Trong nhiều thập kỷ, Nga không chỉ bán vũ khí mà còn cho phép mở các cơ sở quân sự trên khắp thế giới để sản xuất vũ khí công nghệ cao cho khách hàng của mình. Đôi khi, họ còn bán giấy phép với toàn bộ tài liệu kỹ thuật về thiết bị quân sự để giúp đối tác nước ngoài có khả năng tự sản xuất vũ khí Nga.
Ấn Độ
Vào giữa những năm 1960, Ấn Độ trở thành khách hàng chính chuyên mua vũ khí của Nga. Theo SIPRI (Viện nghiên cứu hòa bình quốc tế Stockholm), kể từ đó, 1/3 xuất khẩu quân sự của Moscow đã đến New Delhi, mang lại 65 tỷ USD cho ngân sách.
"Bên cạnh việc giao vũ khí có sẵn, Moscow cũng bán giấy phép với đầy đủ tài liệu kỹ thuật để mở quy mô sản xuất vũ khí đầy đủ cho nước sở tại. Dù không phải đại trà, nhưng những thỏa thuận kiểu này thường trở thành một phần trong các thỏa thuận vũ khí trị giá hàng tỷ USD giữa các quốc gia. Điều tương tự cũng xảy ra với Ấn Độ", Ivan Konovalov, Giám đốc Phát triển của Quỹ Thúc đẩy Công nghệ Thế kỷ 21, cho biết.
Theo ông, một trong những giấy phép này đã được bán cho tập đoàn Ấn Độ Hindustan Aeronautics Limited (HAL). Công ty đã sản xuất hơn 200 máy bay chiến đấu hạng nặng Su-30MKI kể từ năm 2000.
Cụ thể, công ty không chỉ lắp ráp máy bay chiến đấu từ các bộ phận đã được chuyển giao từ Nga trước đây mà còn sản xuất toàn bộ thành phần cấu thành máy bay chiến đấu Su-30MKI. Trong thương vụ với HAL, Nga đã trở thành nhà cung cấp nhôm và titan hàng không để sản xuất máy bay.
Như ông lưu ý, Ấn Độ vẫn là khách hàng lớn nhất của vũ khí Nga.
"Quốc gia này nỗ lực đạt được một số hợp đồng về việc lập các cơ sở sản xuất vũ khí, hoặc ít nhất là phụ tùng thay thế, cho các thiết bị quân sự mà họ mua từ chúng tôi. Ví dụ, chúng tôi có một số nhà máy dọc theo bờ biển Ấn Độ để sản xuất phụ tùng thay thế cho tàu thủy và tàu ngầm mà chúng tôi đã bán cho Ấn Độ trong suốt nhiều năm", Konovalov cho biết thêm.
Sắp tới, Kalashnikov Concern cũng sẽ mở một cơ sở ở Ấn Độ, nơi công ty sẽ sản xuất súng trường AK-203 cho quân đội trong nước. Đây là hợp đồng trị giá nhiều triệu USD nữa giữa hai quốc gia, trong đó Ấn Độ có nghĩa vụ sản xuất không dưới 670.000 khẩu súng trường tấn công AK-203 với trị giá 960 USD/chiếc.
Trung Quốc
Nga và Trung Quốc có mối quan hệ quân sự lâu dài dù không phải lúc nào cũng xuôi chèo mát mái. Trong suốt nhiều năm, Moscow đã bán giấy phép sản xuất vũ khí cho Trung Quốc.
"Thời Liên Xô, chúng tôi đã mở một cơ sở sản xuất AK-47 được cấp phép ở Trung Quốc. Các đối tác của chúng tôi đã cải biến khẩu súng trường và đặt tên là Type-56. Nhưng việc sản xuất những khẩu AK nổi tiếng thế giới đã trở thành những bản sao chất lượng kém với vô số trục trặc. Moscow không thích điều đó và không gia hạn giấy phép với người Trung Quốc", Konovalov nói.
