Các bệnh không lây nhiễm bao gồm bệnh tim mạch, ung thư, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính và đái tháo đường đang là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu tại Việt Nam, vượt xa tổng số ca tử vong do HIV/AIDS, lao và sốt rét cộng lại.
Trước thực trạng này, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan nhấn mạnh cam kết chính trị mạnh mẽ của Việt Nam trong việc ưu tiên phòng, chống bệnh không lây nhiễm, coi đây là trọng tâm trong tiến trình đổi mới hệ thống y tế.
Theo Bộ trưởng, Nghị quyết số 72 của Bộ Chính trị, ban hành ngày 9/9/2025 về “Các giải pháp mang tính đột phá nhằm tăng cường công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe Nhân dân”, đã đặt ra yêu cầu chuyển đổi căn bản tư duy y tế – từ mô hình tập trung vào điều trị sang chủ động phòng bệnh và nâng cao sức khỏe toàn diện, đặc biệt trong phòng, chống bệnh không lây nhiễm. Đây được coi là yếu tố then chốt để xây dựng một xã hội khỏe mạnh, nâng cao tuổi thọ và chất lượng sống của người dân.
Đáng chú ý, ngày 10/12/2025, Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam đã chính thức thông qua Luật Phòng bệnh. Đây là dấu mốc quan trọng, tạo nền tảng pháp lý vững chắc cho việc chuyển mạnh sang y tế dự phòng, củng cố hệ thống phòng bệnh và triển khai đồng bộ các giải pháp phòng, chống bệnh không lây nhiễm trong thời gian tới.
Tiến sĩ Angela Pratt, Trưởng Đại diện WHO tại Việt Nam.
Nhấn mạnh tính cấp bách của hành động, Trưởng Đại diện WHO tại Việt Nam, Tiến sĩ Angela Pratt cảnh báo: “Hãy tưởng tượng một đại dịch mới lan rộng toàn cầu, cướp đi 45 triệu sinh mạng chỉ trong một năm, trong đó có khoảng nửa triệu người tại Việt Nam. Điều đó đang xảy ra ngay lúc này. Và tình hình sẽ còn nghiêm trọng hơn nếu chúng ta không hành động kịp thời”.
Theo Tiến sĩ Pratt, các bệnh không lây nhiễm hiện là nguyên nhân gây tử vong lớn nhất trên toàn cầu, cướp đi nhiều sinh mạng hơn HIV, lao và sốt rét cộng lại. Đây là một cuộc khủng hoảng y tế đang gia tăng mà thế giới không thể tiếp tục làm ngơ.
Cuộc họp cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của phối hợp đa ngành, với sự tham gia của các lĩnh vực y tế, giáo dục, tài chính, môi trường, nông nghiệp và giao thông. “Ngành Y tế không thể một mình giải quyết bài toán bệnh không lây nhiễm. Giải pháp hiệu quả nhất để giảm hút thuốc lá, chẳng hạn, lại nằm ở chính sách thuế. Hay với ô nhiễm không khí, y tế là nơi tiếp nhận hậu quả, nhưng lời giải thuộc về các ngành công nghiệp, nông nghiệp, giao thông và năng lượng”, Tiến sĩ Pratt phân tích.
Các đại biểu đã cùng rà soát những thực hành tốt, thảo luận về tăng cường hợp tác đa ngành, ứng dụng công nghệ mới và thúc đẩy lồng ghép yếu tố sức khỏe trong tất cả các chính sách.
Đánh giá cao vai trò lãnh đạo của Chính phủ Việt Nam, Trưởng Đại diện WHO cho biết, chính sách tăng thuế thuốc lá có thể giúp giảm 2,1 triệu người hút thuốc trong 5 năm tới và ngăn ngừa khoảng 700.000 ca tử vong sớm. Việt Nam cũng đạt nhiều tiến bộ đáng kể trong quản lý tăng huyết áp. Những cải cách theo tinh thần Nghị quyết 72 đang mở ra cơ hội lịch sử để ưu tiên phòng bệnh và củng cố hệ thống chăm sóc sức khỏe ban đầu.
“WHO tự hào được đồng hành cùng Việt Nam trong những nỗ lực này. Với sự chung tay của các đối tác trong nước và quốc tế, chúng ta hoàn toàn có thể tăng tốc hành động phòng, chống bệnh không lây nhiễm và xây dựng một Việt Nam khỏe mạnh hơn”, Tiến sĩ Pratt khẳng định.