Công dụng của trà hoa đậu biếc

Đậu biếc (Clitoria ternatea L.) còn được gọi là đậu hoa tím, bông biếc, là một loài cây leo, thân thảo, sống nhiều năm.

Hoa có màu xanh tím, xanh lam đậm hoặc màu trắng, nhưng phổ biến nhất là màu xanh tím. Màu xanh tím là do chúng chứa nhiều anthocyanins – loại sắc tố chống oxy hóa cũng được tìm thấy trong các loại trái cây và rau có màu xanh và tím khác.

Trong y học cổ truyền, hoa đậu biếc có thể được sử dụng để kiểm soát mồ hôi, lợi tiểu, giải độc cơ thể và từ đó giúp làn da được mềm mịn, căng bóng hơn. Đồng thời, trà đậu biếc còn là một trong những loại nước uống giúp cải thiện lượng đường trong máu, ngừa bệnh tiểu đường.

Trà hoa đậu biếc được làm bằng cách ủ những cánh hoa đậu biếc khô với nước sôi. Sau khi pha, trà có thể đổi màu thành đỏ, tím hoặc xanh lá cây, tùy thuộc vào độ pH của trà. Ở lần pha đầu tiên, trà thường có màu xanh đậm. Sau khi thêm vài giọt chanh (có tính acid), nước trà sẽ chuyển sang màu tím nhạt hoặc tím sẫm, hoặc nếu thêm một vài bông hoa dâm bụt, nước trà sẽ có màu đỏ tươi…

Hoa đậu biếc giàu chất chống oxy hóa

Ngoài việc làm cho trà có màu xanh đặc biệt, anthocyanins có trong trà cũng chịu trách nhiệm cho các đặc tính dược phẩm của trà. Đó là lý do tại sao nó từ lâu đã được sử dụng trong y học Ayurvedic để điều trị nhiều bệnh.

Cũng cần lưu ý rằng hoa đậu biếc được sử dụng làm thuốc nhuộm thực phẩm tự nhiên và làm hoa trang trí trên toàn thế giới…

1. Lợi ích của việc uống trà hoa đậu biếc

Dưới đây là một số lợi ích phổ biến nhất dựa trên bằng chứng của việc uống loại trà này:

1.1 Hoa đậu biếc giàu chất chống oxy hóa

Chất chống oxy hóa là những hợp chất có lợi giúp loại bỏ các phân tử - gốc tự do. Quá nhiều gốc tự do trong cơ thể có thể dẫn đến stress oxy hóa, thúc đẩy sự khởi đầu của một số bệnh…

Hoa đậu biếc rất giàu anthocyanins - cụ thể là delphinidin. Chất này chủ yếu tạo ra màu xanh đậm đến tím.

Anthocyanins là một nhóm chất chống oxy hóa. Chúng có mặt trong trái cây, rau và hoa ăn được và mang lại tác dụng hữu ích chống lại các bệnh như bệnh tim, đái tháo đường và một số loại ung thư.

Bằng chứng cũng cho thấy rằng delphinidin bảo vệ chống lại quá trình peroxy hóa lipid - một quá trình làm hỏng màng tế bào, thúc đẩy quá trình lão hóa và gây ra sự hình thành hợp chất gây ung thư malondialdehyde (MDA).

Ngoài ra, một nghiên cứu nhỏ trên nhóm đàn ông thừa cân hoặc béo phì cho thấy uống chiết xuất hoa đậu biếc sau bữa ăn nhiều chất béo giúp duy trì mức độ cao của Glutathione peroxidase (Gpx). Gpx là một loại enzym chống oxy hóa giúp giảm quá trình peroxy hóa lipid.

1.2 Hỗ trợ tăng cường sức khỏe tim mạch

Uống trà hoa đậu biếc có thể tăng cường sức khỏe tim mạch bằng cách cải thiện huyết áp và mức cholesterol.

Các nghiên cứu trên động vật cho thấy chiết xuất hoa đậu biếc có thể làm giảm huyết áp thông qua các đặc tính làm co mạch - có nghĩa là nó giúp mở rộng mạch máu để tăng cường lưu thông máu.

Ngoài ra, loài hoa này còn có tác dụng chống huyết khối, có thể ngăn ngừa sự hình thành các cục máu đông, một yếu tố nguy cơ dẫn đến đột quỵ.

Một nghiên cứu nhỏ được đề cập trước đó ở nhóm người đàn ông bị thừa cân hoặc béo phì cho thấy rằng uống chiết xuất hạt đậu biếc sau bữa ăn nhiều chất béo làm giảm sự hình thành các tế bào mỡ và sự tích tụ của chất béo trung tính.

Điều này có nghĩa là chiết xuất hoa đậu biếc có thể cải thiện nồng độ lipid máu cao bất thường sau bữa ăn - một yếu tố dự báo bệnh tim.

Để giải thích tác dụng này, các nhà nghiên cứu suy đoán rằng chất chống oxy hóa của hoa ức chế lipase tuyến tụy, một loại enzyme có nhiệm vụ phá vỡ chất béo trong chế độ ăn uống.

Trà hoa đậu biếc.

1.3 Giảm nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường

Anthocyanins trong trà có thể giúp kiểm soát lượng đường trong máu. Một số nghiên cứu cho thấy rằng chất chống oxy hóa có thể ức chế các enzym tiêu hóa carb như alpha-glucosidase ruột, alpha-amylase tuyến tụy và sucrase ruột.

