Có hai thủ phạm chính đẩy nhanh quá trình lão hóa da là tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời và sản phẩm glycat hóa bền vững (AGEs).
Dưới đây là danh sách 9 thực phẩm khiến bạn nhanh lão hóa hơn:
AGEs là sản phẩm cuối cùng của phản ứng tạo liên kết ngang giữa đường với protein hoặc lipid hay peptides. Mặc dù bạn không thể kiểm soát 100% những thủ phạm gây lão hóa này nhưng việc sử dụng kem chống nắng, tập thể dục thường xuyên, duy trì cân nặng và lưu ý tới chế độ ăn uống tống thể sẽ giúp hạn chế và làm chậm quá trình lão hóa sinh học.
1. Thức ăn cay
Thức ăn cay đặc biệt được ưa thích trong những tháng mùa lạnh nhờ cảm giác "nóng người" mà các món ăn này mang lại.
Tuy nhiên thức ăn quá cay khiến các mạch máu của bạn sưng lên, thậm chí có thể vỡ gây ra một vài vết bầm tím trên mặt. Đặc biệt nếu bạn bị hội chứng đỏ mặt rosacea, một tình trạng khiến da mẩn đỏ ở mũi - cằm - má - trán, phổ biến ở phụ nữ mãn kinh thì tính nóng từ các loại gia vị cay có thể khiến bệnh bùng phát.
Thức ăn cay được ưa chuộng trong mùa lạnh (Ảnh: WebMD)
Ngoài ra, việc ăn cay khiến thân nhiệt tăng lên và cơ thể phải tiết mồ hôi để hạ nhiệt, nếu không may kết hợp với vi khuẩn trên da có thể gây ra các vết thâm hay mụn.
2. Khoai tây chiên, khoai lang chiên
Nếu bạn đang thèm thứ gì đó giòn, hãy thử bánh quy giòn làm từ ngũ cốc nguyên hạt bởi vì các thành phần trong khoai tây chiên sẽ làm cạn kiệt nguồn "tươi trẻ" bên trong bạn cực nhanh.
Việc tiêu thụ axit béo chuyển hóa sẽ kích thích interleukin 6 trong cơ thể. Interleukin 6 là một dấu hiệu của chứng viêm có liên quan tới lão hóa. Ngoài ra trong quá trình chế biến, để khoai tây giòn hơn thì cần chiên ngập dầu ở nhiệt độ cao - ngay cả những loại dầu được làm từ thực vật thì quá nhiều dầu ở nhiệt độ cao khiến giải phóng các gốc tự do gây tổn thương tế bào da. Tiếp xúc với các gốc tự do làm tăng tốc quá trình lão hóa do liên kết chéo tác động tới các phân tử DNA và tính đàn hồi của da.
Cùng với đó là khiến quá trình hô hấp của tế bào giảm và suy yếu chức năng miễn dịch của cơ thể. Hơn nữa, cả khoai tây chiên và khoai lang chiên đều có nhiều muối, chúng hút nước ra khỏi da và gây mất nước và da của bạn cũng dễ bị nhăn nheo hơn.
Các thực phẩm chiên rán ở nhiệt độ cao sẽ giải phóng các gốc tự do gây tổn thương tế bào da (Ảnh: Eatthis. Notthat)
Điều này cũng đúng với các thực phẩm nướng ở nhiệt độ cao như thịt nướng, các loại thức ăn chiên rán khác.
3. Bánh mì trắng
Bánh mì trắng đặc biệt phổ biến trong các bữa ăn, nhất là bữa sáng của người Việt. Khi carbs tinh chế kết hợp với protein sẽ sinh ra AGEs và AGEs có ảnh hưởng trực tiếp tới các bệnh mãn tính cũng như quá trình lão hóa.
Ngoài ra, bánh mì trắng có chỉ số đường huyết cao làm tăng nguy cơ viêm trong cơ thể. Vì thế mà nếu muốn ăn bánh mì, bạn nên thay thế bằng các loại bánh mì ngũ cốc không thêm đường, giàu chất chống oxy hóa và có lợi cho sức khỏe làn da.
