Bạn là một người kiên trì, người chất vấn, người có trách nhiệm hay người chống đối?
Khi bạn bắt đầu hỏi một người về kế hoạch tốt nhất để tự cải thiện bản thân thì câu trả khiến bạn bực bội và thường phải nghe đi nghe lại đó là: “Còn tùy thuộc!”
Câu trả lời này có vẻ khiến bạn cảm thấy họ đang trả lời qua loa cho xong chuyện, nhưng trên thực tế, thực sự không có một phương pháp tổng quát nào có thể giúp bạn giảm cân, tập luyện, trở nên năng suất hơn hay dành nhiều thời gian hơn cho gia đình cả.
Nó còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố như tính cách của bạn, cách bạn được nuôi dạy và bẩm chất sinh học của bạn.
Gretchen Rubin, tác giả của nhiều cuốn sách bán chạy nhất về đề tài hạnh phúc và thói quen, bao gồm cuốn sách gần đây nhất “The Four Tendencies” (Tạm dịch: Bốn khuynh hướng),
đã có sự phân tích sâu hơn vào việc “còn phụ thuộc” bằng cách đưa ra cho mọi người những chiến lược cụ thể dựa trên loại tính cách của họ mà cô nghĩ rằng sẽ làm cho cuộc sống của họ trở nên tốt đẹp hơn.
Rubin cho biết hầu như tất cả mọi người đều sẽ thuộc một trong bốn kiểu người này.
Trang web của Rubin có thể giúp bạn thực hiện một bài kiểm tra để tìm ra kiểu người nào áp dụng cho bạn, và cô cũng cho biết hầu hết mọi người đều có thể biết mình thuộc kiểu nào chỉ bằng cách nghe các mô tả ngắn gọn về mỗi kiểu người.
Bốn khuynh hướng này chủ yếu được nhận diện dựa trên cách bạn phản ứng với những kỳ vọng bên trong (chúng ta tác động lên bản thân) và kỳ vọng bên ngoài (tác động lên chúng ta bởi người khác). Có 4 kiểu người:
Người kiên trì thường đạt được cả kỳ vọng bên trong lẫn bên ngoài, có nghĩa là họ không để người khác hoặc chính họ thất vọng.
Rubin cho biết cô chính là một ví dụ của người kiên trì. Cô thức dậy vào lúc 6 giờ sáng mỗi ngày và thích làm việc ở những địa điểm giống nhau quanh khu phố của cô.
Những người kiên trì thường dễ dàng hình thành thói quen hơn những người khác.
Người chất vấn chỉ đạt được những kỳ vọng bên trong. Họ nghi ngờ và đặt câu hỏi cho tất cả những sự kỳ vọng. Trên hết, họ chỉ làm điều gì đó khi họ cảm thấy nó có ý nghĩa - họ ghét bất cứ điều gì tùy ý.
Như Rubin viết trong “Better Than Before”, những người chất vấn “chống lại các quy tắc vì lợi ích của quy tắc”.
“Những người chất vấn luôn nhận xét: ‘Tôi có thể tuân theo một nghị quyết nếu tôi thấy nó quan trọng, nhưng tôi sẽ không làm theo Nghị quyết đầu năm (mục tiêu được đặt ra vào ngày
mồng 1 tháng Giêng để người ta “nghị quyết”, quyết tâm làm được trong năm), bởi vì ngày đầu tiên của tháng Giêng là một ngày vô nghĩa’”, cô viết.
Người có trách nhiệm đạt được kỳ vọng bên ngoài nhưng phải đấu tranh để đạt được kỳ vọng bên trong. Nói cách khác, họ thường cần hình thức giải trình trách nhiệm với bên ngoài.
Có thể hiểu rằng họ tham gia một lớp học và bắt buộc phải làm bài tập về nhà, hoặc tham gia một đội thể thao với các buổi luyện tập thường xuyên.
Người chống đối thường chống lại cả kỳ vọng bên trong lẫn bên ngoài. Họ coi trọng tính xác thực và tự quyết.
Rubin cho biết nếu bạn yêu cầu một kẻ chống đối làm một điều gì đó, họ có thể sẽ kháng cự và gây bực bội cho người đưa ra yêu cầu.
Biết mình, biết người - khuynh hướng làm cho cuộc sống của bạn trở nên dễ dàng và tốt đẹp hơn
Rubin thấy rằng hầu hết mọi người rơi vào nhóm người có trách nhiệm. Nhóm người chống đối có xu hướng ít nhất.
Một khi bạn biết được khuynh hướng nào mô tả bạn tốt nhất, bạn có thể xác định các chiến lược để hình thành thói quen phù hợp với bạn.
Ví dụ, một người có trách nhiệm có thể tìm một người bạn thân để cùng tập luyện thể thao - những người họ gặp tại phòng tập thể dục mỗi buổi sáng – nhưng tạo ra được hy vọng hay thất vọng thì còn phụ thuộc việc bạn thân của bạn có đủ động lực tập luyện hay không.
Biết được khuynh hướng của người khác cũng rất hữu ích bởi bạn có thể điều chỉnh thói quen của họ theo cách mà bạn muốn thuyết phục họ.
“Nếu bạn đang cố gắng thay đổi một thói quen, giống như việc bạn đang cố gắng tập thể dục nhiều hơn, cố gắng để người khác làm điều gì đó, thì hãy nhớ đến bản tin này, nó thật sự rất
hữu ích khi bạn biết khuynh hướng của bản thân cũng như của những người khác”, Rubin nói: “Giống như bạn tìm thấy được cái nút để ấn vậy”.