Cái chết của "Captain America" và câu hỏi "End Game" nào cho Đông bắc Syria?

Captain America "phiên bản sống" - người hùng của Chiến dịch Kobani thiệt mạng?

Tối ngày 2/6, tờ Jerusalem Post đưa tin Bill Dean, người đóng vai trò quan trọng trong việc lãnh đạo cuộc chiến chống tổ chức khủng bố Nhà nước Hồi giáo (IS), đã thiệt mạng trong một tai nạn khi leo núi Rainier ở Hoa Kỳ vào tuần trước.

AP là hãng truyền thông đầu tiên đưa tin về cái chết của Bill Dean vào ngày 30/5 do một vụ lở đá: "Văn phòng giám định y tế Hạt Pierce xác định nhân thân một người leo núi đã chết trên núi Rainier là Arleigh William Dean 45 tuổi ở Alaska. Hai người leo núi khác bị thương".

Bill Dean phục vụ trong Lực lượng đặc biệt SFOD-D 1 (viết tắt của Lực lượng hoạt động đặc biệt số 1 hay với tên phổ biến hơn là Delta Force) cho tới khi nghỉ hưu năm 2018 và trở về nhà ở Alaska.

Một nhóm Lực lượng đặc biệt Hoa Kỳ hoạt động tại Đông bắc Syria.

Ông được các đồng đội, chiến binh người Kurd (YPG/SDF) và cựu đặc sứ Hoa Kỳ tưởng nhớ vì lòng dũng cảm và khả năng lãnh đạo của ông trong liên minh toàn cầu chống IS do Mỹ lãnh đạo.

Dean có vai trò quan trọng nhất trên chiến trường trong chiến dịch phòng thủ và phản công Kobani và các khu vực khác ở Syria trước mối đe dọa của IS.

Chiến dịch Kobani là một loạt trận đánh then chốt vào năm 2014 và đầu năm 2015.

Là một thành phố ở biên giới Syria-Thổ Nhĩ Kỳ, Kobani bị bao vây bởi IS nhưng không kích của Hoa Kỳ và sự kháng cự quyết liệt của các chiến binh người Kurd cuối cùng đã làm tan vỡ IS với thương vong khổng lồ.

Chiến thắng ở Kobani là khởi đầu cho sự suy tàn và sụp đổ của IS vài năm sau đó và chứng minh cho Hoa Kỳ thấy người Kurd là đối tác quan trọng nhất của Mỹ ở Syria.

Bill Dean đã đóng một vai trò chỉ huy chiến trường quan trọng của lực lượng đặc biệt Hoa Kỳ trong một loạt các chiến dịch quân sự từ Kobani năm 2015 đến Raqqa năm 2017.

Daniel Gade, Cựu Trung tá, Giáo sư và là người đã được Tổng thống Donald Trump đề cử trở thành thành viên của "Ủy ban cơ hội việc làm bình đẳng" nhận xét về Bill Dean:

"Bill Dean tốt nghiệp Học viện Quân sự West Point (năm 1997) và tốt nghiệp Stanford. Anh là một người cha và người chồng tốt.

Dean được coi là một "Captain America" sống (Nhân vật trong loạt truyện tranh và phim của Marvel) với lịch sử tham gia trong nhiều cuộc chiến của Quân đội Hoa Kỳ và ở trong các đơn vị tinh nhuệ nhất".

Một địa điểm tưởng niệm tại Kobani, Syria nơi một chiếc T-55 của IS bị phá hủy năm 2015.

"End Game" nào cho Đông bắc Syria với việc Mỹ rút quân, IS trỗi dậy và Thổ Nhĩ Kỳ xâm lược?

Brett McGurk, đặc phái viên của Liên minh Toàn cầu chống IS từ tháng 10/2015 đến tháng 12/2018, được cho đã bị sốc trước tin về cái chết của Bill Dean và tweet như sau:

"Bill Dean là một chiến binh thầm lặng, người đã giúp lãnh đạo chiến dịch chống IS ở Syria.

Sự can đảm và khéo léo của ông đã biến một tình thế quân sự ảm đạm thành chiến thắng. Cảm ơn Bill, vì tất cả những gì ông đã làm cho đất nước chúng ta".

Ba thành viên của Delta Force tại biên giới Syria - Jordan.

