Bình chủng Tên lửa - pháo bờ biển thuộc Quân chủng Hải quân Việt Nam (HQVN) có nhiệm vụ bảo vệ các căn cứ hải quân, phòng thủ bờ biển, hải đảo; chi viện cho các tàu hải quân chiến đấu ngoài khơi và cho lục quân hoạt động trên hướng ven biển.
Từ tầm nhìn chiến lược...
Binh chủng Tên lửa - Pháo bờ biển được chính thức xây dựng sau khi kết thúc Chiến tranh Việt Nam vào năm 1975. Nhiệm vụ quan trọng của lực lượng phòng thủ bờ biển là tác chiến chống đổ bộ bờ biển của quân đội đối phương, bảo vệ các căn cứ hải quân, các cảng quân sự.
Nhưng từ trước đó rất lâu, trong Kháng chiến chống Mỹ đã có nhiều đơn vị pháo và pháo phòng không bờ biển được thành lập và đóng chốt ở những nơi hiểm yếu, lập nên nhiều chiến công oanh liệt.
Đặc biệt nhất phải kể đến đại đội nữ pháo binh Ngư Thủy (Lệ Thủy, Quảng Bình), chỉ trong vòng chưa đầy năm tháng của năm 1968, Đại đội đã đánh 4 trận và được công nhận bắn cháy 3 tàu chiến Mỹ.
Đại đội nữ pháo binh Ngư Thủy (Quảng Bình): Ảnh: Thomas Billhardt
Đất nước được giải phóng, non sông được thu về một mối, nhận thấy các mối đe dọa từ các thế lực thù địch có mưu đồ muốn tiến hành chiến tranh xâm lược Việt Nam 1 lần nữa, Hải quân đã được trang bị các tổ hợp tên lửa di động phòng thủ bờ biển được Liên Xô viện trợ nhằm chống lại các mối đe dọa từ phía biển.
Các tổ hợp tên lửa di động được Liên Xô viện trợ bao gồm hệ thống 4K44 Redut và 4K51 Rubezh với tầm bắn lần lượt là 450km và 40km. Đủ sức chống lại các mối đe dọa từ các cuộc tấn công hỗn hợp giữa yểm trợ hỏa lực từ tàu chiến địch cho các tàu đổ bộ vào bờ biển lúc bấy giờ.
Với sảnh cánh 5m, chiều dài 10m, đường kính thân 1,5m tên lửa P-35 (định danh NATO: SS-N-3 Shaddock) thừa sức đánh chìm 1 tàu chiến 8000 tấn ngay ở loạt tấn công đầu tiên với đầu đạn có đương lượng nổ 1 tấn TNT.
Hệ thống 4K44 Redut có thể đánh chìm tàu sân bay đối phương với 2-3 quả đạn tên lửa, đồng thời vừa là tấm khiên vững chắc vừa là mũi giáo nhọn sắc bén bảo vệ chủ quyền biển đảo của Tổ quốc.
Ngoài ra, để đảm bảo mật độ hỏa lực và tiêu diệt các tàu chiến có khả năng vượt qua được hệ thống 4K44 Redut thì HQVN còn có hệ thống 4K51 Rubezh sử dụng đạn tên lửa chống hạm P-15 Termit. Tên lửa có chiều dài 6,5m, đường kính thân 0,76m, trọng lượng phóng 2,5 tấn.
Nó lắp một động cơ phản lực nhiên liệu lỏng, tốc độ hành trình cận âm 0,9 Mach, tầm bắn là 40 km với P-15 và 80 km với P-15M, lắp đầu đạn nặng 513 kg.
Tổ hợp tên lửa bờ Redut-M
... đến tiến thẳng lên hiện đại
Sau hơn 30 năm vận hành, các hệ thống 4K44 và 4K51 đã được nâng cấp cải tiến để đáp ứng yêu cầu của chiến tranh hiện đại. Ngày nay, HQVN tiếp tục được trang bị các tổ hợp tên lửa di động bảo vệ bờ biển khác hiện đại hơn nhằm sức chiến đấu trong tình hình mới, nhiều thách thức và phức tạp hơn.
"Tấm khiên" vững chắc, đồng thời bảo vệ bờ biển cũng như bảo vệ cho các biên đội tàu chiến mặt nước của ta với 2 hệ thống 4K44 và 4K51 ngày đầu, tiếp tục được bổ sung độ chắc chắn bằng các tổ hợp K-300P Bastion, đưa Việt Nam trở thành quốc gia thứ 2 trên thế giới sở hữu hệ thống phòng thủ bờ biển di động hiện đại này.
Việc bổ sung trang bị K-300P Bastion sử dụng đạn tên lửa P-800 (Yakhont), có vận tốc siêu âm, và tấm bắn 300km đã góp phần nâng cao đáng kể năng lực tác chiến của HQVN.
Các hệ thống 4K44, 4K51 đã được nâng cấp lên chuẩn mới hiện đại, tăng khả năng kháng nhiễu để hoạt động trong điều kiện tác chiến điện tử mạnh. Đồng thời đạn tên lửa đi kèm của chúng như P-35, P-15 cũng được nâng cấp lên chuẩn mới, tầm bắn xa hơn.
Tổ hợp tên lửa bờ K-300P Bastion sử dụng đạn tên lửa P-800 (Yakhont).
Ngoài ra, một số nguồn tin Nga cho biết Việt Nam cũng sẽ sở hữu hệ thống tên lửa Bal-E, tuy không có tốc độ vượt trội như các đạn tên lửa P-800 của hệ thống K-300P, nhưng tổ hợp này lại cho khả năng tấn công ồ ạt tàu chiến đối phương với cơ số ống phóng lớn trên xe phóng.
Mặt khác, Việt Nam cũng đã nâng cấp thành công đạn tên lửa mà Bal-E đang sử dụng với tên gọi KCT-15 với tầm bắn được cải thiện từ 130km lên 260km, kèm theo các nâng cấp khác về hệ thống dẫn bắn và kháng nhiễu điện tử trong chiến tranh hiện đại.
Ngoài ra, Hải quân Việt Nam cũng đang sở hữu các tổ hợp pháo phản lực Extra và Accular hết sức hiện đại có xuất xứ từ Israel.
Bốn lớp lá chắn mạnh mẽ kể trên tạo thành "tấm khiên" vững chắc, góp phòng thủ bờ biển bằng mật độ hỏa lực dày đặc, các loại tên lửa hiện đại sức công phá lớn, đủ làm tiêu tan mọi ý định – âm mưu của các thế lực thù địch.
Trong bối cảnh tiềm ẩn những nguy cơ xung đột trên biển, sắp tới, Binh chủng Tên lửa - Pháo bờ biển sẽ được quan tâm đầu tư thêm một số vũ khí hiến đại hơn nữa.