Sự việc được phát hiện vào sáng 20-10, trên quốc lộ 43D gần thị trấn Salamanca ở bang Guanajuato, miền Trung Mexico, khi tổ đặc nhiệm chặn chiếc xe SUV bị đánh cắp, yêu cầu 4 hành khách ra khỏi xe và bắt đầu lục soát. Những thiết bị bay không người lái của giới buôn lậu thường xuyên thâm nhập không phận Mỹ nhưng việc phát hiện ra loại UAV chứa chất nổ vào thời điểm bạo lực liên quan đến tội phạm lan tràn Mexico là nguy cơ không thể xem thường.
Nguy cơ UAV gắn chất nổ
“Chất nổ và vũ khí như vậy chỉ có trong quân đội”, luật sư Carlos Zamarripa cho biết. Còn theo chuyên gia phân tích an ninh Robert Bunker của Mỹ, loại thuốc này có thể được sử dụng để chống lại cơ quan chức năng, các băng nhóm đối thủ hoặc để khủng bố thường dân vô tội. “UAV có vũ trang sẽ cung cấp cho giới tội phạm khả năng chiến đấu mới, tạo lợi thế tấn công khi chống lại cảnh sát liên bang và quân đội Mexico” - chuyên gia Bunker nói - “Một phần nào đó nó tương tự như việc IS phản công trước lực lượng an ninh Iraq và đội quân người Kurd khi chúng bắt đầu sử dụng các máy bay ném bom với số lượng lớn một vài năm trước đây”.
Điểm đến của chiếc UAV bị thu giữ gần Salamanca có thể là vùng đô thị gần Celaya, nơi gần đây phát hiện nhiều thi thể trong tình trạng bị chặt chân tay. Đó là hậu quả ghê rợn của những vụ thanh trừng giữa các nhóm tội phạm là địch thủ của nhau. Nạn bạo lực đã khiến năm 2017 trở thành năm đẫm máu nhất trong lịch sử của Mexico. Thống kê chỉ riêng tháng 9-2017, Mexico xảy ra hơn 2.564 vụ giết người, đẩy lên con số 21.200 vụ giết người năm 2017 - cao nhất mọi thời đại.
Theo đà này, các chuyên gia cho rằng sự xuất hiện của những chiếc UAV nạp đầy bom thay vì ma túy chỉ là vấn đề thời gian. Với tải trọng cho phép, mỗi chiếc UAV như chiếc được phát hiện ở bang Guanajuato có thể di chuyển với tốc độ tối đa 80km/h, dễ dàng phá hủy mục tiêu dự định. “Tốc độ, bất ngờ, chính xác, dễ sử dụng và chi phí thấp là những lợi thế nếu phát động chiến tranh bằng thiết bị bay không người lái, tạo ra một thứ vũ khí khủng bố hiệu quả”, ông Bunker nhận định.
Nạn buôn ma túy đổi lấy vũ khí
Thế giới ngầm của Mexico đã có sự xáo trộn lớn sau vụ việc “ông trùm của ông trùm” Joaquín “El Chapo” Guzmán bị bắt giữ trở lại hồi tháng 1-2017. Giống như nhiều nơi khác của Mexico, Guanajuato là khu vực tranh chấp lãnh thổ của một số tập đoàn tội phạm có “máu mặt” như Sinaloa của “ông trùm” El Chapo, Jalisco Thế hệ mới (CJNG) hay Zetas - dù đã suy yếu nhưng vẫn đáng sợ. Đáng nói là, trong tình trạng không có băng đảng nào mạnh hơn cả, những nhóm mới nổi như CJNG - nhóm tội phạm phát triển nhanh nhất Mexico hiện nay đã dùng cách tiếp cận cứng rắn bằng vũ khí “hạng nặng” để đối đầu với đối thủ và quân đội quốc gia.
Bên cạnh UAV, các băng đảng tội phạm ở Mexico có thể triển khai hệ thống vũ khí hùng hậu như súng máy, súng phóng lựu đa vòng, súng trường bắn tỉa Barrett có khả năng thâm nhập xe bọc thép. Chúng cũng xây những “thùng chứa ma túy” bằng cách đổ lên cabin và thùng hàng xe tải kim loại nặng để tạo lớp chống đạn. Nhiều nhóm không ngại phô diễn sức mạnh khi quyết liệt chống trả các đơn vị bộ binh, tấn công các đoàn xe quân sự hay bắn hạ máy bay trực thăng quân đội.
Đáng chú ý, hầu hết những vũ khí này tuồn qua biên giới Mỹ vào miền Nam Mexico. Người ta dễ dàng mua được UAV tại các trang bán hàng trực tuyến hay các cửa hàng bán lẻ tại Mỹ, chưa kể các cửa hàng mua bán súng thông dụng ở Mỹ. Theo thống kê không chính thức, 95% vũ khí nhập vào Mexico là từ Mỹ, mặc dù các chuyến hàng vũ khí chợ đen cũng đến từ Trung Quốc, Đông Âu, Nam Phi và Hàn Quốc. Thực trạng này cho thấy, không chỉ là cuộc chiến chống buôn lậu ma túy, Mỹ và Mexico còn cần phải phối hợp chặt hơn nữa để ngăn chặn nạn buôn “ma túy đổi lấy vũ khí” dọc biên giới hai nước.