Đó là khẳng định của PGS-TS Phan Trọng Lân, Viện trưởng Viện Pasteur TP.HCM tại Hội nghị cung cấp thông tin y tế do Bộ Y tế tổ chức tại TP.HCM chiều ngày 11/8.
Cũng tại hội nghị này, Bộ Y tế cho biết, tính đến nay đã có 24 trường hợp tử vong do sốt xuất huyết. Theo thống kê của Cục Y tế Dự phòng (Bộ Y tế), tính từ đầu năm đến nay cả nước ghi nhận có 80.555 trường hợp mắc sốt xuất huyết, trong đó có 69.085 trường hợp nhập viện, tăng 33,5% so với cùng kỳ năm 2016.
Hai thành phố có số ca mắc sốt xuất huyết nhập viên cao nhất là Hà Nội và TP.HCM. Tính đến ngày 10/8, TP.HCM có 12.200 ca mắc sốt xuất huyết nhập viện, tăng 27% so với cùng kỳ năm 2016. Ở Hà Nội, tính đến ngày 8/8 đã có gần 12.000 ca mắc sốt xuất huyết nhập viện.
Vì phun hóa chất chưa đúng nên phòng dịch chưa hiệu quả
Theo PGS.TS Lân, thời gian qua, để phòng dịch sốt xuất huyết lây lan, chúng ta buộc phải phun hóa chất để diệt lăng quăng, nhằm ngăn chặn sự sinh trưởng của muỗi vằn.
Tuy nhiên, việc phun hóa chất diệt muỗi được thực hiện chưa đúng cách thức nên công tác phòng dịch của ngành y tế vẫn chưa hiệu quả, trong đó nổi lên nghi vấn muỗi Ades truyền bệnh đã kháng lại hóa chất diệt muỗi đang sử dụng.
Đó là việc phun hóa chất không đúng giờ, pha hóa chất không đúng cách, phun không đúng mục tiêu, phun qua loa cho xong việc và trước khi phun không tiến hành diệt lăng quăng, giảm mật độ lăng quăng tại khu vực phun.
"Nếu không giảm mật độ lăng quăng xuống thì 6-7 ngày tuổi lăng quăng đó nở ra, muỗi lại nhiều như cũ chứ không phải do muỗi kháng với hóa chất", Phó giáo sư Lân giải thích.
(Ảnh minh hoạ).
Cũng theo Phó giáo sư Lân, việc phun hóa chất có hiệu quả hay không còn phụ vào thời gian hoạt động tối đa của muỗi, nơi ở của muỗi và tập tục của người dân.
"Muỗi vằn thường sinh sống, sinh trưởng trong nhà, nhưng tôi thấy, mỗi khi đoàn đi phun hóa chất là người dân lại đóng cửa kín mít. Như thế thì làm sao con muỗi trong nhà nó hít được hóa chất. Hãy mở cửa ra. Hóa chất chỉ hại con muỗi chứ không ảnh hưởng đến sức khỏe của người", ông Lân nói.
Ông Lân cho rằng, việc phun hóa chất để diệt muỗi chỉ là tạm thời, còn làm sao để diệt lăng quăng thì còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Trong đó, đòi hỏi người dân phải biết cách vệ sinh nơi ở, triệt đi chỗ ở của lăng quăng, nơi sinh trưởng của muỗi thì mới hiệu quả.
Đừng để người dân hiểu sai về dịch sốt xuất huyết
Theo ông Lân, việc tuyên truyền các biện pháp phòng chống dịch là quan trọng nhất bởi nếu không có biện pháp phòng chống đồng nhất sẽ dễ xảy ra những hiểu lầm về cách thức phòng chống.
Ông lấy ví dụ, thời gian qua đã có ý kiến cho rằng, vi rút sốt xuất huyết Duegue sẽ chết nếu quá nóng, do đó trong thời gian bị bệnh sốt xuất huyết không cần phòng chống, bảo vệ. Tuy nhiên ông Lân cho rằng, quan điểm trên là không đúng.
Theo ông, vi rút Duegue sẽ chết sau 30 phút nếu ở nhiệt độ 56 độ C và chết sau 1-2 phút khi ở nhiệt độ 100 độ C. Trong thời gian vi rút chưa chết vẫn có thể lây bệnh, vì vậy trong suốt quá trình bệnh phát tác con người cần phải luôn có ý thức phòng chống.
Từ quan điểm trên, PGS.TS Lân kiến nghị, các địa phương nên công bố dịch để cho toàn thể nhân dân cùng phòng chống sốt xuất huyết, tránh để dịch bệnh lây lan. Khi công bố dịch, địa phương cần công bố những thông tin quan trọng, dễ hiểu để người dân không hiểu lầm.
Những thông tin cần công bố là: tên bệnh, thời gian, phạm vi, quy mô… để người dân biết nơi nào có dịch, nguyên nhân phát sinh dịch, các đường lây truyền, tính nguy hiểm, biện pháp phòng chống và nơi điều trị.
Ban ngày cũng nên ngủ màn, mặc quần áo dài để không bị muỗi chích
Cũng tại hội nghị, Bác sĩ Nguyễn Trí Dũng, GĐ Trung tâm Y tế Dự phòng TP.HCM cho biết, hiện thành phố đang tích cực triển khai các biện pháp phòng chống dịch như sử dụng hệ thống GIS xác định và khoanh vùng ổ dịch, giám sát các điểm nguy cơ, tổ chức và duy trì các đội xung kích diệt lăng quăng tại các khu dân cư...
Bác sĩ Dũng cho biết, tính đến nay, thành phố đã phát hiện hơn 300 trường hợp vi phạm về phòng chống dịch sốt xuất huyết, trong đó, thành phố đã ra quyết định xử phạt 98 trường hợp vi phạm, mức phạt từ 1-2 triệu đồng/trường hợp vi phạm.
PGS.TS Trần Đắc Phu, Cục trưởng Cục Y tế Dự phòng (Bộ Y tế) cho rằng, TP.HCM nên kêu gọi người dân cùng chung tay với ngành y tế, mỗi tuần hãy dành ra 10 phút dọn dẹp vệ sinh trong nhà, xung quanh khu vực mình sinh sống, loại bỏ các vật chứa nước có phát sinh lăng quăng để phòng ngừa sốt xuất huyết cho chính bản thân, gia đình bà cả cộng đồng.
"Mọi người dân hãy luôn nhớ rằng, muỗi vằn truyền bệnh sốt xuất huyết thường đậu, sinh sản và phát triển trong nhà, ở các vật dụng trong nhà chứ không phải ở ao tù, cống rãnh nước hôi thối. Loại muỗi này thường chích người vào ban ngày, nhất là sáng sớm và buổi chiều tối. Vì thế, ban ngày cũng nên ngủ màn và mặc quần áo, dài tay để tránh bị muỗi chích", ông Phu nói.