Trong bài viết trên trang СвободнаяПресса mang tựa đề: "Российские наемники взбунтовались и ищут защиты на Западе - Lính đánh thuê Nga nổi loạn và tìm kiếm sự bảo vệ ở phương Tây", tác giả Alexey Verkhoyantsev đã đặt vấn đề rằng tại sao chính quyền không có lợi khi hợp thức hóa các công ty quân sự tư nhân từng xuất hiện tại các điểm nóng?
Lính đánh thuê Nga nổi loạn
Binh lính của các công ty quân sự tư nhân (QSTN) Nga và một vài tổ chức cựu chiến binh đã gửi đơn lên Tòa án hình sự quốc tế với yêu cầu khởi tố điều tra đối với những người sáng lập ra các công ty QSTN. Thông tin này do chủ tịch Ủy ban Đại hội sĩ quan toàn Nga, ông Evgeny Shabaev chia sẻ.
Theo lời của ông Shabaev, lá đơn này được 357 đại biểu của 52 tỉnh thành phố thuộc Nga đại diện cho 18 tổ chức xã hội liên tỉnh và toàn quốc ủng hộ.
Như trong lá đơn ghi rõ, các lính đánh thuê Nga đang tham gia vào các cuộc xung đột ở Donbass, Syria, Lybia, CH Trung Phi, Gabon, Bắc và Nam Sudan, Yemen và các quốc gia châu Á và châu Phi.
Có hàng trăm người trong số họ đã bỏ mạng. Chính quyền Nga không công khai thừa nhận binh lính của các công ty QSTN, hậu quả khiến họ phải tham chiến như "lính tình nguyện".
Điều này tước đi địa vị pháp lý của họ, khiến họ không chỉ không nhận được sự hỗ trợ về kinh tế và phục hồi chức năng từ phía chính phủ như các cựu chiến binh, mà họ còn bị buộc tội làm lính đánh thuê.
Những người viết đơn đã yêu cầu áp dụng trách nhiệm hình sự cá nhân đối với những người sáng lập ra các công ty QSTN.
Lính đánh thuê Nga ở Syria. Ảnh minh họa.
Ông Shabaev nhắc lại rằng vào tháng 7 năm nay, binh lính của các công ty QSTN đã gửi đơn đề nghị hợp thức hóa các công ty QSTN lên Văn phòng tổng thống. Kết quả là họ đã nhận được câu trả lời từ Bộ Quốc phòng Nga rằng tổ chức và hoạt động của các nhóm tương tự ở Nga bị coi là vi phạm hiến pháp.
"Các công ty QSTN được nghĩ ra ở phương Tây, hiện tượng này không phù hợp với văn hóa của người Nga. Mỹ thường xuyên và đang sử dụng những tổ chức này phục vụ cho các lợi ích quốc gia của họ trên khắp thế giới. Và họ không thấy bất cứ điều gì phi pháp đối với hoạt động này.
Cách đây không lâu, một đại diện của tổ chức nổi danh Blackwater đã có bài phát biểu mà trong đó ông ta bày tỏ ý kiến của mình về việc chỉ cần 350 lính đánh thuê của tổ chức này để thiết lập trật tự tại Afghanistan, điều mà các đơn vị của NATO không thể làm được trong nhiều năm qua", chuyên gia quân sự Nga, ông Alexei Leonkov phân tích.
Tuy nhiên, theo ông Leonkov, cần phải nói rằng các công ty QSTN Mỹ không được chào đón ở hầu hết các nơi trên thế giới bởi vì họ hành động "vì lợi ích của Mỹ" bất chấp ý kiến của người dân địa phương.
Lính đánh thuê Nga bị đặt ngoài vòng pháp luật
Theo truyền thống của Nga có một hiện tượng khác mà được gọi là tổ chức lính tình nguyện. Các lính tình nguyện của Nga đã và đang được cử tới các điểm nóng, bắt đầu từ thế kỷ XIX. Truyền thống này không bị gián đoạn kể cả vào thời kỳ Liên Xô.
