Thông thường bệnh viêm gan C cấp sẽ tiến triển thành một dạng nhiễm trùng nặng hơn là viêm gan C mạn tính, nhưng không phải bệnh nhân nào cũng có diễn tiến như vậy. Một số người có thể tự đào thải virus ra khỏi cơ thể và khỏi bệnh.
Nhiều người bị viêm gan C cấp tính không biết họ đang mắc bệnh vì nó thường không gây triệu chứng.
Trong bài này, chúng ta hãy xem xét các triệu chứng có thể xuất hiện, bệnh lây truyền như thế nào, và các phương pháp điều trị bệnh đang được áp dụng hiện nay.
Viêm gan C cấp tính và mạn tính
Viêm gan C được xem là cấp tính là khi thời gian mắc bệnh diễn ra trong vòng từ 2 tuần đến 6 tháng.
Khoảng 20-40 % những người mắc bệnh có thể tự loại trừ virus ra khỏi cơ thể trong thời gian này và khỏi bệnh.
Tuy nhiên, đối với hầu hết mọi người, virus vẫn tồn tại trong cơ thể, và chúng phát triển thành viêm gan C mạn tính.
Bệnh viêm gan C mạn tính là rất nghiêm trọng và có thể dẫn đến các biến chứng kéo dài, như xơ gan, suy gan, ung thư gan hoặc thậm chí tử vong.
Triệu chứng
Khoảng 70-80 % những người bị viêm gan C cấp tính không có triệu chứng.
Mặt khác, một số cá nhân có thể có các triệu chứng nhẹ đến nặng ngay sau khi bị nhiễm bệnh. Triệu chứng thường xuất hiện 6-7 tuần sau khi nhiễm trùng và có thể bao gồm:
• Vàng mắt, vàng da
• Buồn nôn
• Nôn
• Sốt nhẹ
• Mệt mỏi
• Nước tiểu đậm màu
• Giảm cân
• Chán ăn
• Đau ở phần hạ sườn phải
• Phân bạc màu hoặc có màu đất sét
• Mất cảm giác ngon miệng
• Đau nhức xương khớp
Nguyên nhân và con đường lây truyền
Viêm gan C cấp tính có thể xảy ra sau khi một người nào đó tiếp xúc với HCV qua một trong nhiều con đường khác nhau.
Đường lây truyền chính là thông qua tiếp xúc với máu của người bị bệnh khi dùng chung kim tiêm.
Một số người, đặc biệt là nhân viên y tế, cũng có thể bị nhiễm bệnh thông qua:
• Bị thương từ các kim tiêm hoặc các vật sắc nhọn khác
• Ống tiêm
• Thiết bị y tế bị nhiễm mầm bệnh khác
• HCV cũng có thể được truyền từ người mẹ sang bào thai trong bụng
Một người cũng có thể bị nhiễm viêm gan C qua các con đường khác như mặc dù hiếm gặp hơn như:
• Chia sẻ các vật dụng chăm sóc cá nhân, chẳng hạn như dao cạo râu hoặc bàn chải đánh răng
• Xăm hình hoặc xỏ mũi bằng dụng cụ không được sát trùng và mang mầm bệnh
• Có quan hệ tình dục với người mang virus
• HCV không lây truyền bằng cách hôn, ôm, ho, nhảy mũi, cầm tay, dùng chung dụng cụ ăn uống hoặc cho con bú. Đồng thời cũng không lây truyền qua thực phẩm hoặc nước uống.
Khi nào cần đến gặp bác sĩ?
Một người nên đi khám bác sĩ để kiểm tra viêm gan C nếu họ:
• Gần đây đã tiếp xúc với máu từ một người mang virus
• Bị bệnh gan hoặc kết quả xét nghiệm gan bất thường
• Tiêm chích ma tuý, ngay cả khi họ tiêm chỉ một lần hoặc nhiều năm trước
• Nhiễm HIV
• Nhân viên chăm sóc y tế đã tiếp xúc với máu từ bệnh nhân thông qua kim tiêm hoặc các dụng cụ sắc nhọn khác cũng nên được xét nghiệm.
Chẩn đoán viêm gan C được thực hiện bằng xét nghiệm máu.
Xét nghiệm máu ban đầu có thể được thực hiện để tìm kháng thể đối với HCV. Các kháng thể là những protein mà hệ thống miễn dịch tạo ra chống lại các chất lạ trong cơ thể, chẳng hạn như virus hay vi khuẩn.
Một xét nghiệm thứ hai được thực hiện để tìm vật liệu di truyền của virus và xác nhận kết quả của thử nghiệm đầu tiên.