Các thực phẩm có chỉ số đường huyết cao khác cũng làm gia tăng nguy cơ lão hóa đó là mì ống, bánh quy, bánh ngọt.
4. Bơ thực vật
Theo một số nghiên cứu thì người không tiêu thụ bơ thực vật hoặc tiêu thụ ít có tổn thương da và sự hình thành nếp nhăn ít hơn so với tiêu thụ nhiều. Các nhà khoa học đã giải thích điều này là do hầu hết các loại bơ thực vật, đặc biệt là loại rắn đều có chứa chất béo chuyển hóa.
Theo một số nghiên cứu thì người không tiêu thụ bơ thực vật hoặc tiêu thụ ít có tổn thương da và sự hình thành nếp nhăn ít hơn so với tiêu thụ nhiều (Ảnh: WebMD)
Chúng làm tăng lượng cholesterol xấu của bạn và giảm lượng cholesterol tốt từ đó tạo ra nguy cơ viêm khắp cơ thể liên quan tới bệnh tim mạch và đột quỵ.
5. Nước tăng lực, soda (nước ngọt)
Một nghiên cứu năm 2016 được công bố trên Tạp chí của Hiệp hội Nha khoa Hoa Kỳ đo độ pH của 379 đồ uống mua tại cửa hàng. Đồ uống có độ pH dưới 3,0 được dán nhãn "cực kỳ ăn mòn" trong khi đồ uống có độ pH từ 3,0 đến 3,99 là "ăn mòn". Nghiên cứu này cho thấy 85 loại nước ngọt có ga là "Cực kỳ ăn mòn" hoặc "Ăn mòn" đối với răng của bạn.
Nước tăng lực có hàm lượng calo và đường cao, đặc biệt làm tăng nguy cơ hỏng men răng và răng nhanh chóng bị ố hơn khiến "nụ cười lão hóa". Ngoài ra, lượng natri và caffein trong nước tăng lực cũng cao đáng kể gây ra mất nước và góp phần tạo nếp nhăn, khiến bạn trông già hơn.
Vì thế mà bạn nên cố gắng uống đủ nước mỗi ngày và nhiều hơn nếu bạn vận động nhiều hoặc uống rượu.
Nước soda thúc đẩy nguy cơ ố vàng men răng (Ảnh: Internet)
6. Mật cây thùa (Agave)
Chất tạo ngọt tự nhiên để thay thế cho đường từ cây thùa này - nghe thì có vẻ lành mạnh hơn- nhưng thực tế mật cây thùa chứa nhiều đường fructose lên tới 90% - loại đường này chỉ có thể phân hủy tại gan.
Khi gan làm việc quá sức, nó sẽ biến đường fructose thành chất béo, phá vỡ collagen khiến các nếp nhăn trở nên rõ ràng và tạo ra nhiều gốc tự do hơn. Các gốc tự do dẫn đến quá trình oxy hóa tế bào và DNA của bạn, và chúng có thể gây ra đủ thiệt hại dẫn đến ung thư hoặc các tình trạng sức khỏe khác.
Mật cây thùa chứa nhiều đường fructose lên tới 90% - loại đường này chỉ có thể phân hủy tại gan (Ảnh: WebMD)
Bên cạnh đó, bạn cũng cần hạn chế các loại siro chứa fructose khác như siro ngô. Loại siro này được đánh giá là có lượng đường cao một cách "ngất ngưởng" thường được bổ sung trong nước ngọt có ga và nước trái cây.
Trong nhiều nhược điểm khác đối với sức khỏe, siro ngô chứa fructose cản trở khả năng sử dụng đồng của cơ thể - giảm hình thành collagen và elastin vốn giúp cho làn da của bạn khỏe mạnh. Nó cũng chứa nhiều calo và khiến bạn có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường và bệnh tim mạch.