Ông Brett McGurk cũng tìm cách làm nổi bật những bài học từ vai trò của Bill Dean và suy ngẫm về mục tiêu hiện tại của Hoa Kỳ ở miền đông Syria.

"Hãy nghĩ về Bill và một câu hỏi nghiêm túc: Tương lai nào cho đông bắc Syria?".

Vào ngày 1/6, hai vụ đánh bom liên tiếp ở Raqqa (thủ đô cũ của IS) là dấu hiệu cho thấy IS đang tìm cách leo thang tấn công.

Ông McGurk tự hỏi điều gì sẽ xảy ra khi sự hiện diện quân sự của Hoa Kỳ giảm và Nhà Trắng nhiều khả năng sẽ ngưng hỗ trợ quân sự.

IS đã bị đánh bại phần lớn vào tháng 3/2019 trong một chiến dịch quân sự ở tỉnh Deir Ezzor, cho tới thời điểm đó Bill Dean vẫn đóng một vai trò quan trọng trong Liên minh.

Sau khi mất Raqqa vào mùa thu năm 2017, IS đã dần bị bao vây và tàn quân của chúng bị hủy diệt gần khu dân cư Baghouz tả ngạn sông Euphrates.

Nhưng người Kurd và các lực lượng Liên minh vẫn phải mất cả năm 2018 để làm nhóm này suy yếu và ước tính hàng chục nghìn người ủng hộ và chiến binh IS vẫn lẩn trốn trong sa mạc giữa Syria và Iraq.

Ngoài ra, thủ lĩnh IS Abu Bakr al-Baghdadi được cho là vẫn còn sống và đã tung ra một video vào tháng 4/2019.

Lực lượng đặc biệt của SDF trong trận đánh Baghouz năm 2019.

IS gần đây đã thực hiện các cuộc tấn công khủng bố và đốt cháy các cánh đồng nông nghiệp, chúng đã trở lại các phương thức hoạt động trước năm 2013. Điều này đồng nghĩa với việc chúng đang tìm cách châm ngòi cho một cuộc nổi dậy.

Lực lượng Dân chủ Syria (SDF) là đối tác chính của Hoa Kỳ ở miền đông Syria. Họ là một liên minh quân sự được thành lập vào năm 2015 để kết hợp các nhóm vũ trang khác nhau ở miền đông Syria cùng mục đích chiến đấu với IS.

SDF được lãnh đạo bởi Đơn vị Bảo vệ Nhân dân người Kurd (YPG). SDF đã giúp giải phóng một khu vực lãnh thổ rộng lớn của Syria khỏi IS vào thời điểm chúng đang thực thi chính sách diệt chủng đối với người thiểu số ở Syria và Iraq.

Năm 2018, Hoa Kỳ đã cố gắng chuyển hướng các nguồn lực từ việc chỉ chiến đấu cùng với SDF và các thành viên khác sang hướng ổn định hơn.

Họ muốn đào tạo hàng nghìn cựu chiến binh trở thành lực lượng an ninh địa phương, bảo vệ các khu vực khai mỏ và tái xây dựng lại các thành phố bị phá hủy.

Nhưng sự can dự của người Mỹ đã sớm kết thúc, bao gồm sự hiện diện của các chính trị gia Mỹ ở Syria vào tháng 12/2018, khi Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố binh lính Mỹ sẽ rời khỏi Syria.

Kể từ đó, người Mỹ không che giấu ý định sẽ bỏ mặc đồng minh và hợp tác với Thổ Nhĩ Kỳ trên một vùng đệm được cắt ra từ vùng tiếp giáp do SDF quản lý và Thổ Nhĩ Kỳ.

Thổ Nhĩ Kỳ khẳng định rằng YPG và SDF có liên quan đến tổ chức PKK, mà cả Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ đều coi là những kẻ khủng bố. Đây là một trong những vấn đề phức tạp của Syria hiện đại khiến các nhà phân tích không thể đưa ra bất kỳ dự đoán chính xác nào về tương lai.

Tuy nhiên với một "Captain America" am hiểu nghệ thuật tác chiến đặc biệt thiệt mạng do tai nạn, có lẽ sẽ không có một "End Game" tốt đẹp như trong phim ảnh Hollywood, hay một Kobani thứ hai đối với SDF khi chiến sự trở nên căng thẳng hơn trong tương lai.