Cựu BTQP thời Obama: Trước đây Tehran còn dễ dọa, giờ 1 cú "sảy chân" nhỏ cũng đủ khiến Mỹ-Iran "tóe lửa"

Nhân dịp kỷ niệm ngày lễ Quốc khánh Mỹ hôm 4/7 vừa qua, MC radio Marco Werman của đài PRI (Mỹ) đã có cuộc trò chuyện cùng cựu Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ash Carter, quan chức thời chính quyền Barack Obama, nhiệm kỳ 2015-2017.

Sau đây là trích đoạn phỏng vấn về tình hình căng thẳng ngày càng leo thang giữa Mỹ và Iran bên miệng hố chiến tranh hiện nay:

MC Marco Werman: Thưa cựu Bộ trưởng Carter, về tình hình căng thẳng leo thang giữa Mỹ và Iran ở vùng Vịnh hiện nay - các nhà lãnh đạo ở Washington và Tehran đều khẳng định họ không muốn chiến tranh, nhưng hai nước rất có nguy cơ sẽ "sảy chân" vào một cuộc chiến.

Theo ông, trong bối cảnh hiện nay, thì tình hình có thể vượt khỏi tầm kiểm soát của chúng ta như thế nào? Viễn cảnh chiến tranh sẽ ra sao?

Cựu Bộ trưởng Quốc phòng Ash Carter: Tôi nghĩ rằng từ "sảy chân" mà anh vừa nhắc tới là cách nói chính xác về viễn cảnh ấy. Tôi cũng không cho rằng chúng ta [Mỹ] muốn chiến tranh xảy ra - và Tổng thống [Donald Trump] cũng đã khẳng định lập trường của mình. Ông ấy đã nói thẳng như vậy.

Và phía Iran cũng nên tự nhận thức được rằng họ đang không có thế mạnh. Do đó, vấn đề ở đây không phải là một cuộc chiến có chủ đích, mà là hai bên vô tình sảy chân vào chiến tranh.

Khi tôi còn đương nhiệm, 10 thủy thủ của chúng ta từng đi nhầm vào vùng lãnh hải của Iran, bị Tehran bắt giữ, và chúng tôi đã ngay lập tức điều động lực lượng. Máy bay của chúng ta đã được điều tới áp sát khu vực gần Iran, và chúng tôi đã có những hành động thực sự nghiêm túc khi công dân của chúng ta bị bắt giữ. Rất may là phía Iran đã nhanh chóng thả người.

Tuy nhiên, nếu vụ việc tương tự xảy ra vào thời điểm hiện tại, giữa tất cả những căng thẳng này, thì điều đó sẽ giống như vượt qua một giới hạn... Và chỉ cần những vụ việc nhỏ như vậy thôi cũng đủ khiến hai bên vô tình "sảy chân" vào một cuộc xung đột, nhất là trong bối cảnh căng thẳng hiện nay.

Cựu Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ash Carter

MC Marco Werman: Nhìn lại thỏa thuận hạt nhân Iran trong bối cảnh hiện nay, ông cho rằng thỏa thuận này còn đem lại lợi ích gì cho Mỹ không?

Cựu Bộ trưởng Quốc phòng Ash Carter: Đầu tiên, phải khẳng định đó đơn thuần là một thỏa thuận hạt nhân. Khi còn là Bộ trưởng Quốc phòng, thì bản thỏa thuận này đã giúp tôi trút bỏ một phần gánh nặng về Iran, nhưng vẫn còn những phần khác chưa được giải quyết.

Tôi biết người ta thường chỉ trích thỏa thuận này là "không giải quyết được tất cả". Thế nhưng tôi sẽ không khuyên Tổng thống vứt bỏ bản thỏa thuận ấy. Nhưng giờ thì mọi chuyện đều đã được quyết định xong xuôi rồi, nuối tiếc nữa cũng không để làm gì.

Anh đã đặt câu hỏi về lợi ích của thỏa thuận đó. Khi Tổng thống Obama còn đương chức, họ [Iran] đã thực hiện nhiều động thái không thể đảo ngược được, như việc phá hủy lò phản ứng hạt nhân, hay phá hủy một loạt máy li tâm. Đó chính là những lợi ích mà chúng ta có được, dù giờ đây chúng ta đã rút khỏi thỏa thuận đó. [...]