Nghịch lý Syria: Bom Ninja Mỹ gieo rắc kinh hoàng, nhưng vẫn có "kim bài miễn tử"?

Tại sao Mỹ lại liên tục sử dụng "Bom Ninja" ở Idlib?

AGM-114 Hellfire (Lửa Địa Ngục) là một tên lửa không đối đất đa nhiệm dẫn hướng bằng laser và được quân đội Mỹ đưa vào trang bị từ những năm 1970.

Tuy được phát triển để đáp ứng nhu cầu chống tăng của trực thăng vũ trang, nhưng cùng với các nhiệm vụ phức tạp trong cuộc chiến chống khủng bố của Mỹ và "cuộc cách mạng" máy bay không người lái vũ trang (UCAV), hàng loạt biến thể tấn công chính xác đã ra đời.

Theo nhật báo Telegraph của Anh, "Bom Ninja" AGM-114R9X được đánh giá là biến thể mới nhất của dòng tên lửa Hellfire chính thức được Mỹ đưa vào trang bị trong năm 2018.

Theo The War Zone, cuộc "thử lửa" đầu tiên của AGM-114R9X ở tỉnh Idlib, Syria có lẽ đã được tiến hành trong vụ tiêu diệt thủ lĩnh số 2 của Al-Qaeda, Abu Khayr Al Masri, khi hắn đang lái xe ở al-Mastuna vào năm 2017.

Tính tới vụ tấn công hôm 13/8/2020 tại Sarmada, người dân tỉnh Idlib của Syria đã chứng kiến khoảng 8 vụ ám sát bằng loại "vũ khí lạnh" này khi hiện trường cho thấy chỉ huy các nhóm khủng bố IS, al-Qaeda và Tazim Hurras al-Din bị "băm nhỏ" trong xe hơi.

Ảnh hiện trường chiếc xe bị Bom Ninja AGM-114R9X tấn công tại tại Sarmada, Idlib hôm 13/8.

Chi tiết về các vụ ám sát bằng AGM-114R9X trên phần còn lại thế giới là chưa rõ ràng, nhưng căn cứ vào hiện trường các vụ không kích ở tỉnh Idlib, Bom Ninja là vũ khí thường được người Mỹ lựa chọn - ngoại trừ vụ tiêu diệt trùm khủng bố IS al-Baghdadi tháng 10/2019.

Ngoài khả năng tấn công chính xác vào mục tiêu đang di chuyển cũng như "gây thiệt hại quy mô nhỏ" bằng 6 "lưỡi kiếm" được cho là ưu điểm khi sử dụng Bom Ninja, một lý do quan trọng của việc sử dụng vũ khí này có lẽ là nghệ thuật "tâm lý chiến" của Washington .

Nói cách khác, hiện trường kinh hoàng sau các vụ ám sát sử dụng AGM-114R9X là một "tác dụng phụ" giúp người Mỹ khủng bố tinh thần của các thủ lĩnh khủng bố.

Đồ họa miêu tả cách thức triển khai Bom Ninja AGM-114R9X từ UCAV Reaper.

Những kẻ đang "thống trị" Idlib có "kim bài miễn tử"?

Nói tới các nhóm khủng bố ở tây bắc Syria, khó có thể bỏ qua Hayyat Tahrir al-Sham (HTS), nhóm hoạt động mạnh tại "Idlib lớn" (khu vực thuộc các tỉnh Idlib, Aleppo, Latakia và Hama hiện do phiến quân và khủng bố kiểm soát).

Bằng việc tiêu diệt hoàn toàn liên minh Fa Ithbatu (Tanzim Hurras al-Din là nhóm chủ lực) vào tháng 6/2020, nhóm vũ trang bị Mỹ, Anh, Canada, Thổ Nhĩ Kỳ, Nga và Iran liệt vào danh sách khủng bố đã trở thành thế lực quân sự duy nhất đủ khả năng "thống trị" khu vực.

Điều đáng ngạc nhiên là dưới "mưa bom" của người Nga cũng như các vụ ám sát của người Mỹ, "thủ lĩnh" Abu Muhammad al-Joulani và "phó tướng" Abu Jaber Shaykh của HTS vẫn tiếp tục "điều hành" Idlib thông qua một tổ chức "dân sự" gọi là "Chính phủ Cứu rỗi Syria".

Mặc dù bị Bộ Ngoại giao Mỹ ra giá 10 triệu USD cho "cái đầu" của mình, al-Joulani, kẻ được sinh ra tại Cao nguyên Golan và đã từng chiến đấu chống lại người Mỹ ở Iraq chỉ bị ám sát một lần duy nhất vào tháng 2/2019 do một vụ đánh bom kép ở thủ phủ tỉnh Idlib.

