Bài viết dưới đây của ThS.BSNT Thiều Sĩ Sắc, khoa Nam học, Bệnh viện Việt Đức, thành viên hội Y học Tình dục Quốc tế giúp bạn đọc hiểu về xuất tinh sớm và cách hạn chế tình trạng này.
Xuất tinh sớm là một tình trạng tự chẩn đoán, thường người bệnh đi khám vì cho rằng "tôi bị xuất tinh sớm". Tuy nhiên, tỷ lệ nam giới bị xuất tinh sớm theo các thống kê lên tới 20 - 30% ở hầu hết các quốc gia nhưng số lượng người đi gặp bác sĩ thực tế thấp hơn con số đó rất nhiều.
1. Định nghĩa xuất tinh sớm
Xuất tinh sớm được báo cáo trong y văn lần đầu năm 1887 nhưng tới những năm 1970 mới được Masters và Johnson định nghĩa lần đầu tiên: Đó là việc một người đàn ông không thể trì hoãn xuất tinh đủ lâu để bạn tình của anh ta đạt cực khoái trong 50% số lần giao hợp .
Sau đó thì có rất nhiều định nghĩa khác nhau, thậm chí mỗi tổ chức lớn đều bổ sung các định nghĩa của mình sau mỗi vài năm.
Theo Tổ chức Y tế thế giới WHO (1994): Xuất tinh sớm là tình trạng bệnh nhân không có khả năng trì hoãn xuất tinh đủ để tận hưởng cuộc tình, được biểu hiện bằng việc xuất tinh trước hoặc rất sớm sau khi bắt đầu giao hợp hoặc xuất tinh trong trường hợp không đủ cương cứng để có thể giao hợp.
Hiệp hội Tâm thần Mỹ (2009, sửa đổi vào năm 2013): Xuất tinh sớm được đặc trưng bởi 3 yếu tố đi cùng nhau, và khi cả 3 yếu tố này đi cùng nhau thì mới thỏa mãn gọi là bệnh xuất tinh sớm:
Xuất tinh sớm là kiểu xuất tinh trong vòng khoảng 1 phút sau khi thâm nhập vào âm đạo mà không có khả năng kiểm soát sự xuất tinh. Thời gian kéo dài ít nhất 6 tháng và xảy ra trong khoảng 75 - 100% các lần hoạt động tình dục. Quá trình gây ra tình trạng đau buồn nghiêm trọng cho người bệnh.
Hội Niệu khoa Châu Âu (EAU): Người bệnh xuất tinh sớm là không có khả năng kiểm soát xuất tinh trong một khoảng thời gian đủ dài trước khi thỏa mãn.
Hội Niệu khoa Hoa Kỳ (AUA): Xuất tinh sớm là tình trạng xuất tinh xảy ra sớm hơn mong muốn và gây đau khổ cho một hoặc cả hai bạn tình
Hiệp hội Y học Tình dục Quốc tế năm 2014 đã định nghĩa lại xuất tinh sớm, bao gồm 3 yếu tố đi cùng nhau:
Xuất tinh luôn luôn hoặc gần như luôn xảy ra trước hoặc trong khoảng một phút sau khi thâm nhập vào âm đạo. Không có khả năng trì hoãn xuất tinh trên tất cả hoặc gần như tất cả các lần quan hệ tình dục . Có các hậu quả cá nhân tiêu cực, chẳng hạn như đau khổ, phiền muộn, thất vọng và/hoặc tránh tiếp cận tình dục.
2. Phân loại xuất tinh sớm
2.1 Xuất tinh sớm nguyên phát
Hiện tượng này bắt đầu từ những lần quan hệ tình dục đầu tiên. Xuất tinh sớm nguyên phát có một số đặc trưng như: cương cứng sớm, trạng thái hưng phấn cao, thường liên quan tới tiền sử gia đình và thời gian quan hệ chỉ trong khoảng 1 phút.
