Trang Firstpost (Ấn Độ) ngày 8/8 đưa tin, Đại sứ quán Ukraine tại Mexico đã kêu gọi chính phủ Mexico bắt giữ Tổng thống Nga Vladimir Putin nếu ông tham dự lễ nhậm chức của Tổng thống đắc cử Mexico Claudia Sheinbaum, dự kiến diễn ra vào ngày 1/10 tới.
Yêu cầu này được đưa ra sau lời mời chính thức của Mexico gửi tới Tổng thống Putin để tham dự buổi lễ, một động thái đã gây ra nhiều tranh cãi do xung đột đang diễn ra giữa Nga và Ukraine.
Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy đã nhiều lần chỉ trích lẫn nhau. Nguồn: Agencies
Theo Firstpost, trong một tuyên bố có lời lẽ mạnh mẽ, Đại sứ quán Ukraine tại Mexico đã đề nghị Mexico thực hiện nghĩa vụ của một thành viên ICC trong trường hợp ông Putin đến nước này.
Vào tháng 3/2023, Tòa án Hình sự Quốc tế (ICC) đã ban hành lệnh bắt giữ Tổng thống Nga Putin với cáo buộc về “tội ác chiến tranh” ở Ukraine. Phán quyết này đồng nghĩa với việc các quốc gia thành viên ICC, trong đó có Mexico, có nghĩa vụ bắt giữ ông Putin nếu ông đặt chân lên lãnh thổ của bất kỳ quốc gia thành viên nào, và đưa ông Putin đến The Hague (Hà Lan) để xét xử.
Theo Firstpost, ban đầu, ICC giữ kín các lệnh này để bảo vệ những người liên quan, cũng như duy trì tính toàn vẹn của cuộc điều tra. Tuy nhiên, sau đó tòa án quyết định công khai các lệnh này để nâng cao nhận thức toàn cầu.
Mexico cân bằng ngoại giao?
Juan Ramon de la Fuente - người sắp trở thành Ngoại trưởng Mexico dưới thời Tổng thống đắc cử Sheinbaum - đã bảo vệ quyết định mời Tổng thống Nga Putin, mô tả đây là "nghi thức ngoại giao chuẩn mực" để mời các nhà lãnh đạo từ tất cả các quốc gia mà Mexico duy trì quan hệ ngoại giao.
Mexico cũng mời Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tham dự lễ nhậm chức của Tổng thống đắc cử Sheinbaum.
Bà Sheinbaum - người sẽ trở thành nữ tổng thống đầu tiên của Mexico sau chiến thắng lịch sử trong cuộc tổng tuyển cử ngày 2/6 - đã nhận được lời chúc mừng từ cả hai ông Putin và Zelensky, cùng với các nhà lãnh đạo khác trên thế giới.
Trang Euractiv đưa tin, người phát ngôn của Ủy ban châu Âu (EC) Peter Stano ngày 8/8 cho biết, với tư cách là thành viên của ICC, Mexico có nghĩa vụ pháp lý phải bắt giữ Tổng thống Putin. Nhưng ông Stano cũng cho rằng, "giống như tất cả các quốc gia khác, Mexico có quyền phát triển quan hệ quốc tế theo lợi ích riêng của mình".
Firstpost nhận định, khi Tổng thống đắc cử Sheinbaum chuẩn bị bắt đầu nhiệm kỳ 6 năm của mình, chính quyền của bà sẽ phải điều hướng mối quan hệ ngoại giao quốc tế phức tạp. Việc Ukraine kêu gọi chính phủ Mexico bắt giữ Tổng thống Nga Putin dựa trên phán quyết của ICC đặt Mexico vào một vị thế đầy thách thức. Đất nước này phải tôn trọng các nghi thức ngoại giao, đồng thời giải quyết các tiêu chuẩn pháp lý và đạo đức quốc tế.
Theo trang "Người quan sát" (Trung Quốc), khi đăng cai Hội nghị thượng đỉnh BRICS vào tháng 8 năm ngoái, chính phủ Nam Phi đã bị phe đối lập gây áp lực phải bắt ông Putin. Tổng thống Nam Phi Cyril Ramaphosa khi đó chỉ ra rằng Nga đã nói rõ rằng "việc bắt giữ Tổng thống Putin tương đương với việc tuyên chiến với Nga" và việc mạo hiểm gây chiến với Nga là không phù hợp với hiến pháp của Nam Phi.
Phó Chủ tịch Hội đồng An ninh Liên bang Nga Dmitry Medvedev hồi tháng 3 năm ngoái từng cảnh báo rằng, nếu các nước phương Tây sử dụng lệnh bắt giữ của ICC làm cái cớ để bắt Tổng thống Putin ở nước ngoài thì hành động này sẽ bị coi là “lời tuyên chiến” với Nga.