từ động vật... Chất béo rất cần thiết cho sự phát triển cơ thể từ khi còn nhỏ. Tuy nhiên, nếu ăn nhiều thực phẩm dầu mỡ quá thì gan cũng sẽ phải tăng áp lực hoạt động, dễ bị thương tổn. Ngoài ra, còn có nguy cơ gây ra các bệnh tim mạch, huyết áp, tăng nguy cơ đột quỵ... Cần hạn chế những đồ ăn có chứa nhiều chất béo, giảm ăn đồ xào rán.
Thức ăn nhanh
Thức ăn nhanh, đồ ăn chế biến sẵn có nhiều chất béo, muối hoặc các loại làm ngọt nhân tạo gây tăng áp lực cho gan, thận, là các món ăn hại gan nhưng lại được nhiều người sử dụng. Nếu ăn quá nhiều sẽ tăng gánh nặng cho gan, lâu dài sẽ dẫn tới tổn thương gan.
Uống nước ngọt có ga dễ tổn thương gan
Việc sử dụng thường xuyên nước ngọt có ga sẽ gây ảnh hưởng xấu cho sức khỏe, đặc biệt đối với người bị men gan cao, dễ gây tổn thương gan. Nước ngọt có ga là loại nước giải khát được nhiều người yêu thích. Tuy nhiên, việc sử dụng thường xuyên loại đồ uống này sẽ gây ảnh hưởng xấu cho sức khỏe, đặc biệt đối với người bị men gan cao.
Đồ uống có ga khiến gan phải làm việc vất vả hơn khi đang bị bệnh, khiến tình trạng tăng men gan càng nặng hơn. Đây là những loại đồ uống có thể chứa nhiều chất kích thích, có thể chứa etanol gây ra hủy hoại các tế bào gan khiến cho lượng men gan tăng cao. Đối với những bệnh nhân mắc các bệnh về gan, nếu thường xuyên sử dụng đồ uống này có thể gây ra béo phì và đẩy nhanh quá trình ung thư gan.
Dưa chua muối
Dưa chua muối có phải đồ ăn hại gan không? Dưa muối được sử dụng để ăn kèm được nhiều người yêu thích. Nhưng trong dưa chua thường chứa hàm lượng nitrit và muối cao. Những chất khả năng gây hại cho gan, nếu như ăn quá nhiều trong thời gian dài sẽ tăng áp lực cho gan. Nguy cơ gây những bệnh lý tại gan.
Ngoài ra, nếu ăn những loại dưa muối không đảm bảo có thể chứa nhiều chất phụ gia, bị nhiễm khuẩn, nhiễm nấm độc những chất này cũng sẽ có thể gây hại gan. Để tránh gây nguy hại cho gan thì cần hạn chế ăn dưa muối chua.
Thức ăn có hàm lượng muối cao
Nếu ăn quá nhiều muối có thể gây bệnh tăng huyết áp và cũng có thể dẫn đến bệnh gan nhiễm mỡ. Vậy nên bạn cần hạn chế các món ăn hại gan có nhiều muối như thịt xông khói, xúc xích, thức ăn mặn, mắm...
Chất ngọt nhân tạo
Các chất tạo ngọt nhân tạo có vị rất ngọt, nên thường được sử dụng trong công nghiệp chế biến kẹo, bánh... các chất này cũng là một trong các thức ăn hại gan, nếu tiêu thụ quá nhiều sẽ tạo ra các phản ứng có hại cho cơ thể. Khiến gan phải chịu áp lực lớn khi xử lý chúng.
Thịt nướng
Thịt nướng là một món ăn rất thơm ngon và được nhiều người yêu thích. Tuy nhiên, đây lại là một đồ ăn hại gan, mà chất lượng dinh dưỡng của loại thực phẩm này cũng không cao.
Trong quá trình chế biến thịt nướng thông qua việc nước trực tiếp trên ngọn lửa, thịt rất dễ bị biến đổi các thành phần, sinh ra các chất không tốt cho gan, thậm chí nguy cơ gây ung thư. Ngoài ra, thịt nước thường chứa nhiều chất béo lại cộng thêm các loại gia vị, phụ gia và lượng muối khá lớn làm tăng gánh nặng chuyển hóa cho gan, thận.
Rau quả đóng hộp
Rau quả đóng hộp thuận tiện để cất giữ và sử dụng khi cần thiết, nhưng tương tự như thịt chế biến sẵn, các đồ hộp có chứa rất nhiều muối với tác dụng như là chất bảo quản, và tất nhiên sẽ không tốt cho gan của bạn. Nếu bạn muốn dự trữ rau quả, nên chọn rau quả chế biến đông lạnh thay vì chọn rau quả đóng hộp.