2.2 Xuất tinh sớm thứ phát
Xuất tinh sớm thứ phát thường gặp ở những người đã có gia đình. Trước đó có thời gian quan hệ tình dục bình thường (trên 5 phút) nhưng hiện tại giảm đáng kể, thường là dưới 3 phút.
Đến năm 2009, hai nhà khoa học Waldinger và Schweitzer đã mô tả thêm 2 biến thể của xuất tinh sớm là thay đổi và chủ quan.
2.3 Xuất tinh sớm thay đổi
Tình trạng xuất tinh không cố định, hay người ta còn gọi nó là xuất tinh sớm hoàn cảnh. Lúc bình thường (trên 5 phút) nhưng có lúc lại nhanh (dưới 3 phút).
2.4 Xuất tinh sớm chủ quan
Thời gian quan hệ hoàn toàn bình thường (trên 5 phút), nhưng người bệnh vẫn không thấy hài lòng hoặc chưa thỏa mãn được bạn tình.
3. Nguyên nhân gây xuất tinh sớm
Xuất tinh sớm có nguyên nhân do đâu, tại sao bạn bị xuất tinh sớm? Trong y học điều trị theo nguyên nhân được xem là điều trị tận gốc, chỉ như vậy mới có thể điều trị triệt để, khỏi bệnh hoàn toàn.
3.1 Do quy đầu quá nhạy cảm
Việc này làm cho ngưỡng kích thích của dương vật thấp. Ở những người xuất tinh sớm thường có quy đầu rất nhạy cảm.
3.2 Không có khả năng hoặc giảm khả năng kiểm soát xuất tinh
Hay còn gọi là ngưỡng xuất tinh của bệnh nhân thấp.
3.3 Rối loạn dẫn truyền serotonin
Serotonin là chất dẫn truyền thần kinh cực kỳ quan trọng trong quá trình xuất tinh. Bản thân thuốc SSRI (Selective Serotonin Reuptake Inhibitors) được dịch sang tiếng Việt nghĩa là thuốc ức chế tái hấp thu serotonin, nó được hầu hết các nước chấp thuận là thuốc duy nhất cho tới giờ được cấp phép để điều trị xuất tinh sớm.
Rối loạn dẫn truyền serotonin gây ra chủ yếu xuất tinh sớm nguyên phát và thường có liên quan tới yếu tố di truyền. Tức là trong gia đình có bố hoặc ông bị xuất tinh sớm thì con/cháu đều có thể bị xuất tinh sớm. Chiếm khoảng 2-5% nam giới.
3.4 Do tâm lý
Mắc các bệnh lý tim mạch, viêm niệu đạo... cũng có thể là nguyên nhân gây ra tình trạng xuất tinh sớm.
Xuất tinh sớm nguyên phát, chủ yếu nguyên nhân là rối loạn dẫn truyền serotonoin nhưng nó chỉ chiếm 2-5% nam giới nói chung, trong khi tần suất xuất tinh sớm chiếm khoảng 20-30% nam giới trưởng thành. Nói cách khác, các loại xuất tinh sớm thứ phát, thay đổi hay chủ quan đều là hậu quả của các vấn đề tâm lý là chính, kết hợp với khả năng kiểm soát xuất tinh kém.
Những người bị xuất tinh sớm thường có tâm lý căng thẳng, lo sợ khi quan hệ tình dục. Nguyên nhân này thường gặp ở các bạn trẻ do chưa có kinh nghiệm về tình dục ở những lần quan hệ đầu tiên hoặc ở người lớn tuổi nhưng gặp đối tác mới khiến tâm lý hồi hộp hoặc hưng phấn quá cao. Nếu đã quan hệ tình dục nhiều hơn 10 lần rồi mà số lần quan hệ bị xuất tinh sớm > 50% thì coi như bị xuất tinh sớm. Và lúc này nguyên nhân sẽ chuyển thành bệnh lý về thần kinh.
