Vào ngày 2/4/1982, chính quyền quân sự của Argentina chiếm giữ Quần đảo Falkland – một lãnh thổ hải ngoại của Vương quốc Anh. Ba ngày sau, London đáp trả bằng cách cử một lực lượng đặc nhiệm hải quân đến để đánh đuổi những người Argentina.
Theo tờ RBTH của Nga , các nhà lãnh đạo Liên Xô thời kỳ đó không mấy thiện cảm với chính quyền quân sự của tướng Leopoldo Galtieri ở Bueno Aires, nhưng cuộc xung đột Falkland được cho là cơ hội để Điện Kremlin trả đũa phương Tây do những hành động hỗ trợ các nhóm khủng bố ở Afghanistan.
Ngoài ra, Liên Xô cũng có lý do để ngầm ủng hộ Argentina vì đây là một trong hai quốc gia không tham gia vào lệnh cấm vận thực phẩm đối với Moscow thời điểm đó. Vì vậy, giúp Argentina chống lại Vương quốc Anh cũng là cơ hội để Liên Xô thể hiện sự cảm ơn.
Liên Xô đã quyết định cung cấp thông tin tình báo cho quân đội Argentina về lực lượng đặc nhiệm hải quân Anh. Tuy nhiên, theo một sử gia người Nga, các phi công người Argentina đã không tận dụng được hết những thông tin quan trọng này.
Vệ tinh Liên Xô đã giúp Argentina?
Mặc dù nhiều tài liệu lưu trữ của Liên Xô về cuộc xung đột Falklands vẫn được phân loại bí mật, nhà phân tích chính trị Sergei Briliov đã công bố một số thông tin quan trọng, dựa trên các cuộc phỏng vấn với những sĩ quan quân đội Liên Xô, được tiết lộ trong cuốn sách Fidel, Fútbol and Malvinas.
Nói với tờ báo La Nación của Argentina, nhà phân tích Briliov đã dẫn lại lời kể của giới sĩ quan Liên Xô vào đầu những năm 1980.
"Người đầu tiên tôi đến gặp là Tướng Nikolai Leonov, phó phòng phân tích của KGB trong chiến tranh. Ông xác nhận rằng từ khi bắt đầu cuộc xung đột, có một số vệ tinh Liên Xô đã gửi thông tin cho quân đội Argentina. Tuyên bố này cũng được đồng tình bởi tướng Valentin Varennikov, người khi đó là phó tổng chỉ huy của Bộ chỉ huy lực lượng vũ trang Liên Xô".
Theo nhà phân tích Briliov, vào ngày 15/5/1982, gần sáu tuần sau khi Argentina chiếm đóng quần đảo Falkland, Liên Xô đã đưa vệ tinh Kosmos-1365 vào quỹ đạo để thu thập thông tin cho các lực lượng Argentina ở Nam Đại Tây Dương.
Quần đảo Falkland.
Lợi thế quý giá
Theo nhà phân tích Nga, dữ liệu do vệ tinh tình báo Liên Xô cung cấp đã giúp chiến đấu cơ A-4 Skyhawks của Argentina đánh chìm tàu khu trục HMS Coventry và 19 thủy thủ đoàn của Anh vào ngày 25/5/1982, khiến người Anh thiệt hại 37 triệu bảng.
Cuốn sách của Briliov cũng tiết lộ, Atlantic Conveyor, một tàu buôn của Anh được sử dụng làm tàu vận tải hàng hóa cũng là một nạn nhân khác của sự hợp tác giữa Liên Xô và Argentina.
Hình ảnh do vệ tinh tình báo Kosmos-1365 cung cấp đã góp phần vào sự sụp đổ của con tàu bởi hai tên lửa AM39 Exocet được bắn từ một trong những máy bay chiến đấu Super Étendard của hải quân Argentina.
12 người, 6 máy bay trực thăng Westland Wessex, ba chiếc Boeing Chinook và một chiếc Westland Lynx đã bị phá hủy trong cuộc tấn công. Do những tổn thất này, quân đội Anh đã quyết tâm phải chiếm lại bằng được cảng Stanley của Falkland.
Vẫn còn nhiều hoài nghi
Trên trang blog của mình, nhà sử học Mario Pablo Sciaroni tuyên bố rằng vào lúc 11h00 sáng mỗi ngày trong khoảng thời gian từ tháng 5 đến tháng 6/1982, vệ tinh tình báo Kosmos-1368 của Liên Xô đã hoạt động tại khu vực Falklands ở khoảng cách 240 km.
Ngoài ra, ông cũng tin rằng trong cuộc xung đột, vệ tinh tình báo điện tử Kosmos-1455 và vệ tinh tình báo radar Kosmos 1372 đã cung cấp thông tin quan trọng về các sự kiện trên đảo và môi trường xung quanh.
Liên Xô cũng hỗ trợ hậu cần cho lực lượng vũ trang Argentina bằng không vận qua Brazil, qua đó vũ khí và phụ tùng được chuyển đến Argentina.
Máy bay tầm xa của Liên Xô được phái từ các căn cứ ở Angola cũng thực hiện các nhiệm vụ trinh sát trên không, trong khi các tàu do thám theo dõi hạm đội Anh ở Đại Tây Dương. Một trong những tàu của Liên Xô thậm chí còn hợp tác với hải quân Argentina trong nhiệm vụ cứu hộ.
Đây mới chỉ là một số ít thông tin được tiết lộ qua lời của các sĩ quan Liên Xô, vẫn còn nhiều điều cần biết về sự tương tác bí mật giữa Liên Xô và Argentina trong cuộc xung đột Falkland. Các thông tin này sẽ còn chờ ngày giải mã.