Nếu chẩn đoán viêm gan C là dương tính, bác sĩ có thể yêu cầu xét nghiệm thêm để kiểm tra nồng độ men gan và tìm thêm các bệnh gây tổn thương gan khác nếu có.
Xét nghiệm này có thể giúp phân biệt giữa viêm gan C cấp và mạn tính, đồng thời giúp bác sĩ lựa chọn phương pháp điều trị tốt nhất cho người bệnh.
Điều trị
Viêm gan C cấp tính là một bệnh có thể điều trị khỏi. Điều trị nhằm mục đích ngăn ngừa nguy cơ bệnh nhân bị viêm gan siêu vi C mạn tính, lây lan virus cho người khác cũng như cải thiện các triệu chứng của họ.
Tuy nhiên, vì viêm gan C cấp tính thường không gây triệu chứng, nên có nhiều người không được chẩn đoán hoặc điều trị.
Cách tốt nhất để điều trị viêm gan C cấp tính và thời điểm nên bắt đầu điều trị vẫn chưa hoàn toàn rõ ràng và chưa được thống nhất giữa các tổ chức y tế trên thế giới.
Một số bác sĩ lựa chọn trì hoãn điều trị trong 6 tháng đầu tiên sau chẩn đoán, sau đó sẽ làm các xét nghiệm để xem cơ thể người bệnh có tự đào thải virus hay không. Nếu có, thì không cần điều trị trên bệnh nhân này.
Nếu bác sĩ quyết định bắt đầu điều trị sau 6 tháng đầu của nhiễm trùng, các khuyến cáo cũng tương tự như viêm gan C mạn tính.
Các loại thuốc có thể dùng:
• Pegylated interferon (pegIFN): Thuốc này giúp cải thiện phản ứng tự nhiên của cơ thể đối với nhiễm trùng và các bệnh khác.
• Ribavirin: Thuốc này hoạt động giúp cách ngăn chặn virus viêm gan C nhân lên và lan truyền trong cơ thể.
• Thuốc chống siêu vi trực tiếp (Direct-acting antivirals - DAAs): Thuốc này ngăn chặn đặc hiệu vòng đời virus viêm gan C, ngăn không cho vi rút nhân lên.
Những người tiếp nhận điều trị viêm gan C cấp tính được cho một hoặc nhiều loại thuốc này trong khoảng thời gian có thể lên đến 24 tuần.
Các yếu tố nguy cơ
Một người có nguy cơ cao mắc bệnh viêm gan C nếu họ:
• Đã tiêm chích ma túy trong quá khứ
• Là nhân viên y tế làm việc tiếp xúc thường xuyên với máu của bệnh nhân
• Có một bệnh lây truyền qua đường tình dục, như HIV
• Sinh ra từ một người mẹ mắc bệnh viêm gan C
Ảnh minh họa
Những người sau đây cũng có nguy cơ bị viêm gan C, mặc dù mức độ này thấp hơn nhiều so với các yếu tố trên:
• Những người được truyền máu hoặc các sản phẩm máu, ghép tạng
• Những người có quan hệ tình dục với một người mang virus
• Những người có nhiều bạn tình
• Những người xăm mình hoặc xỏ lỗ bằng dụng cụ không tiệt trùng
• Những người chia sẻ các vật dụng chăm sóc cá nhân, chẳng hạn như dao cạo hoặc bàn chải đánh răng.
Phòng ngừa
Hiện tại không có vaccin để ngăn ngừa viêm gan C, vẫn còn đang trong quá trình nghiên cứu. Các biện pháp phòng ngừa tốt nhất căn bệnh này bao gồm:
• Không dùng chung kim tiêm hoặc vật dụng chăm sóc cá nhân
• Tránh tiếp xúc trực tiếp với máu hoặc các sản phẩm từ máu
• Quan hệ tình dục an toàn với bao cao su
• Đảm bảo tất cả dụng cụ đã được tiệt trùng khi xăm mình hoặc xỏ lỗ
Các nhà nghiên cứu cho rằng bắt đầu điều trị với DAA sớm có thể phòng ngừa, giảm nguy cơ lây truyền viêm gan C. Các nghiên cứu tiếp tục được tiến hành để xác nhận cơ sở lý thuyết này.
Kết luận
Khoảng 20-40 % những người bị nhiễm HCV sẽ tự đào thải virus khỏi cơ thể của họ mà không cần điều trị. Những người bị viêm gan C mãn tính thường có tiến triển triệu chứng lâm sàng nhẹ.
Vì những người bị viêm gan C cấp tính thường không có triệu chứng, chẩn đoán sớm là cách tốt nhất để ngăn ngừa sự lây lan của bệnh và tiến triển tới dạng mạn tính nghiêm trọng hơn.
*Theo Medicalnewstoday
Xem thêm:
Làm thế nào để làm sạch gan?