Măng tươi
Măng là thực phẩm được sử dụng rộng rãi. Tuy nhiên, một số loại măng, đặc biệt là măng tươi có thể gây ngộ độc, thậm chí dẫn đến tử vong.
Trong măng tươi có hàm lượng cyanide rất cao, khoảng 230mg trong 1kg măng củ.
Khi ăn phải măng có chứa nhiều cyanide, dưới tác động của các enzym đường tiêu hóa, cyanide biến thành axít cyanhydric (HCN), là một chất cực độc với cơ thể, gây hại cho gan.
Thịt nguội
Các loại thịt nguội, thịt xông khói, thịt chế biến sẵn có hàm lượng muối cực kỳ cao, có thể gây hại cho gan của bạn. Đúng là cơ thể chúng ta cần một ít natri trong cơ thể để giúp điều chỉnh huyết áp, nhưng với lượng natri cao có thể tạo ra chất lỏng dư thừa trong gan và cơ thể.Hơn nữa, nhiều loại thịt chế biến sẵn chứa chất béo không lành mạnh, có thể tạo nguy cơ phát triển bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu, là một bệnh lý đang phát triển ở Mỹ. Nói chung, một ý tưởng khôn ngoan bảo vệ gan là bạn phải kiểm soát tốt lượng natri tiêu thụ hàng ngày. Tốt nhất, không dùng quá lượng 1 muỗng nhỏ cà phê muối hàng ngày.
Thịt đỏ
Với hàm lượng protein phong phú, thịt đỏ là loại thực phẩm cần thiết trong chế độ ăn mỗi ngày của con người. Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu cho thấy rằng việc cắt giảm lượng thịt đỏ trong khẩu phần ăn sẽ giúp bạn có một lá gan khỏe mạnh hơn.
Nếu gan của bạn khỏe mạnh, nó có thể phá vỡ các protein trong thịt một cách dễ dàng.Còn nếu gan của bạn yếu thì sẽ gặp khó khăn trong việc chuyển hóa protein. Khi gan bị suy giảm chức năng chuyển hóa protein, lượng protein dư thừa sẽ trở nên độc hại và ảnh hưởng trực tiếp đến não, gây chóng mặt, mệt mỏi.Các chuyên gia dinh dưỡng khuyên bạn nên tránh ăn nhiều thịt đỏ, đặc biệt là khi đã được chẩn đoán bị bệnh gan. Một số loại thịt trắng như thịt gà và cá sẽ là sự lựa chọn tốt để bạn có thể nhận được protein mà vẫn không gây hại chức năng gan.
Trái cấy sấy khô
Trái cây khô thường có hàm lượng đường rất cao, gây hại cho gan. Đặc biệt, trái cây sấy khô có hàm lượng đường fructoza cao, là một loại đường không phân hủy trong cơ thể theo cách như các loại đường khác, kết quả phân hủy này có thể dẫn đến tăng tình trạng viêm gan và gan nhiễm mỡ.
Lời khuyên để gan khỏe mạnh
- Để lá gan khỏe mạnh cần phải có chế độ ăn uống khoa học, sinh hoạt hợp lý. Hằng này cần uống nhiều nước, đặc biệt là nước cam, chanh để tăng lượng nước và sức đề kháng cho cơ thể. Mỗi người lớn cần uống 1,5-2 lít nước mỗi ngày. Không sử dụng quá nhiều rượu bia, thuốc lá.
- Không ăn nhiều đồ béo như chiên rán, quay, đồ ăn nhanh; không sử dụng thực phẩm chứa chất độc hại.
- Xây dựng cho mình một chế độ sinh hoạt lành mạnh, không sử dụng thuốc lá, thường xuyên luyện tập thể dục, thể thao. Mỗi ngày cần tập luyện ít nhất 30 phút, các bài tập từ chạy bộ, đi bộ, đạp xe... đều rất tốt cho gan.
- Ngủ đủ giấc, 7-8 tiếng một ngày để gan được nghỉ ngơi, hồi phục.
- Không lạm dụng thuốc, phải sử dụng thuốc đúng chỉ định cần tuân theo phác đồ điều trị của bác sĩ, không được tự ý sử dụng các loại thuốc khi không có chỉ định của bác sĩ, thực hiện khám sức khỏe định kỳ.
- Ngoài ra, khi có biểu hiện bất thường cần tới cơ sở y tế chuyên khoa gan mật để được thăm khám và tư vấn cụ thể.