3.5 Do bệnh lý
Khi mắc một số bệnh như tim mạch, viêm niệu đạo, viêm tiền liệt tuyến, chấn thương cột sống, bệnh thận… cũng có thể là nguyên nhân dẫn đến tình trạng xuất tinh sớm ở nam giới. Ngoài ra những nam giới có thể chất yếu, cơ thể mệt mỏi, ngủ không đủ giấc… cũng thường mắc phải tình trạng xuất tinh sớm.
4. Hậu quả của xuất tinh sớm
Với hầu hết nam giới, nó sẽ gây ra cảm giác tự ti, mặc cảm, xấu hổ khi người đàn ông đứng trước phụ nữ, không tự tin với bản thân trong công việc và các mối quan hệ xã hội.
Thậm chí là tâm lý sợ phải quan hệ tình dục, trầm cảm… điều đó như vòng xoáy bệnh lý, khiến cho tình trạng bệnh ngày càng nặng hơn
Việc không thường xuyên thỏa mãn được vợ/bạn gái làm ảnh hưởng tới hạnh phúc gia đình, tình yêu đôi lứa.
5. Điều trị xuất tinh sớm
Điều trị xuất tinh sớm cần tuân thủ theo những nguyên tắc dưới đây:
Làm giảm độ nhạy cảm của quy đầu dương vật, hay là làm trơ quy đầu, tăng ngưỡng kích thích của quy đầu dương vật. Tăng khả năng kiểm soát xuất tinh, hay nâng cao ngưỡng xuất tinh. Cải thiện lượng serotonin ở đầu mút các dây thần kinh. Cải thiện tâm lý, hay làm trơ cảm xúc của bản thân điều này cũng làm tăng ngưỡng kích thích. Sử dụng thuốc đúng chỉ định. Việc lạm dụng các thuốc kéo dài thời gian quan hệ khiến nhờn thuốc, tâm lý phụ thuộc và trông chờ. Khi dừng thuốc có thể khiến bệnh nặng hơn.
Dù là xuất tinh sớm loại nào thì cũng đều có thể cải thiện tốt nếu tuân thủ các nguyên tắc điều trị.
6. Bảng tác dụng các thuốc kéo dài thời gian quan hệ hay sử dụng
Thuốc |
Cơ chế hoạt động | Khả năng kéo dài so với không sử dụng thuốc (lần) |
Tác dụng phụ |
Thuốc gây tê tại chỗ | Giảm nhạy cảm của quy đầu. | EMLA: 5.6 TEMPE: 3-6.3 | - Giảm khoái cảm. - Bạn tình: tê môi, âm đạo, khó chịu khi tiếp xúc với thuốc. |
Thuốc ức chế tái thu chọn lọc serotonin (SSRIs) | Tăng nồng độ serotonin tiếp xúc với tế bào hậu synap. | Paroxetin: 2.68- 11.6 Citalopram: 1.2 Dapoxetine: 3.6- 4.3 | - Buồn nôn. - Chóng mặt. - Đau đầu. - Tiêu chảy. |
Tramadol | Tác dụng lên hệ thần kinh trung ương. | 3.3-5.6 | - Bị nhờn thuốc. - Nghiện thuốc. - Buồn nôn. - Không tỉnh táo - Hội chứng Serotonin nếu dùng cùng với thuốc SSRIs. |
Thuốc ức chế Phosphodiesterase- 5 (PDE5i) | Giảm sự co thắt của túi tinh và ống dẫn tinh. | Sildenafil: 2.7-3.9 Vardenafil: 6.5 | - Đau đầu - Chóng mặt - Hạ huyết áp tư thế |
Các vấn đề y tế tiềm ẩn cũng có thể gây ra xuất tinh sớm. Do đó, điều quan trọng là phải tìm hiểu xem lý do xuất tinh sớm có liên quan đến bất kỳ vấn đề thần kinh hay vấn đề nào với tuyến tiền liệt hay không.