7. Thịt lợn xông khói, thịt chế biến sẵn
Theo một nghiên cứu trên Tạp chí Bệnh Alzheimer, nitrat, một chất bảo quản cần thiết trong thịt xông khói ướp muối, có liên quan đến việc gia tăng tử vong do các bệnh liên quan đến tuổi tác, bao gồm cả bệnh Alzheimer và Parkinson.
Hơn nữa, việc ăn các thực phẩm nhiều natri cũng khiến bạn dễ tích nước và đầy hơi hơn. Làn da cũng bởi thế mà sưng húp và mệt mỏi. Thực phẩm nhiều muối gây mất nước và một số nghiên cứu ban đầu cho thấy nó làm hỏng DNA, rút ngắn telomere và đẩy nhanh quá trình lão hóa.
Thực phẩm nhiều muối gây mất nước và một số nghiên cứu ban đầu cho thấy nó làm hỏng DNA, rút ngắn telomere và đẩy nhanh quá trình lão hóa (Ảnh: Eatthis, Notthat)
Khi thịt xông khói kết hợp với pizza cũng tăng nguy cơ viêm nhiễm - nguyên nhân gây lão hóa từ trong ra ngoài do chất béo bão hòa trong đó khiến "trái tim như già hơn". Vì thế mà nhiều chuyên gia dinh dưỡng khuyên rằng, bạn nên ăn một chiếc pizza không có thịt thay bằng lớp rau củ hoặc sử dụng pepperoni không có nitrit hay nitrat.
8. Thịt chứa nhiều phốt phát
Theo một nghiên cứu được thực hiện bởi các nhà nghiên cứu của Đại học Glasgow, ăn quá nhiều thịt đỏ thông thường và không đủ rau củ có thể làm tăng tốc lão hóa sinh học của cơ thể bạn.
Không giống như tuổi sinh lý, tuổi sinh học phụ thuộc vào sức khỏe của gen và có liên quan chặt chẽ với nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến tuổi tác của một người như chứng mất trí nhớ, bệnh Alzheimer, loãng xương và ung thư. Các nhà nghiên cứu nhận thấy mối liên hệ giữa quá trình lão hóa và thịt đỏ bị bơm phốt phát để cải thiện thời hạn sử dụng, độ mềm và hương vị.
Thịt đỏ bị bơm phốt phát để cải thiện thời hạn sử dụng, độ mềm và hương vị gây nhiều nguy cơ đối với sức khỏe (Ảnh: WebMD)
Mặc dù phốt phát là cần thiết để giúp các tế bào của chúng ta hoạt động, cơ thể không thể xử lý lượng phốt phát dư thừa, khiến lượng hóa chất này tích tụ trong máu cao. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra mối liên hệ giữa nồng độ phốt phát trong huyết thanh cao với tỷ lệ mắc bệnh tim, bệnh thận mãn tính, xương yếu và thậm chí tử vong sớm cao hơn.
9. Caffeine
Caffeine là một chất lợi tiểu. Nó kích thích não và nhu cầu đi tiểu của bạn dẫn tới mất nước. Nếu cơ thể không có đủ nước, da của bạn sẽ ngừng giải phóng độc tố, khô khan, nguy cơ vẩy nến và xuất hiện nếp nhăn.
Quá nhiều caffeine ảnh hưởng tới chất lượng giấc ngủ, tăng dấu hiệu lão hóa và hình thành quầng thâm mắt (Ảnh: Eatthis, Notthat)
Ngoài ra, quá nhiều caffein cũng ảnh hưởng tới chất lượng giấc ngủ, tăng dấu hiệu lão hóa và hình thành quầng thâm mắt.
Nhìn chung thì có nhiều cách để bạn trông trẻ hơn tuổi và nếu bạn nghĩ rằng việc dừng ăn các loại thực phẩm kể trên là quá khó - hãy nghĩ tới công thức "cân bằng". Chế độ ăn uống cân bằng giúp cho nhiều người cảm thấy "dễ thở" hơn mà vẫn đảm bảo sức khỏe. Nếu băn khoăn về thực đơn bạn nên tham khảo ý kiến của các chuyên gia dinh dưỡng để có gợi ý phù hợp với bản thân nhất.