Thủ lĩnh khủng bố trong tình trạng hôn mê sau đó đã được đưa đến bệnh viện ở tỉnh Hatay của Thổ Nhĩ Kỳ (Ankara sau đó đã phủ nhận cáo buộc này).

Từ phương thức tiến hành, có thể thấy vụ đánh nói trên nhiều khả năng do các nhóm phiến quân - khủng bố đối địch ở thời điểm đó tại Idlib như IS hay Nour al-Din al-Zenki hoặc tình báo Syria tiến hành hơn là một hoạt động của người Mỹ.

Việc gần không có bất kỳ thành viên cao cấp của HTS thiệt mạng trong các vụ ám sát bằng Bom Ninja ở Idlib hướng chúng ta tới một câu hỏi, phải chăng những kẻ cực đoan này đang có "kim bài miễn tử" của Washington?

Khủng bố trở nên "ôn hòa"?

Theo tổ chức International Crisis Group (ICG), kể từ năm 2016, đã có những dấu hiệu cho thấy HTS đang trong quá trình "biến hình" từ một "chi nhánh" của tổ chức khủng bố quốc tế trở thành một lực lượng chống chính phủ do các tay súng Syria kiểm soát.

Trong một cuộc phỏng vấn vào tháng 2/2020, al-Joulani tuyên bố rằng "hệ tư tưởng của HTS ngày nay dựa trên luật học Hồi giáo, giống như bất kỳ nhóm vũ trang Sunni địa phương khác ở Syria".

Để giải thích về việc Jabhat al-Nusra (tiền thân của HTS) đã từ bỏ lập trường của IS và sau đó là al-Qaeda ở Syria để trở thành một "thực thể độc lập" ở Idlib, al-Joulani nhấn mạnh:

"Khi rời bỏ IS, chúng tôi gần như không có lựa chọn. Tôi phải đưa ra một quyết định nhanh chóng, vì vậy tôi đã tập hợp những người thân tín và nói rằng tôi đang cân nhắc việc thề trung thành với al-Qaeda.

Họ đều khuyên không nên, một số người thậm chí còn mô tả đó là hành động tự sát. Nhưng không ai có thể đưa ra cho tôi giải pháp thay thế.

Tuy nhiên, quan điểm của chúng tôi là không sử dụng Syria như một bàn đạp cho các hoạt động bên ngoài đất nước. Chúng tôi cũng không cho phép những kẻ khác sử dụng mình cho mục đích như vậy. Tôi đã nói rõ rằng chúng tôi sẽ tập trung hoàn toàn vào cuộc đấu tranh ở Syria".

Bức ảnh mới nhất về trùm khủng bố HTS al-Joulani ở Idlib vào mùa hè năm 2020 (Nguồn: Twitter).

Nói cách khác, mặc dù vẫn tiếp tục theo xu hướng Hồi giáo cứng rắn, HTS đã từ bỏ các mục tiêu xuyên quốc gia của al-Qaeda để tập trung xây dựng một "thực thể" ở địa phương.

Theo thời gian, al-Joulani cũng đã loại bỏ hầu hết các thủ lĩnh "cứng nhắc" và không phải người Syria trong HTS.

Thêm một sự trùng hợp khá thú vị là chỉ vài tháng sau khi ly khai khỏi HTS, những kẻ "cứng nhắc" nói trên - ví dụ như Abu Khayr Al Masri đã làm mồi cho Bom Ninja của người Mỹ.

Mặc dù bị coi là một nhóm khủng bố, viễn cảnh HTS bị tiêu diệt hoặc không còn đủ sức đương đầu với Quân đội Arab Syria (SAA) có thể dẫn tới sự sụp đổ của phiến quân ở Idlib sẽ ảnh hưởng lớn tới cái gọi là "lợi ích" ở Syria của một số thế lực.

Có thể thấy HTS vẫn là "lá bài" có lợi cho "ai đó" trên bàn đàm phán với người Nga hoặc xa hơn là tương lai Syria hậu chiến, miễn là al-Joulani vẫn duy trì cam kết "nước sông không phạm nước giếng" tức là không mở rộng hoạt động khủng bố ra bên ngoài quốc gia Trung Đông này.

Mặc dù trở nên "Syria hóa" nhưng lập trường Hồi giáo cứng rắn của HTS được cho là đối nghịch với các nhóm vũ trang được phương Tây coi là "ôn hòa".