Công dụng quý của long nhãn
Nhãn quả - thực phẩm bổ dưỡng, có nhiều công dụng quý.
Long nhãn là cùi của quả nhãn, tên gọi khác lệ chi nô, á lệ chi. Long nhãn có màu cánh gián (nâu vàng sẫm) khô bóng và mềm, vị ngọt đậm, mùi thơm.
Tên khoa học: Euphonri longana lamk.
Thuộc họ: Họ bồ hòn Sapendaceae.
Theo Y học cổ truyền long nhãn có vị ngọt, tính bình, quy kinh can tỳ.
Có tác dụng bồi bổ tâm tỳ, dưỡng tâm an thần , quy tỳ, kiện tỳ khí sinh ra tâm huyết, chữa các chứng suy nhược thần kinh, ăn ngủ kém, hay hồi hộp, trống ngực, hay sợ hãi, hay quên, hoa mắt chóng mặt , huyết áp thấp.
Bài thuốc hay có long nhãn
Long nhãn vị thuốc chữa mất ngủ , suy nhược thần kinh.
Bài thuốc kinh điển có chứa long nhãn mà mỗi sinh viên y học cổ truyền nào cũng phải đều biết đó là: "Quy tỳ thang".
Thành phần: Nhân sâm 8g (hoặc đảng sâm 12g), đại táo 3 quả, hoàng kỳ 12g, bạch truật 12g, phục thần 12g, toan táo nhân 12g, long nhãn 12g, quế nhục 4g, mộc hương 2 g, chích cam thảo 4g, đương quy 8g, viễn chí 5g, sinh khương 3 lát.
Cách dùng: Ngày dùng 1 thang, đổ 6 bát nước đun cạn còn 2 bát, chia 2 lần uống sáng chiều sau ăn.
Đặc điểm nổi bật của bài thuốc trên là chữa chứng tâm tỳ hư nhược mà gây mất ngủ, long nhãn vị ngọt vào tỳ làm tỉnh tỳ. Tỳ sinh huyết, huyết dồn về tâm thần mới trú ngụ được, vậy nên chữa được chứng mất ngủ, chứng tâm tỳ hư nhược.
Nhân sâm và long nhãn là những vị thuốc chữa mất ngủ.
Chữa tâm thận hư nhược: Ba kích 100g, long nhãn 100g, táo tàu 50g, thái nhỏ ngâm với 1 lít rượu trắng 40º, để càng lâu càng tốt. Ngày uống hai chén con trước bữa ăn.
Chữa suy nhược thần kinh, mệt mỏi , yếu sinh lý: Gạo nếp đã ủ men 1kg, long nhãn 500g, ngâm với 5 lít rượu trắng, ngâm trong 49 ngày rồi lấy ra dùng, mỗi ngày uống 1 chén nhỏ (30 ml hoặc 50 ml tỳ tửu lượng).
Chữa mồ hôi trộm, sốt hâm hấp vào buổi chiều, khát nước, đại tiện táo, tiểu ít, da khô: Long nhãn nhục 40g, cao ban long 40g. Trước tiên, đun long nhãn với một chén nước cho sôi kỹ, sau đó cho cao ban long (đã cắt vụn) vào và đun cho tan hết. Để nguội rồi cắt từng miếng nhỏ. Ngày uống hai lần vào buổi sáng sớm và buổi tối trước khi đi ngủ, mỗi lần uống 10g với nước ấm.
Trị tiêu chảy do tì hư: 30 quả long nhãn khô cùng 3-5 lát gừng tươi. Dùng hai thứ nấu nước để uống trong ngày.
Nước uống từ long nhãn: Long nhãn 30g, sâm bố chính 20g (tẩm nước gừng sao vàng) hãm uống trong ngày. Dùng tốt cho người suy nhược, mất ngủ.
Viên hoàn từ long nhãn: Long nhãn 100g, giã nhuyễn trộn với bột hạt sen 100g, mật ong vừa đủ hoàn viên. Ngày uống 3 lần, mỗi lần 12g. Dùng cho người hay lo lắng mà gây mất ngủ, thể trạng gầy yếu.