Tuy nhiên, ngay cả ngày nay, bạn vẫn có thể tìm thấy các bản sao của AK-47 trên thị trường vũ khí được sản xuất bất hợp pháp tại Trung Quốc. Quay trở lại những năm 1990, chúng tôi cũng đã mở một cơ sở quân sự ở Trung Quốc để sản xuất máy bay chiến đấu Su-27.
"Tuy nhiên, trong những năm qua, thỏa thuận với Trung Quốc đã đổ vỡ và nhà máy từng chế tạo 200 máy bay cho quân đội trong nước chỉ sản xuất được 100 chiếc", chuyên gia này nhớ lại.
Trung Quốc cũng đã mua giấy phép chế tạo xe chiến đấu bộ binh BMP-3 của Nga và tạo ra cỗ máy dựa trên nền tảng này có tên ZBD-04A.
"Đúng vậy, vũ khí của Trung Quốc có một số yếu tố kỹ thuật được áp dụng từ BMP-3 của Nga, thứ mà chúng tôi muốn bán và mở một cơ sở sản xuất quy mô lớn ở Trung Quốc. Thỏa thuận đã đổ vỡ khi Trung Quốc nhận được lô máy đầu tiên để thử nghiệm", ông nói.
Tuy nhiên, có những ví dụ điển hình khác về quan hệ đối tác hiệu quả và sản xuất quân sự chung. Ví dụ, vào năm 2005, Trung Quốc đã đặt hàng và mua - trong khuôn khổ sản xuất được cấp phép - 8 khẩu pháo 76 mm AK-176, tuy nhiên, việc giao hàng vẫn đang được thực hiện.
Theo hợp đồng năm 2011, Nga cũng sản xuất động cơ phản lực cho máy bay chiến đấu J-15 hoạt động trên tàu sân bay.
"Tất cả các nhà máy được mở ở nước ngoài đều thuộc về quốc gia sở tại. Tuy nhiên, Nga có quyền phủ quyết hợp đồng vũ khí tiềm năng với các bên thứ ba đối với vũ khí được sản xuất tại các nhà máy này. Chúng tôi có thể phá bỏ hợp đồng vũ khí với bên thứ ba một cách hợp pháp, nếu Nga cảm thấy rằng các hệ thống vũ khí đó sẽ rơi vào tay bọn khủng bố. Còn không, đất nước đó có thể tự do làm bất cứ điều gì họ muốn và bán vũ khí cho bất cứ ai", Konovalov tuyên bố.
Các Tiểu Vương Quốc Ả Rập Thống Nhất
Đầu năm 2010, nhà sản xuất vũ khí Nga Lobaev Arms được mời tham gia sản xuất súng bắn tỉa tại Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất.
Hợp đồng trị giá hàng triệu USD giữa một công ty vũ khí tư nhân và vương quốc bao gồm sản xuất 200 khẩu súng trường bắn tỉa cho các đơn vị SpecOps sở tại và bán giấy phép vũ khí để sản xuất thêm các khẩu súng bắn tỉa được cải biến cho khu vực Bán đảo Ả Rập.
"Ngày nay, công ty có tên Tavazun. Lúc đầu, công ty chuyên sản xuất súng bắn tỉa của Nga có khả năng bắn trúng mục tiêu ở khoảng cách 600 và 1.800 mét. Nhiều năm trôi qua, chủ sở hữu đã mời các kỹ sư châu Âu từ SIG Sauer để mở rộng kinh doanh và bắt đầu sản xuất súng trường tấn công", Yuri Sinichkin, kỹ sư trưởng tại tập đoàn Lobaev Arms cho biết.
Theo ông, Tavazun sản xuất các phiên bản cải biến của súng trường bắn tỉa DVL-10 dành cho các hoạt động đô thị. Loại vũ khí này được gọi là CSR-308 và khác với vũ khí của Nga ở chỗ có khả năng chống cát.
Nói một cách đơn giản, nó không dễ nhạy cảm với bụi bẩn như các loại súng bắn tỉa của Châu Âu.