Bằng cách ức chế các enzym này sẽ giúp làm chậm quá trình tiêu hóa và hấp thụ đường, làm giảm lượng đường trong máu và lượng insulin.

Nồng độ insulin trong máu giảm có liên quan đến việc giảm nguy cơ kháng insulin, rối loạn chức năng mạch máu, béo phì và hội chứng chuyển hóa.

Tuy nhiên, nghiên cứu trên người vẫn có những phát hiện trái ngược nhau khi phân tích các đặc tính chống bệnh đái tháo đường của trà hoa đậu biếc.

Một nghiên cứu ở nhóm người trưởng thành khỏe mạnh đã xác định rằng tiêu thụ đường sucrose - hoặc đường ăn - với 1 hoặc 2 gam chiết xuất hạt đậu biếc dẫn đến lượng insulin và lượng đường trong máu bị ức chế 30 phút sau đó, cho thấy cải thiện việc kiểm soát lượng đường trong máu sau bữa ăn.

Ngược lại, một nghiên cứu nhỏ ở nhóm người đàn ông bị thừa cân hoặc béo phì không tìm thấy sự khác biệt đáng kể về lượng đường trong máu sau một bữa ăn nhiều chất béo được bổ sung cùng một lượng chiết xuất hạt đậu biếc.

Ngoài ra, các nhà khoa học lưu ý rằng, trong các nghiên cứu sử dụng chiết xuất từ hoa chứ không phải trà. Trà loãng hơn nhiều, nó không chắc có những tác dụng đáng chú ý tương tự.

1.4 Lợi ích khác

Các lợi ích tiềm năng khác của việc uống trà hoa đậu biếc bao gồm:

- Đặc tính chống nấm và kháng khuẩn: Một số chất chống oxy hóa nhất định được tìm thấy trong hoa có thể cung cấp đặc tính chống nấm chống lại bào tử nấm Penicillium expansum và đặc tính kháng khuẩn chống lại vi khuẩn S. mutans và S. aureus.

- Cải thiện sức khỏe não bộ: Các nghiên cứu trên động vật cho thấy chiết xuất đậu biếc có thể cải thiện trí nhớ và ngăn ngừa mất trí nhớ thêm trong bệnh Alzheimer, mặc dù không có nghiên cứu nào xác nhận những tác dụng này ở người.

-Thay trà không chứa caffein: Do trà được làm từ hoa đậu biếc chứ không phải từ cây trà xanh (camellia sinensis) - nguồn cung cấp caffeine trong trà đen - nên nó là một loại đồ uống không chứa caffeine.

-Làm chất tạo màu thực phẩm tự nhiên: Màu xanh lam của hoa đậu biếc là một sự thay thế phổ biến cho chất tạo màu thực phẩm, an toàn cho sức khỏe.

Hoa đậu biếc nhuộm màu thực phẩm

2. Cách pha trà hoa đậu biếc

Pha một tách hoa đậu biếc rất dễ dàng, bạn có thể thưởng thức nóng hoặc lạnh:

1 cốc (khoảng 240 ml) nước sôi 3–5 bông hoa đậu biếc hoặc 1 thìa cà phê hoa đậu biếc khô hoặc 1 túi trà hoa đậu biếc. 

Đường, mật ong hoặc chất làm ngọt khác (tùy chọn) 

Nước ép từ nửa quả chanh hoặc chanh (tùy chọn)

Đặt hoa đậu biếc hoặc túi trà vào cốc và thêm nước sôi. Để yên trong 5 phút hoặc cho đến khi nước chuyển sang màu xanh lam sáng. Cho đường hoặc mật ong để làm ngọt (nếu muốn) rồi thưởng thức.

Cũng có thể thêm chanh hoặc nước cốt chanh, giúp tăng thêm hương vị, và làm giảm độ pH của trà, và thay đổi màu sắc của trà từ xanh lam sang tím.

Để thưởng thức một ly trà mát lạnh trong ngày hè nóng nực, bạn chỉ cần để trà nguội, chuyển sang ly và thêm đá bào.

3. Một số lưu ý

Mặc dù hoa đậu biếc thường được coi là an toàn, nhưng thỉnh thoảng vẫn có một số trường hợp báo cáo về các tác dụng phụ như: buồn nôn, tiêu chảy, dị ứng… (mặc dù chưa được chứng minh).

Tuy nhiên, các biện pháp thận trọng sau đây được khuyến nghị để loại bỏ các tác dụng phụ nêu trên:

- Những người có hệ tiêu hóa nhạy cảm nên cẩn thận khi tiêu thụ hoa đậu biếc, đặc biệt là lần đầu tiên. 

- Những người bị dị ứng nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi dùng thử lần đầu. 

- Phụ nữ mang thai và cho con bú cũng phải hỏi ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng bột trà đậu biếc. 

- Nếu sử dụng bất kỳ loại thuốc nào, bạn nên hỏi ý kiến bác sĩ để đảm bảo rằng sự kết hợp giữa trà và thuốc sẽ không gây hại hoặc sẽ không làm cho thuốc kém hiệu quả. 

- Trà nên được nhấm nháp từ từ, đặc biệt là lần đầu tiên, vừa để cảm nhận vị giác của bạn vừa để dừng lại ngay khi nhận thấy một số ảnh hưởng đến sức khỏe. 

- Nên dùng với liều vừa phải, từ 1-2 ly (khoảng 5-10 bông, tương đương 1-2 gam hoa khô)/ngày. Những người đang chuẩn bị phẫu thuật, đang dùng thuốc chống đông máu … hãy thận trọng khi dùng...

(Theo HL)