Nước mắm từ lâu đã trở thành một phần không thể thiếu trong ẩm thực Việt Nam. Vị mặn, ngọt hài hòa của nước mắm không chỉ tôn lên hương vị cho các món ăn mà còn trở thành nét đặc trưng trong bữa cơm gia đình Việt.
Tuy nhiên, dù quen thuộc là thế, rất nhiều người vẫn mắc phải những sai lầm khi sử dụng nước mắm, khiến không thể tận dụng được lợi ích mà còn tiềm ẩn nguy cơ gây hại sức khỏe.
Người Việt cần bỏ ngay những sai lầm này khi dùng nước mắm
Nước mắm từ lâu đã trở thành một phần không thể thiếu trong ẩm thực Việt Nam.
1. Cả gia đình chấm chung bát nước mắm
Người Việt vẫn thường có thói quen dùng chung một bát nước mắm giữa mâm cơm. Nhưng ít ai biết rằng, việc này tiềm ẩn nguy cơ lây nhiễm vi khuẩn Helicobacter pylori (HP) – một tác nhân chính gây viêm loét dạ dày, tá tràng và đặc biệt là ung thư dạ dày.
Theo một nghiên cứu đăng trên Tạp chí "Clinical Gastroenterology and Hepatology" năm 2020, vi khuẩn HP hiện diện trong dạ dày của khoảng 50% dân số toàn cầu và là nguyên nhân hàng đầu gây ung thư dạ dày.
Vi khuẩn HP có thể xuất hiện trên đầu đũa và trở thành "cầu nối" truyền bệnh giữa các thành viên trong gia đình. Vì vậy, mỗi người hãy tập thói quen dùng bát nước chấm riêng.
2. Dùng lại bát nước mắm ăn thừa
Chúng ta thường có suy nghĩ rằng nước mắm ăn thừa không cần bỏ đi mà có thể dùng lại cho bữa ăn sau để tiết kiệm. Tuy nhiên, ThS BS Đặng Ngọc Hùng (Viện nghiên cứu và tư vấn dinh dưỡng) cảnh báo, nước mắm để từ sáng đến chiều có thể trở thành môi trường lý tưởng cho vi khuẩn phát triển, gây ra các triệu chứng như đau bụng, tiêu chảy.
Một nghiên cứu từ Đại học Tufts (Hoa Kỳ) đã chỉ ra rằng thực phẩm khi tiếp xúc với không khí trong hơn 2 giờ đồng hồ có nguy cơ nhiễm vi khuẩn gây hại. Do đó, hãy chỉ rót nước mắm vừa đủ dùng cho mỗi bữa ăn và tránh sử dụng lại nước mắm đã qua bữa trước.
3. Sử dụng nước mắm bán trôi nổi
Nước mắm là gia vị được bày bán rộng rãi, nhưng không phải loại nào cũng an toàn. Thực tế, cơ quan chức năng từng phát hiện nhiều lô nước mắm bị làm giả hoặc pha trộn hóa chất độc hại như soda công nghiệp. PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh (Nguyên giảng viên Viện Công nghệ và Thực phẩm, Đại học Bách khoa Hà Nội) cho biết, việc tiêu thụ nước mắm chứa soda công nghiệp có thể gây ra ngộ độc và gây tổn thương đến tim, gan, thận.
Do đó, hãy luôn chọn nước mắm lên men tự nhiên, có nguồn gốc rõ ràng để bảo vệ sức khỏe gia đình.
4. Dùng quá nhiều nước mắm
Nước mắm chứa hàm lượng muối rất cao. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến nghị mỗi người trưởng thành chỉ nên tiêu thụ tối đa 5g muối mỗi ngày. Tuy nhiên, một thìa canh nước mắm đã chứa khoảng 1g muối, điều này có nghĩa rằng chỉ cần vài lần chấm là chúng ta đã có nguy cơ vượt ngưỡng an toàn.
Theo một nghiên cứu trên Tạp chí "The Lancet", việc tiêu thụ quá nhiều muối là nguyên nhân của 3 triệu ca tử vong mỗi năm trên toàn cầu do các bệnh liên quan đến cao huyết áp, đột quỵ, và bệnh tim mạch. Vì vậy, hãy sử dụng nước mắm một cách có kiểm soát, cân giảm việc nêm nếm, chấm nước mắm quá nhiều để bảo vệ sức khỏe cho bản thân và gia đình.
5. Người bệnh thận, bệnh tim vẫn vô tư dùng nước mắm
Nước mắm chứa lượng muối cao có thể trở thành "kẻ thù" đối với những người mắc bệnh tim mạch, cao huyết áp và suy thận. Theo Hiệp hội Thận học Hoa Kỳ, lượng muối cao sẽ gây áp lực lớn lên thận, buộc thận phải làm việc nhiều hơn, từ đó khiến tình trạng bệnh trở nên nghiêm trọng hơn.
Những người mắc các bệnh này cần tuân thủ chế độ kiêng muối nghiêm ngặt, tránh sử dụng nước mắm hoặc chỉ dùng theo hướng dẫn của bác sĩ.
6. Dùng nước mắm cho trẻ dưới một tuổi
Trẻ dưới 1 tuổi có thận chưa hoàn thiện, nên việc cho trẻ sử dụng nước mắm có thể gây tổn thương nghiêm trọng đến thận và hệ tiêu hóa. Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), trẻ dưới 1 tuổi chỉ nên tiếp nhận tối đa 1g muối mỗi ngày (bao gồm cả muối tự nhiên trong thực phẩm).
BS Doãn Thị Tường Vi (Nguyên Trưởng khoa Dinh dưỡng, Bệnh viện 198) cũng nhấn mạnh rằng, việc cho trẻ dưới 1 tuổi ăn nước mắm có thể gây tổn thương thận và ảnh hưởng đến sức khỏe của bé trong tương lai. Do đó, cha mẹ nên tránh thêm nước mắm vào thức ăn của trẻ và chỉ dùng các thực phẩm tự nhiên không chứa muối hoặc gia vị.