Nhiều người coi nước nóng có thể trị bách bệnh. Bất luận là việc bệnh gì, họ đều khuyên là "uống nước nóng đi". Việc này cũng ngầm cho rằng "nước lạnh" là đồ uống không tốt.
Đến nay, "sự hiểu nhầm" về nước lạnh được hóa giải. Một học giả đã chứng minh "uống nước lạnh, tắm nước lạnh vào mùa đông tưởng hại nhưng lợi không tưởng."
Gần đây, các học giả Đại học Leicester Anh đã công bố một bài nghiên cứu về lợi ích không ngờ của nước lạnh đối với sức khỏe con người.
Trong bài nghiên cứu có nhắc đến liệu trình trị bệnh bằng nước lạnh. Đó là để cơ thể hoặc một phần cơ thể ngâm hoàn toàn vào nước có nhiệt độ thấp hơn nhiệt độ cơ thể, từ đó sản sinh ra các phản ứng sinh lý khác nhau. Ngoài ra, các liệu trình trị liệu bằng nước lạnh còn bao gồm: chườm đá, uống nước lạnh,...
Nghiên cứu này đã chứng minh nước lạnh có tác dụng trong việc kéo dài tuổi thọ, nâng cao sức khỏe tinh thần, tác động tích cực đến tim mạch.
1. Kéo dài tuổi thọ
Nhiều tài liệu lịch sử chứng minh cho rằng, việc giảm nhiệt độ trong cơ thể giúp kéo dài tuổi thọ. Ví dụ trong điều kiện nhiệt độ thấp, tuổi thọ của các loài như giun tròn hoặc ruồi giấm được kéo dài đáng kể. Trong thí nghiệm trên sinh vật đẳng nhiệt, khi cơ thể giảm 0,3 độ đến 0,5 độ, tuổi thọ trung bình của chuột có thể kéo dài 20%.
- Nâng cao hiệu quả của ty thể
Có nghiên cứu so sánh hệ thống chống oxy hóa của những người bơi mùa đông với nhóm người khỏe mạnh, cho thấy nồng độ và hoạt động của enzyme chống oxy hóa trong hồng cầu của những người bơi mùa đông cao hơn.
Việc tiếp xúc với nước lạnh có thể nâng cao hiệu suất làm việc của ty thể và kích thích một mức độ căng thẳng oxy nhẹ. Tuy nhiên, phản ứng căng thẳng nhẹ này có thể tăng cường khả năng chống oxy hóa của tế bào, từ đó giảm thiểu tổn thương tế bào lão hóa.
- Giảm viêm mãn tính
Liệu pháp nước lạnh có thể giảm thiểu tổn thương cơ bắp, viêm nhiễm và đau nhức khi luyện tập. Nhiều vận động viên, ví dụ như kình ngư nổi tiếng thế giới Michael Phelps, thích tắm nước lạnh sau khi thi đấu hoặc tập luyện. Vận động viên bóng đá hàng đầu Cristiano Ronaldo cũng sử dụng buồng đông lạnh bằng nitơ lỏng với nhiệt độ thấp nhất để ngâm cơ thể.
Nước lạnh có thể kích thích tế bào bạch cầu và tế bào T (2 "chiến binh" chính của hệ miễn dịch), gây ra phản ứng kháng viêm. Đồng thời, nó cũng tăng cường khả năng miễn dịch của cơ thể, giúp cơ thể chống lại sự xâm nhập của vi rút bệnh tật, giảm thiểu nguy cơ nhiễm trùng. Đây cũng là lý do tại sao những người tắm nước lạnh thường có tần suất cảm lạnh thấp hơn.
2. Cải thiện sức khỏe tinh thần
Nghiên cứu phát hiện rằng liệu pháp nước lạnh có tác động tích cực đến sức khỏe não bộ, có thể cải thiện trạng thái cảm xúc.
Ở trên, bài viết có nhắc đến nước lạnh kích thích sự sản xuất norepinephrine, và nó cũng có thể kích thích sự giải phóng β-endorphin, một loại chất opioid nội sinh có tác dụng giảm đau và cải thiện tâm trạng. Nó giúp chúng ta tạm thời quên đi mọi lo lắng và căng thẳng, cho phép chúng ta toàn tâm toàn ý chống lại cái lạnh này.
Đồng thời, nước lạnh cũng kích thích sự giải phóng một loại chất dẫn truyền thần kinh khác - dopamine, nguồn gốc của niềm vui, đóng vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh cảm xúc và mang lại cảm giác thoải mái.
Mặc dù liệu pháp nước lạnh có nhiều lợi ích cho sức khỏe và tuổi thọ, tuy nhiên ta không nên tùy ý áp dụng ngay mà nên dần dần thực hiện. Ví dụ nếu bạn muốn thử tắm nước lạnh, có thể bắt đầu bằng cách mở nước ấm, sau đó từ từ điều chỉnh nhiệt độ xuống thấp, giữ trong 30 giây, rồi dần dần tăng thời gian lên, để cơ thể có thời gian thích nghi.
Nói tóm lại khi áp dụng liệu pháp nước lạnh vào cuộc sống hàng ngày, hãy quan sát phản ứng của cơ thể và tìm kiếm sự hướng dẫn của bác sĩ khi cần thiết.
3. Tác động tích cực đến tim mạch
Không chỉ có lợi ích về tuổi thọ, tinh thần, liệu pháp nước lạnh còn tích cực đến sức khỏe tim mạch và chuyển hóa, giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến bệnh tim mạch và tiểu đường.
Nghiên cứu cho thấy, trong môi trường nước lạnh dưới 14°C, tỷ lệ trao đổi chất của cơ thể sẽ tạm thời tăng cao. Trong một nghiên cứu đối chứng, một nhóm nam giới đã ngâm mình trong nước lạnh ở nhiệt độ 14°C trong một giờ, tỷ lệ trao đổi chất cơ bản tăng 350%, trong khi nhịp tim, huyết áp tâm thu và huyết áp tâm trương lần lượt giảm 5%, 7% và 8%.
Có thể giải thích rằng nước lạnh kích thích cơ thể sản xuất một loại chất dẫn truyền thần kinh - norepinephrine, có khả năng điều chỉnh sự co mạch và hoạt động tim mạch, tăng cường lưu thông máu, đảm bảo việc cung cấp oxy và chất dinh dưỡng hiệu quả đến các mô, từ đó nâng cao mức độ trao đổi chất của cơ thể. Do đó, trong quá trình tắm nước lạnh, bạn có thể cảm nhận được nhịp thở của mình tăng lên và đồng tử giãn ra.
Nguồn 163