Cơn đau kéo dài nhiều năm nhưng không phải bệnh
Theo bác sĩ Nguyễn Xuân Anh, chuyên khoa Chấn Thương Chỉnh Hình – Phẫu thuật Bàn tay và Vi phẫu tạo hình, trong quá trình tiếp nhận khám bệnh, bác sĩ đã gặp rất nhiều trường hợp bố mẹ đưa con tới khám vì bé kêu đau chân, nhưng trước đó không té ngã gì. Sau khi khám, chụp X quang, xét nghiệm máu… bác sĩ không phát hiện gì lạ.
Tuy nhiên, tình trạng đau của trẻ cứ tái diễn đi tái lại có khi kéo dài mấy tháng, khiến cha mẹ rất lo lắng không biết con mắc bệnh gì.
Bác sĩ Xuân Anh cho hay, trường hợp trẻ bị đau chân này còn được gọi là đau do tăng trưởng, có thể là chuột rút, đau nhức cơ bắp. Đau thường gặp ở một số trẻ mẫu giáo và trẻ lớn có thể cảm thấy ở cả hai chân, cơn đau thường xảy ra vào cuối buổi chiều hoặc buổi tối, có thể khiến trẻ thức dậy vào giữa đêm.
Đau tăng trưởng thường bắt đầu từ thời thơ ấu, khoảng 3 hoặc 4 tuổi và có thể đau trở lại ở trẻ em từ 8-12 tuổi.
Đau tăng trưởng có thể chỉ đơn giản là đau cơ do các hoạt động chạy nhảy, leo trèo, chơi đùa của các bé vào ban ngày, hoạt động quá tải gây viêm gân cơ. Ở các bé có hoạt động thể thao vận động thể lực cả ngày có khuynh hướng sẽ đau chân nhiều hơn về đêm.
"Nguyên nhân đau có thể giải thích là do sự phát triển của các xương dài vùng sụn tăng trưởng ở gần các khớp kích thích gây đau các phần mềm gân cơ...", bác sĩ Xuân Anh nói.
Trẻ bị đau tăng trưởng sẽ đau ở hai chân, ảnh minh hoạ.
Đừng nghĩ trẻ giả vờ
Cơn đau do tăng trưởng ở mỗi trẻ là khác nhau, trẻ có thể đau nhiều hoặc đau ít thậm chí chỉ mỏi chân. Hầu hết đau do tăng trưởng có thể đến và tự hết. Đau này có thể kéo dài trong nhiều tháng, nhiều năm.
Bác sĩ Xuân Anh cho biết: "Cơn đau thường được cảm nhận vào cuối buổi chiều và buổi tối, ngay trước giờ ăn tối và giờ đi ngủ. Những cơn đau chân có thể đau nhiều đến mức làm cho các bé thức giấc vào nữa đêm và khóc la nhiều.
Nếu con bạn có vẻ hoàn toàn ổn vào buổi sáng, đừng vội nghĩ rằng bé đang giả vờ. Cơn đau tăng trưởng sẽ biến mất vào buổi sáng. Nó thường không ảnh hưởng gì đến khả năng chơi thể thao hoặc hoạt động của trẻ.
Nhìn chung, đau tăng trưởng được cảm nhận ở cả hai chân, đặc biệt là ở phía trước đùi, mặt sau của chân (bắp chân ) hoặc phía sau đầu gối, cổ chân...".
Trên thế giới một số nghiên cứu cho thấy những đứa trẻ bị đau tăng trưởng có thể nhạy cảm hơn với đau cũng dễ bị đau đầu và đau bụng .
Theo bác sĩ Xuân Anh, để chẩn đoán đau tăng trưởng bác sĩ thường phải hỏi kỹ về các triệu chứng đau của bé hiện tại và tiền sử về các cơn đau trước đây của bé. Sau đó, bác sĩ sẽ thăm khám kỹ tình trạng chân bé để loại trừ do các nguyên nhân bệnh lý, chấn thương...
Điều quan trọng là phải loại trừ bất kỳ nguyên nhân có thể khác của cơn đau trước khi chẩn đoán là đau tăng trưởng.
Nếu trẻ bị đau tăng trưởng thì bác sĩ sẽ không tìm thấy bất cứ dấu hiệu bất thường nào khác của các bệnh lý về xương khớp.
Giảm sự khó chịu của cơn đau tăng trưởng
Bác sĩ Xuân Anh cho biết, mát xa là cách giúp trẻ giảm bớt cơn đau tăng trưởng.
Bác sĩ Xuân Anh lưu ý, điều trị đau tăng trưởng phụ thuộc vào mức độ đau của trẻ. Những điều sau đây có thể làm giảm sự khó chịu và giúp trẻ cảm thấy tốt hơn:
Xoa bóp chân (lưu ý không dùng dầu nóng, rượu thuốc)
Kéo căng cơ chân. Điều này có thể khó khăn cho trẻ nhỏ.
Đặt một miếng vải ấm hoặc miếng đệm ấm lên chân bị đau (lưu ý vải ấm không quá nóng để không làm bỏng da).
Nếu cơn đau không thuyên giảm hãy đưa trẻ đi khám, bác sĩ có thể cho trẻ uống thuốc giảm đau thông thường với liều thích hợp cho trẻ.
Bác sĩ Xuân Anh khuyến cáo: "Đau tăng trưởng hầu như sẽ cảm thấy ở cả hai chân. Đau chỉ ở một chân có thể là dấu hiệu của một tình trạng bệnh lý nào đó. Đau tăng trưởng chỉ ảnh hưởng đến cơ bắp chứ không phải khớp và chúng không gây ra khập khiễng hoặc sốt".
Nếu đau có kèm các dấu hiệu sau đây là bệnh lý: ngã, sốt, ăn mất ngon, đi khập khiễng hoặc đi lại khó khăn, phát ban, khớp sưng (đỏ, ấm, đau), mệt mỏi, yếu đuối, giảm cân…
Khi trẻ có nhưng triệu chứng đau kèm theo những dấu hiện trên cần đưa trẻ đi khám chuyên khoa chỉnh hình Nhi sớm.