Có thể nhắc tới các lính tình nguyện Liên Xô ở Tây Ban Nha và những nước khác. Thậm chí hiện tượng này còn được ghi nhận và hỗ trợ một cách hợp pháp.
Nhưng vào thời điểm hiện nay không có sự hỗ trợ đó. Về hình thức, những người tham chiến bên phía Serbia, lấy ví dụ, bị coi là ngoài vòng pháp luật. Bởi vì hoạt động của họ, về mặt pháp lý, có thể bị coi là lính đánh thuê, thổ phỉ,…
Có nghĩa là họ sẵn sàng hi sinh cho lý tưởng, nhưng họ lại có thể bị coi là những kẻ phạm tội. Điều này, tất nhiên, là bất hợp lý.
Lính đánh thuê Nga ở Syria. Ảnh minh họa.
Khi bắt đầu phân tích những tình huống liên quan tới hoạt động của các công ty QSTN Nga, thì phát hiện ra rằng có nhiều thứ bị bịa đặt, thổi phồng.
Lấy ví dụ, vụ việc ồn ào nhất khi các công dân Nga và Ukraine bỏ mạng tại Deir Ezzor liên quan tới việc họ đã tự quyết định hành động mạo hiểm mà không vì lợi ích của Nga hay Syria.
Chính điều này chứng tỏ rằng họ đã không nhận được sự hỗ trợ của lực lượng không quân Nga và phải chịu mất mát khi bị tập kích.
Công khai mà nói thì Nga không có các công ty QSTN. Tuy nhiên, có nhiều tên tuổi được nhắc đến như Wagner, Prigozin. Xung quanh những tên tuổi này là các câu chuyện mang tính huyền thoại, nhưng phần nhiều là hư cấu.
Hiện nay đang nổi lên vấn đề lính tình nguyện tại Donbass, mà về mặt pháp lý bị coi là lính đánh thuê. Chính vì thế nên nhiều người trong số họ thường bị trục xuất về nước. Vấn đề này liên quan tới cả công dân Nga lẫn công dân nước ngoài tham chiến vì các lợi ích của Nga.
Về hình thức, bất cứ ai tham chiến bên phe CH Donetsk và CH Lugansk đều có thể phải chịu trách nhiệm hình sự. Như chúng ta thấy, điều tương tự thường xuyên xảy ra – những cựu lính tình nguyện bị giao nộp cho các cơ quan an ninh Ukraine.
Ở đây tất nhiên có nhiều vấn đề. Việc chính thức thành lập công ty QSTN sẽ mang lại mối hiểm họa liên quan tới việc các lực lượng này vào một thời điểm nào đó sẽ thoát khỏi tầm kiểm soát của chính phủ và chấm dứt hành động vì lợi ích của Nga.
Suy cho cùng, cần phải hợp pháp hóa địa vị pháp lý của lính tình nguyện – những ai đi theo tiếng gọi của con tim để giúp đỡ thường dân bị đàn áp và bóc lột. Không chỉ có người Nga tới Donbass, mà cả công dân Serbia, Pháp, Mỹ và nhiều nước khác nữa.
Cần phải căn cứ từ quan điểm cho rằng lính tình nguyện là những người có lý tưởng. Lính đánh thuê hôm nay có thể chiến đấu bên phe quân trắng, ngày mai lại cho phe quân đỏ. Ai trả nhiều tiền hơn thì anh ta về phe đó.
Lính tình nguyện chiến đấu vì những chính kiến của mình. Và nếu anh ta hôm nay chiến đấu trong hàng ngũ quân đội Ukraine, ngày mai cho công ty QSTN của Mỹ, ngày kia lại trong hàng ngũ các phần tử Hồi giáo cực đoan, thì anh ta không thể được coi là lính tình nguyện.